วันนี้ (25 ส.ค.2559) นายสมเกียรติ สุนทรพิทักษ์กูล ผู้อำนวยการกองคุ้มครองพันธุ์สัตว์ป่าและพืชป่าตามอนุสัญญา กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช กล่าวว่า จากการตรวจสอบงูอนาคอนด้าที่เข้ารับการผ่าตัดเนื้องอกบริเวณหัวใจที่โรงพยาบาลสัตว์คลองหลวง จ.ปทุมธานี พบว่าเจ้าของงูตัวนี้ครอบครองโดยมีใบอนุญาตให้นำเข้ามาอย่างถูกต้องตามกฎหมาย แต่ยังไม่สามารถเปิดเผยชื่อเจ้าของงูได้ เนื่องจากเป็นสิทธิส่วนบุคคล และถือเป็นงูอนาคอนด้าเป็นทรัพย์สินส่วนตัวที่เจ้าของเลี้ยงดูไว้นานแล้ว เจ้าหน้าที่กองคุ้มครองพันธุ์สัตว์ป่าไม่สามารถเข้าดำเนินการได้ เพราะไม่มีความผิดตามกฎหมาย
ภาพการผ่าตัดช่วยชีวิตงูอนาคอนด้าได้รับการเผยแพร่ในเฟซบุ๊กของ น.สพ.ทวีศักดิ์ อนันต์ศิริวัฒนา สัตวแพทย์ประจำโรงพยาบาลสัตว์คลองหลวง จ.ปทุมธานี เมื่อวันที่ 22 ส.ค.2559 โดย น.สพ.ทวีศักดิ์ระบุว่าสัตวแพทย์ใช้เวลาผ่าตัดนานกว่า 6 ชั่วโมง ซึ่งผลการผ่าตัดเป็นไปด้วยดี ส่วนเนื้องอกที่ผ่าออกมานั้นหนักถึง 1 กิโลกรัม
นายสมเกียรติให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า งูอนาคอนด้าเป็นสัตว์ในบัญชี 2 ภายใต้อนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ (CITES) เป็นสัตว์ป่าที่ยังไม่ถึงกับสูญพันธุ์ จึงสามารถให้ค้าในเชิงพาณิชย์หรือนำเข้าได้ และไม่ใช่สัตว์ป่าคุ้มครองตามกฎหมายของไทย ซึ่งเจ้าหน้าที่รัฐจะสามารถเอาผิดได้เฉพาะในกรณีที่มีการนำเข้า ส่งออกและนำผ่านที่ผิดกฎหมายเท่านั้น แต่สามารถครอบครองได้ หากนำเข้ามาอย่างถูกกฎหมาย
"ที่ผ่านมามีการนำเข้างูอนาคอนด้า มาเป็น 10 ปีแล้ว งูที่ปรากฏในเฟสบุ๊คอาจจะเป็นงูที่มีการนำเข้ามาก่อนหน้านี้ เพราะดูจากตัวงู น่าจะอายุมาก แต่ไม่สามารรถเข้าไปตรวจสอบได้ เพราะถือว่าไม่ทรัพย์สินส่วนบุคคล" นายสมเกียรติกล่าว
นายสมเกียรติกล่าวว่า การตรวจสอบที่มาของงูอนาคอนด้าที่ปรากฏในเฟสบุ๊กดังกล่าวต้องมีหลักฐานมากเพียงพอที่จะขออำนาจศาลในการเข้าไปตรวจสอบทรัพย์สินส่วนบุคคล ยกเว้นเสียแต่ งูอนาคอนด้าถูกเลี้ยงไว้ในสวนสัตว์ ซึ่งกองคุ้มครองพันธุ์สัตว์ป่าฯ มีอำนาจตรวจสอบได้ตามกฎหมาย การตรวจสอบในกรณีนี้จึงเป็นเรื่องยากเนื่องจากไม่มีกฎหมายรองรับให้ดำเนินการ
ขณะนี้กรมอุทยานแห่งชาติฯ อยู่ในระหว่างการปรับปรุง พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 เพื่อให้อำนาจเจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติฯ มีอำนาจตรวจสอบสัตว์ป่าที่อยู่ในบัญชี 1 และ 2 ในอนุสัญญาไซเตสได้ เนื่องจากการปรับปรุงกฎหมายจะเพิ่มการควบคุมสัตว์ป่าจากต่างประเทศ และสัตว์ป่าที่อยู่ในบัญญี 1และ 2 ของอนุสัญญาไซเตส
เมื่อการแก้ไขกฎหมายแล้วเสร็จ ผู้ที่ครอบครองสัตว์ป่าที่อยู่บัญชี 1และ 2 ตามอนุสัญญาไซเตส จะต้องมาแจ้งขึ้นทะเบียนกับกรมอุทยานแห่งชาติ ฯ เพื่อให้มีระบบติดตามและควบคุมสัตว์ป่า รวมถึงมีฐานข้อมูลที่ชัดเจนสามารถติดตามตรวจสอบได้ตามกฎหมาย
"ประเทศไทยใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือในการบริหารจัดการสัตว์ป่า แต่ไม่ทันต่อสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ทำให้ต้องมีการปรับปรุงกฎหมาย เพื่อให้ครอบคลุม ต่อสถานการณ์ที่เป็นจริง เพราะการดำเนินงานทุกอย่างต้องอาศัยอำนาจตามกฎหมาย หากกฎหมายไม่ได้ให้อำนาจก้ไม่สามารถดำเนินการได้" นายสมเกียรติกล่าว