แม้ 10 ประเทศในอาเซียนจะเข้าสู่การเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community หรือ AEC) ตั้งแต่วันที่ 31 ธ.ค.2558 สิ่งที่คาดหวังว่าจะเกิดขึ้น คือ การค้าขายการทำธุรกิจใน 10 ประเทศสมาชิก ไม่มีกำแพงภาษี ไม่มีการกีดกันทางการค้า ไม่ว่าจะเป็นสินค้า บริการ และการลงทุน รวมไปถึงการเคลื่อนย้ายแรงงานมีฝีมือใน 7 สาขาอาชีพ
แต่ในสถานการณ์ปัจจุบัน กลับพบว่ายังคงมีปัญหาอุปสรรคหลายประการ ล่าสุด นายสนธิรัตน์ สนธิจิรวงศ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ นำคณะผู้แทนไทย เข้าร่วมการประชุมคณะกรรมการการร่วมทาง การค้า (JTC) ระดับรัฐมนตรีการค้า ไทย-เวียดนาม ครั้งที่ 3 ระหว่างวันที่ 2-3 ส.ค.2561 ณ กรุงฮานอย ประเทศเวียดนาม
ฝ่ายไทยได้ติดตามความคืบหน้าเกี่ยวกับการออกระเบียบควบคุมการนำเข้ารถยนต์ของเวียดนาม มาตั้งแต่วันที่ 1 ม.ค.ที่ผ่านมา โดยเวียดนาม ได้กำหนดให้รถยนต์ที่นำเข้าทุกรุ่น-ทุกแบบ ต้องผ่านการตรวจสอบมาตรฐานสิ่งแวดล้อม และความปลอดภัยกับห้องทดลองของรัฐบาลเวียดนามเท่านั้น
ทำให้ใช้ระยะเวลาเพิ่มขึ้นจาก 3-4 วันกลายเป็น 30 วัน ซึ่งฝ่ายไทยจะขอให้ความร่วมมือในการฝึกอบรมและพัฒนาผู้เชี่ยวชาญในการตรวจสอบยานยนต์ให้กับเวียดนามรวมทั้งให้เวียดนามใช้ไทยเป็นฐานการผลิตชิ้นส่วนรถยนต์ในซัพพลายเชน ซึ่งเป็นไปตามนโยบายการส่งเสริมอุตสาหกรรมรถยนต์แห่งชาติของเวียดนาม
นายสนธิรัตน์ บอกว่า เรื่องรถยนต์เราต้องมองเป็นสองระดับ ในระดับภาพใหญ่ ต้องเน้นการเป็น strategic partner
ผมเสนอให้เวียดนามใช้เราเป็น supply chain เพื่อสนับสนุนนโยบายรถยนต์แห่งชาติของเวียดนาม เพราะไทยมีความถนัดในการผลิตชี้นส่วน ส่วนปัญหาในการส่งออกรถยนต์ไทยไปเวียดนาม เขารับรู้ปัญหาและจะพยายามแก้ไขในระดับการตั้งคณะกรรมการร่วมกันขึ้นมาแก้ปัญหา เราก็ต้องเดินคู่กันไปทั้งการแก้ปัญหาและการผลักดันภาพใหญ่
ปัจจุบันไทยเป็นผู้ส่งออกรถยนต์มายังเวียดนามเป็นอันดับ 1 มียอดส่งออกในช่วง 7 เดือนแรก (ม.ค.-ก.ค. 2561) 11,700 คัน ส่งออกทั้งปี 2560 อยู่ที่ 37,000 คัน
"ลำไย"ถูกสกัดเข้าอินโดนีเซีย
ปัญหาการส่งอออกสินค้าระหว่างกันที่สำคัญ อีก 1 ประเทศ คือ การที่ อินโดนีเซียออกมาตรการจำกัดการนำเข้าสินค้าพืชสวนปี 2561 ครอบคลุมสินค้า 28 รายการ เพื่อไม่ให้มีการนำเข้าไปตรงกับช่วงฤดูเก็บเกี่ยวของอินโดนีเซียช่วงเดือนก.ค.-ส.ค. ซึ่งมาตรการดังกล่าวส่งผลกระทบโดยตรงต่อพืชสวนไทย โดยเฉพาะ “ลำไย” ได้รับผลกระทบสูงที่สุด
เพราะในปี 2560 ที่ผ่านมาไทยส่งออกลำไยสด 726,413 ตัน เป็นการส่งออกไปยังตลาดอินโดนีเซียเป็นอันดับที่ 3 สัดส่วน 13.48% รองจากเวียดนามที่มีสัดส่วน 55.68% และจีน 24.93% ล่าสุดทางการไทยต้องหาช่องทางในการกระจายตลาดลำไยไปยังตลาดอื่นทดแทน
และนี่เป็นเพียงส่วนหนึ่งของปัญหาอุปสรรคทางการค้า หลังการรวมตัวของประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนเพียงไม่ถึง 3 ปี จากที่ทั้ง 10 ประเทศ เคยวางเป้าหมายร่วมกันว่าจะเป็นตลาดและฐานการผลิตร่วมกัน
ปรัชญ์อร ประหยัดทรัพย์ ไทยพีบีเอส @thip_ThaiPBS