ลีลาการกินส้มตำคู่กับผักสดนานาชนิดอย่างเอร็ดอร่อยของยายณี สาวอีสานวัย 40 ปี ที่ประเทศสวีเดน กลายเป็นคลิปที่ตื่นตาและถูกแชร์ต่อในโลกออนไลน์ เพราะประทับใจลีลาการหยิบผัก หยิบส้มตำ และเสียงเคี้ยวผักที่ได้อรรถรส ทำให้คนดูคลิปต้องลุกไปหาผัก หาส้มตำมากินบ้าง ทำให้เธอกลายเป็นเน็ตไอดอลภายในเวลาปีกว่าๆ ล่าสุดมียอดไลค์ 1.7 ล้านคน
ในโอกาสที่ "ยายณี" กลับมาเยี่ยมบ้านและพบปะแฟนคลับที่เมืองไทย ไทยพีบีเอสออนไลน์นัดสนทนากับเธอตั้งแต่เรื่องชีวิตในต่างแดน เบื้องหลังคลิปส้มตำและการกินผัก เธอรักษาเอกลักษณ์สาวอีสานด้วยการตอบคำถามเป็นภาษากลางผสมภาษาอีสาน เรื่องราวของเธอแม้จะไม่หวือหวาแต่รับรองได้ว่า...แซ่บ
Q : ยายณีคือใคร
A : ชื่อจริงคือ จิภารณี เวอดเนอร์ อายุ 43 ปี เป็นคนขอนแก่น ก่อนแต่งงานทำธุรกิจผับและเกสต์เฮาส์ที่จังหวัดภูเก็ต เมื่อ 9 ปีที่แล้ว เพื่อนแนะนำอันเดรสสามีในปัจจุบัน ให้รู้จักในวันลอยกระทง เราเห็นเราก็เออทำไมมันตัวใหญ่ ตาแดงๆ ก็ชอบนะเลยคุยกัน คบกันประมาณ 1-2 ปี อันเดรสก็บอกว่าเราแต่งงานกันเถอะ พ่อแม่ของอันเดรสเดินทางมาร่วมงานแต่งงานที่เมืองไทย จากนั้นยายณีก็ตั้งท้อง พ่อแม่ของอันเดรสอยากให้ไปอยู่ที่สวีเดน จึงเซ้งธุรกิจผับและเกสต์เฮาส์บินไปสวีเดน
ที่เรียกตัวเองว่ายายณี เพราะคิดว่าเรียกแบบนี้แล้วให้รู้สึกสนิทสนมกันดี เอิ่นยายณีเถาะ (เรียกยายณีเถอะ) บ้านนอกเราจะเรียกแบบนี้ ยาย ยาย เจ้าไปไสมา ยาย ยาย ไปนี่มาบ่ คำว่ายายนี่ไม่ได้หมายความว่าแก่ หรือเป็นยายของเรานะ แต่เป็นเหมือนเพื่อน เป็นพี่ที่สนิทสนมกัน
Q : ชีวิตครอบครัวที่สวีเดนเป็นอย่างไร
A : ก่อนจะเดินทางไปสวีเดน ยายณีแท้งลูกตอน 3 เดือน หมอบอกหัวใจลูกไม่เต้นต้องให้เอาออก จากนั้นก็บินไปสวีเดนตามกำหนดเดิม อยู่สวีเดนได้ประมาณ 3 เดือนก็ท้องน้องหนูนา (ด.ญ.รักเจ้า เวอดเนอร์) ช่วงนั้นคิดตลอดว่าท้องนี้จะแท้งไหมน้อ กังวลตลอด ตอนท้องยายณีอยู่บ้านเฉยๆ ไม่ต้องทำงาน พ่อสามีให้เงินเดือนใช้เดือนละ 7,000 โครนสวีเดน (29,040 บาท) หลังคลอดลูกได้ปีกว่า ด้วยความไม่อยากใช้เงินเดือนของเขา ไม่ชอบขอเงินสามี และพอจะมีเงินที่รัฐบาลช่วยเหลือหลังคลอดลูกเดือนละประมาณ 6,000 โครนสวีเดน (24,891 บาท) เป็นเวลา 1 ปี ยายณีก็หางานทำ
อันเดรสเป็นเจ้าของธุรกิจโลจิสติกส์ เคยชวนให้ยายณีไปช่วยงาน แต่เป็นงานหน้าคอมพิวเตอร์ งานอยู่แต่หน้าจอ เลยบอกว่าไม่ไป ไม่สนุก ไม่อยากทำ
ยายณีได้งานล้างจานและทำงานในครัวที่ร้านอาหารไทย ทำวันละ 4 ชั่วโมง สลับกับเลี้ยงลูก ได้เงินเดือน 19,700 โครนสวีเดน (81,728 บาท) แต่ทำได้สักพักทางร้านขอเปลี่ยนเวลาลดชั่วโมงทำงานเหลืออาทิตย์ละ 8 ชั่วโมง ให้ทำเฉพาะวันพฤหัสกับวันอาทิตย์ในช่วงเวลากลางคืน แต่อันเดรสไม่อยากให้ทำวันอาทิตย์เพราะเป็นวันครอบครัว เขาจึงจ้างให้ลาออก โดยให้เงินเดือนเราเดือนละ 7,000 โครนสวีเดน (29,040 บาท)
งานพวกนี้ยายณีทำมาหมดแล้วตอนเปิดเกสต์เฮาส์ รู้เลยว่าเจ้านายต้องการลูกจ้างยังไง เคยคิดอยากได้ลูกจ้างตอนทำเกสต์เฮาส์ยังไง ยายณีก็เอาความรู้สึกนั้นมาเป็นลูกจ้างแบบยายณีให้กับร้านอาหารที่ทำ
อันเดรสไม่ให้ทำงาน แต่ยายณีก็มีธุรกิจขายปลาร้าที่ทำร่วมกับญาติที่เมืองไทย เริ่มทำตอนที่กินปลาร้าที่สวีเดนแล้วรู้สึกว่าไม่อร่อย เลยทำกินเองเลย แล้วก็เอามาขายด้วย ตอนนี้ก็ช่วยประชาสัมพันธ์ผ่านเพจทุกครั้งที่ตำส้มตำ
Q : ที่มาของ “เพจหนูนาสวีเดน”
A : หลังจากคลอดน้องหนูนาก็ถ่ายคลิปหนูนาลงโซเชียลแคม มีแฟนเพจตามดูจำนวนหนึ่ง แฟนเพจเรียกร้องให้ไปทำเพจของหนูนาในเฟซบุ๊ก เพราะเขาเริ่มเล่นเฟซบุ๊กกันมากแล้วช่วงนั้น ยายณีก็ทำไม่เป็นหรอกเนอะเฟซบุ๊ก ให้อันเดรสทำให้ ก็เปิดเพจหนูนาสวีเดนประมาณเดือนมีนาคม 2559 ทำไปสักระยะ หนูนาต้องเข้าโรงเรียน เรียนตั้งแต่ 9 โมงเช้า เลิก 4 โมงเย็น โอ๊ย...แล้วเราจะทำอะไรให้แฟนเพจน้องหนูนาดูดีนะ ตอนนั้นก็มีเสียงเรียกร้องว่า แม่หนูนา อยากเห็นหน้าแม่หนูนา ขอเห็นหน้าแม่หนูนาได้ไหม ถ่ายคู่กับครอบครัว ถ่ายบ้านให้ดูได้ไหม ตอนนั้นคิดว่ามันเป็นเพจของลูกเนอะ เราก็ไม่อยากเอาหน้าเราไปออก แต่ก็ลองถ่ายดูเพราะไม่รู้จะถ่ายอะไร เลยเริ่มถ่ายตัวเองตอนไปล้างจานที่ร้านอาหาร เราก็เล่าว่าทำงานยังไง ใช้ชีวิตในเมืองนอกเป็นยังไง
อีกเหตุผลที่ทำเพจหนูนาสวีเดน เพราะอยากให้น้องหนูนาเป็นที่รู้จักของทุกคน ตอนนั้นคิดแค่อยากจะบอก อยากจะฝากเนื้อฝากตัวว่าน้องหนูนาเป็นคนไทย เป็นลูกครึ่งไทยสวีเดนที่มาอยู่ต่างบ้านต่างเมือง อยากให้คนไทยรู้จักชื่อลูกเรา เวลาลูกเราไปเมืองไทยจะได้มีความปลอดภัย อยากให้ทุกคนรักและเมตตาเด็กลูกครึ่งคนนี้ คนเป็นแม่อยากให้ทุกคนรักลูกเรา ไม่ได้คิดผลลัพธ์ในอนาคตเลย เรายอมทำคลิปตลกๆ เพื่อให้ทุกคนมีความสุขและติดตามดูลูกของเรานานๆ
Q : คลิปกินส้มตำเกิดขึ้นเมื่อไหร่ ขั้นตอนการถ่ายคลิปเป็นอย่างไร
A : หลังจากลงคลิปแม่น้องหนูนาสักพัก เลยคิดว่าลองถ่ายคลิปตอนกินส้มตำกินผักดีไหม เพราะก็กินอยู่เป็นประจำ พอลงคลิปไปคนดูเยอะมาก บางคนชอบมาก เขียนมาถามว่าแม่หนูนาไปรับน้องหนูนาหรือยัง กินส้มตำเร็วๆ อยากดูแม่หนูนากินส้มตำ คลิปส้มตำก็ลงมาเรื่อยๆจนถึงตอนนี้
ยายณีจะทำสต็อกไว้ประมาณ 3-4 คลิปต่อวัน เพจเราเป็นเพจใหญ่จะมาลงคลิป 1 -2 คลิปไม่ได้ แฟนเพจเขารอ บางทีไม่โพสต์อะไรเลย ก็จะมีข้อความมาถามว่าทำไมไม่ลง ลงอะไรก็ได้ อยู่ไหน ตื่นหรือยัง ยายณีเอาคลิปน้องหนูนามาซิ ลงคลิปน้องหนูนาเยอะๆ หน่อย ยายณีลงคลิปเยอะๆ นะ จะมีแบบนี้มาตลอด คลิปที่ถ่ายก็จะมีทั้งกินส้มตำ ทำอาหาร ตามไปสถานที่ต่างๆ ทำไว้ให้แฟนคลับที่เบื่อๆ เศร้าๆ ให้เขาเห็นคลิปเรา เขาคงมีความสุข ได้ตลกขบขัน บางครั้งก็จะพยายามคิดว่าจะทำอะไรกับน้องหนูนาดีที่จะมีคลิปให้แฟนคลับดูได้
ส่วนเนื้อหาในคลิปยายณีจะพูดเอง พูดสด คิดสด ไม่มีสคริปต์ ทุกอย่างมันอยู่ในหัว เน้นเรื่องดีๆ เรื่องตลกๆ
Q : ผักที่กินปลูกหรือซื้อจากที่ไหน
A : ที่สวีเดนยายณีซื้อผักที่ซูเปอร์มาเก็ตไทย-จีน จะให้สามีซื้อให้อาทิตย์ละครั้ง ผักไทยจะลงทุกวันอังคาร ผักที่ขาดไม่ได้คือ สะตอ ชะอม หอมแดง ถั่วพู พริกไทยอ่อน ถั่วงอก เม็ดกระถิน จะซื้ออย่างละ 2-3 แพ็ค มะเขือเทศ 6-7 กล่อง มะละกอ 3-4 ลูก ผักที่อยากกินมากคือผักก้านจองหรือผักพาย ไม่มีขายประจำ นานๆ จะมีมาขาย รวมค่าผักต่ออาทิตย์เกือบ 2,000 โครนสวีเดน (8297.27บาท) นอกจากผักก็จะซื้อปลาทู กุ้ง บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป และซอสปรุงอาหารมาด้วย
ผักบางส่วนจะเอามาจากเมืองไทยเช่น พริก กระชาย ใบมะกรูด และของหายากอย่างจิ้งหรีด กบ จะซื้อเท่าที่หาได้ ส่วนพริก กระชาย จะซื้อหลายๆ กิโล แล้วเก็บไว้ช่องแช่แข็ง
ยายณีเป็นคนชอบกินผัก แต่อยู่เมืองไทยไม่ค่อยได้กินเพราะไม่มีเวลาต้องทำงานหนัก มากินเต็มที่ก็ที่สวีเดน กินจนสามีและลูกกินเป็นไปด้วย ตอนนี้อันเดรสชอบกินหน่อไม้ดองมาก กินซุปหน่อไม้ เมื่อก่อนไม่ชอบกินปลาร้า เหม็นจะอ้วก แต่เดี๋ยวนี้เวลาหิวข้าว แกจะเอาขนมปังจิ้มกับน้ำปลาร้าและบางครั้งเอาพริกป่นใส่น้ำปลาร้าแล้วเอาข้าวเหนียวจิ้มๆ กิน ป๊าด... ยายณีไม่กินนะแบบนี้ พริกป่นใส่ปลาร้า ยายณีชอบใส่พริกสด ส่วนน้องหนูนายายณีเริ่มสอนให้กินผักตั้งแต่ขวบครึ่ง ตอนนี้ก็ชอบและกินได้ทุกอย่าง
Q : กินส้มตำวันละกี่มื้อ
A : โอ้ย...นับไม่ได้ เป็นคนกินเรื่อยๆ อยากกินเมื่อไหร่ก็เมื่อนั้น บางที 2 มื้อ บางที 5 มื้อ อาหารมื้อแรกจะกินตำบักกอ (ส้มตำมะละกอ) ขนมจีนน้ำยา มื้อบ่ายก็จะกินอีก กินกับผักเยอะๆ มื้อเย็นก็จะมีส้มตำกับผักอยู่นะ แต่จะมีอย่างอื่นมาเพิ่ม เช่น ข้าว ปลาหวาน หม่ำ แหนม เนื้อทอด หมูทอด อาหารฝรั่งไม่ชอบเลยจะกินน้อยมาก เดือนนึงจะกินแค่ 5-10 เปอร์เซนต์เท่านั้น ส่วนใหญ่ยายณีจะทำอาหารไทย
ยายณีชอบกินผักตั้งแต่เด็ก แม่สอนให้กิน ชอบกินมาก ผักกวางตุ้ง 1 กิโลเคยกินหมดมาแล้ว มีเท่าไหร่ก็กินหมด ชอบ แต่ยายณีไม่กินมะเขือเทศในส้มตำนะ จะใส่เอาน้ำมันเฉยๆ ในน้ำมะเขือเทศลูกเล็กมันจะอร่อย ลูกใหญ่ตำส้มตำไม่อร่อย ความรู้สึกถ้ากินมะเขือเทศมันกลัวอิ่ม กลัวไม่ได้กินเส้นมะละกอ มะเขือเทศจะกินเฉพาะในสลัดหรือกินสดๆ ในส้มตำไม่กิน
กินผักที่สวีเดนสบายใจ กินได้ทุกอย่าง เพราะผักที่นำเข้ามาในสวีเดนต้องปลอดสารพิษ ก่อนกินยายณีแค่ล้างน้ำเปล่าก็กินได้อย่างสบายใจ คนสวีเดนเขาไม่ล้างผักกันนะ ซื้อมาแล้วเขาก็เอามาทำกับข้าวกินเลย เพราะมันปลอดสารพิษ
Q : ขนมจีนที่ยายณีกินในคลิปจะเป็นเส้นยาวๆ ซื้อจากที่ไหน
A : เมื่อ 2 ปีที่แล้วมาเมืองไทย แฟนคลับเอาขนมจีนแห้งมาฝาก ตอนนั้นเกรงใจก็เลยขอซื้อทั้งๆ ที่ยังไม่รู้ว่าอร่อยหรือไม่ แต่เขาไม่ยอมรับเงิน บอกให้เอาไปลองชิมดู พอเอาไปต้มก็รู้สึกว่าขนมจีนแห้งยี่ห้อนี้มันแซ่บ มันดี เลยบอกต่อกับแฟนคลับที่มาถามว่าขนมจีนที่กินคือยี่ห้ออะไร มันแซ่บก็บอกว่าแซ่บ ข่อยไม่ได้รับจ้างรีวิวเด้อ มันแซ่บก็เลยมาบอกพวกเจ้า พวกเจ้าซื้อเพราะมันแซ่บอีหลี ยี่ห้อนี้ไม่มีขายที่สวีเดน ทุกวันนี้ต้องให้หลานส่งมาให้จากเมืองไทยพร้อมกับน้ำปลาร้าที่บ้าน
Q : เอกลักษณ์อย่างหนึ่งของยายณีคือติดผักที่เสื้อ มีที่มาที่ไปอย่างไร
A : มันเป็นคาแรกเตอร์ของเรา เป็นคนชอบดอกไม้ ชอบผัก ชอบติดเข็มกลัด อยู่ที่สวีเดนไม่ว่าจะอยู่บ้านหรือไปเที่ยวก็จะติดดอกไม้ ใบไม้ ที่หน้าอกทุกครั้ง เห็นผักชี เห็นถั่วฝักยาวสวยก็จะเอามาติด เราติดผักออกไปข้างนอก ติดองุ่น ติดมะเขือพวง เราไม่อายนะ มีคนมองก็ช่างไม่แคร์ มันเป็นสไตล์ของเรา มันเป็นเราอ่ะ
Q : เคล็ดลับตำส้มตำให้อร่อยสไตล์ยายณีเป็นอย่างไร
A : ยายณีชอบกินตำปลาร้า ตำหอยดอง ตำป่า จะตำส้มตำให้อร่อยต้องเลือกพริกที่ไม่ฉุน พริกขี้หนูตำส้มตำไม่อร่อย ต้องใช้พริกจินดาเม็ดเล็กกับพริกแห้งคั่ว มะละกอต้องสับ อย่าขูด เพราะขูดแล้วไม่อร่อย ใส่มะเขือเทศลูกเล็กเยอะๆ ส้มตำยายณีไม่ใส่มะนาว แต่จะใส่น้ำมะขามเปียก น้ำมะขามเปียกอย่าให้ข้นมากเพราะมันจะไม่ได้น้ำ น้ำตาลจะใส่น้ำตาลทรายหรือน้ำตาลปีบก็ได้ ที่ขาดไม่ได้คือน้ำปลาร้า ส้มตำควรใส่เครื่องทุกอย่าง ตำ ตำ แล้วค่อยใส่มะละกอ เนื้อมะละกอมันจะไม่เละ เนื้อจะเด้งน่ากิน บางคนใส่มะละกอก่อนใส่อย่างอื่น กว่าจะทำเสร็จมันก็เละแล้ว
Q : วางแผนอนาคต “เพจหนูนาสวีเดน” อย่างไร
A : แฟนคลับของยายณีไม่มีวัยรุ่น ส่วนใหญ่เป็นคนวัยทำงาน เป็นคนมีครอบครัว ดารา นักร้อง และชาวต่างชาติ บางทีคิดอยากจะหยุดทำเพจนะ แต่มาถึงขนาดนี้แล้วเราหยุดไม่ได้หรอก แผนจากนี้วางไว้ว่าอยากให้ทุกคนหันมากินผักมากขึ้น และอยากให้ชาวต่างชาติมากินผักมากขึ้นด้วย คลิปในอนาคตอยากจะใส่ซับภาษาอังกฤษ เพื่อให้แฟนคลับต่างชาติหันมากินผักเหมือนกับเรา ยายณีอยากให้เขากินผัก อาหารฝรั่งมันหากินง่าย ถ้าชาวต่างชาติกินผักไทย เกษตรกรไทยก็ขายผักได้มากขึ้น คนไทยกินผักเยอะ แม่ค้าก็ขายได้เยอะ ส้มตำก็ขายได้เยอะ ตั้งใจไว้แค่นี้
จุฑาภรณ์ กัณหา ผู้สื่อข่าวไทยพีบีเอสออนไลน์