ไทยพีบีเอส ตรวจสอบข้อมูลการนำเข้า (Import) ส่งออก (Export) หน้ากากอนามัย ซึ่งไทยมีการนำเข้า-ส่งออก 2 ประเภทหลัก คือ 1.หน้ากากอนามัยที่ใช้ในการผ่าตัด และ 2.หน้ากากอนามัยที่ใช้ในการป้องกันฝุ่น ควัน และสารพิษ (แบบปกติ) ซึ่งพบว่าการนำเข้า-ส่งออกของไทย มีนัยยะสำคัญกับประเทศคู่ค้าอย่างสิงคโปร์ กัมพูชา และอาเซียน
โดยเฉพาะการตรวจสอบการนำเข้า-ส่งออก หน้ากากอนามัย ตั้งแต่ ปี 2551-ปี 2563 รวม 13 ปี จะพบความผิดปกติอย่างยิ่งในช่วงปี 2555-ปี 2557 และปี 2563
ประเด็นที่ 1 หน้ากากอนามัยที่ใช้ในการผ่าตัด พบว่า ไทยส่งออกไปยังกัมพูชามากที่สุดเป็นอันดับ 1 ซึ่งมีประเด็นที่น่าสังเกตเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นความต้องการใช้ในประเทศของกัมพูชา หรืออาจเกี่ยวข้องกับการ Re-Export และมาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการทำธุรกิจ ซึ่งจะต้องหาคำตอบในประเด็นเหล่านี้ต่อไป
ประเด็นที่ 2 หน้ากากอนามัยแบบทั่วไป ซึ่งกำลังขาดแคลนในไทยขณะนี้ พบว่ามีตัวเลขนำเข้า-ส่งออก ผิดปกติในเดือน ม.ค.2563 ที่ผ่านมา เนื่องจากราคาเฉลี่ยการนำเข้า-ส่งออก แตกต่างกันอย่างมีนัยยะสำคัญ โดยเฉพาะตัวเลขนำเข้า-ส่งออก ไทย –สิงคโปร์
กล่าวคือ ตัวเลขการส่งออกในเดือน ม.ค.2563 ไทยมีมูลค่าการส่งออกไปยังสิงคโปร์ต่ำ อยู่ที่ 75.3 ล้านบาท (คิดเป็น 81 เปอร์เซ็นต์ ของปี 2562 ทั้งปี) แต่ปริมาณส่งออกสูง กว่า 180,000 กิโลกรัม (หรือประมาณ 50 ล้านชิ้น / 1 ก.ก.เท่ากับ 278 ชิ้น) ทำให้มีราคาเฉลี่ยต่ำ ประมาณ 404 บาท ต่อกิโลกรัม
ส่วนตัวเลขการนำเข้าเดือน ม.ค. ไทยมีมูลค่าการนำเข้าจากสิงคโปร์สูง อยู่ที่ 300 ล้านบาท (คิดเป็น 25 เปอร์เซ็นต์ ของปี 2562 ทั้งปี) แต่ปริมาณนำเข้าต่ำ ประมาณ 50,000 กก. ทำให้ราคาเฉลี่ยสูง ประมาณ 3,370 บาท ต่อกิโลกรัม
ผลของการวิเคราะห์ตัวเลข นำเข้า-ส่งออก ทำให้เห็นว่า สิงคโปร์มีอิทธิพลต่อตลาดหน้ากากอนามัยของไทยสูงมาก โดยมีอิทธิพลต่อตลาดนำเข้าถึง 96 เปอร์เซนต์ และมีอิทธิพลต่อตลาดส่งออก 94.66 เปอร์เซนต์
นอกจากนี้ตัวเลข “ราคาเฉลี่ย” การนำเข้า-ส่งออก ระหว่างไทย-สิงคโปร์ ที่แตกต่างกันมาก ยังถูกตั้งคำถามถึงความไม่ชอบมาพากลในกลไกตลาดดังกล่าว ซึ่งจะพบว่าความแตกต่างของตัวเลขดังกล่าว เริ่มขึ้นตั้งแต่ช่วง ปี 2555-2557 และมีความแตกต่างกันมากในเดือน ม.ค. ปี 2563
อย่างไรก็ตาม แม้เราจะเห็นปรากฎการณ์นี้เกิดขึ้น แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า จะมีคำตอบในคำถามข้างต้นเสียทีเดียว ว่า “หน้ากากหายไปไหน” แต่อย่างน้อยเราก็รู้ว่า มีปรากฎการณ์หนึ่งเกิดขึ้นในตลาด “หน้ากากอนามัย” ของบ้านเรา
