เสียงครวญจากสวนมะพร้าว “มีกินทุกวันนี้ เพราะลิงขึ้นมะพร้าวให้”

ช่วยซื้อหน่อย มะพร้าวแค่ 10 ลูก ตอนนี้ไม่มีเงินเติมน้ำมันรถมอเตอร์ไซค์แล้ว

คำวิงวอนจากนายสุรินทร์ ใจชื่น ชาวสวนมะพร้าวใน อ.เกาะสมุย จ.สุราษฎร์ธานี ที่นำมะพร้าวเพียง 10 ลูกมาขายให้ที่รับซื้อมะพร้าวบนเกาะหลายแห่ง แต่ถูกปฎิเสธ เนื่องจากนายสุรินทร์ใช้ลิงในการเก็บมะพร้าวทั้ง 10 ลูกนี้ หลังการแบนผลิตภัณฑ์จากมะพร้าวที่เก็บโดยใช้แรงงานลิงในประเทศอังกฤษ และกระทรวงพาณิชย์ก็ออกมาตรการตรวจสอบย้อนหลังว่ามะพร้าวมีที่มาจากสวนที่เก็บด้วยลิงหรือไม่ ทำให้หลายแห่งต้องงดรับซื้อมะพร้าวจากชาวสวนที่ใช้ลิงเก็บ

ความยากลำบากนี้ยังเกิดขึ้นกับนายวิรัตน์ คงสุวรรณ ซึ่งเป็นทั้งคนรับซื้อมะพร้าวและรับจ้างเก็บมะพร้าว โดยใช้ลิงมานานกว่า 40 ปี นายวิรัตน์ เล่าว่า เคยเลี้ยงลิงมากกว่า 100 ตัว ส่วนใหญ่ซื้อมาจากโรงเรียนสอนลิงบนฝั่งที่ จ.สุราษฎร์ธานี ส่วนใหญ่เป็นลิงกัง อายุน้อย ราคาตั้งแต่ 20,000 - 30,000 บาท เมื่อซื้อมาแล้วจะดูแลทุกตัวเหมือนลูก จนกว่ามันจะคุ้นเคย ต้องคอยให้ข้าว นม หรือผลไม้ 3 มื้อ จนมันแข็งแรงและยอมเก็บมะพร้าว

ลิงมันก็มีหัวใจ เราเองก็มีหัวใจ เลี้ยงมันแล้ว เราก็รักมัน รอบแขนลุงมีแต่รอยลิงกัด เวลามันหิว หรือโมโห แต่เราก็ไม่เคยตีมัน พอเค้าบอกว่าคนเลี้ยงลิงขึ้นมะพร้าว ทารุณกรรมสัตว์ ลุงก็เสียใจเหมือนกัน และถ้าไม่ให้เลี้ยงลิงแล้ว ลิงพวกนี้จะเอาไปไว้ไหน ปล่อยธรรมชาติก็ไม่ได้ มันถูกเลี้ยงมาทั้งชีวิต และมันก็จะสร้างปัญหาไปแย่งอาหารของชาวบ้าน หรือไม่มันก็ถูกทำร้าย หรือหิวจนตาย

นายวิรัตน์ กล่าวอีกว่า การใช้ลิงเก็บมะพร้าวยังมีความจำเป็น โดยเฉพาะต้นมะพร้าวที่มีความสูง ยากที่คนจะปีนขึ้นไปเก็บหรือสอยด้วยไม้ และหากจ้างคนเก็บมะพร้าวก็ต้องจ่ายเงินต้นละ 200-300 บาท จึงแทบจะไม่คุ้มทุน เพราะมะพร้าว 1 ต้น อาจให้ผลผลิตไม่ถึง 20 ผล แต่ขายส่งโรงงงานได้แค่ประมาณลูกละ 10 บาท ไม่นับรวมค่าขนส่ง หรือค่าจ้างปอกมะพร้าว

ห่างออกมาไม่ไกลนัก มะพร้าวนับหมื่นลูกที่ซื้อมาด้วยเงินหลายแสนบาทของ น.ส.จันทร์ทิพย์ ดอนกระจ่าง ยังคงถูกกองทิ้งไว้นานนับสับดาห์ เพราะโรงงานบางแห่งปฎิเสธที่จะรับซื้อมะพร้าวจากสวนที่ใช้แรงงานลิงในการเก็บ

น.ส.จันทร์ทิพย์ บอกว่า ก่อนหน้านี้ได้รับซื้อมะพร้าวจากชาวสวน แต่ก็ไม่สามารถขายต่อได้ ทำให้ขาดเงินหมุนเวียน แม้จะพยายามนำมะพร้าวมาทำน้ำกะทิสดขาย แต่ก็มีแค่คนในชุมชนเข้ามาซื้อ อีกทั้งสถานการณ์ COVID-19 ทำให้โรงแรมหลายแห่งยังปิดกิจการ หรือแทบไม่มีลูกค้า ยอดขายน้ำกะทิจึงมีแค่ประมาณวันละ 10 กิโลกรัมเท่านั้น

COVID-19 ที่ว่าแย่แล้ว แต่เราก็ยังพอมีรายได้จากการขายมะพร้าว แต่การแบนมะพร้าวที่เก็บโดยลิง เป็นการ “เผาจริง” สำหรับชาวสวน เพราะเกือบทั้งเกาะสมุยใช้ลิงขึ้นมะพร้าว

หลายปีแล้วที่ “เจ้าดาว” ลิงกังอายุกว่า 4 ปีของ น.ส.จันทร์ทิพย์ไม่ได้เก็บมะพร้าว เพราะเจ้าของหันมารับซื้อมะพร้าวแทน แต่ความผูกผันระหว่างคนเลี้ยงกับลิง ทำให้ทุกวันนี้ยังคงเลี้ยง “เจ้าดาว” เอาไว้ น.ส.จันทร์ทิพย์ บอกอีกว่า บ้านของชาวสวนเกือบทุกหลังเลี้ยงลิง ซึ่งเป็นทั้งคนในครอบครัวและเพื่อนร่วมงาน

“ลิง” เป็นเหมือนเพื่อน เราสำนึกอยู่ตลอดว่าที่มีกินทุกวันนี้ได้ ก็เพราะลิงขึ้นมะพร้าวให้ เราจะใจร้ายกับมันได้อย่างไร

แม้ผลการหารือของกระทรวงพาณชิย์ กับผู้ประกอบการส่งออกกะทิไปยังประเทศอังกฤษ จะได้ข้อสรุป 3 มาตรการ เพื่อแก้ปัญหาการแบนกะทิจากไทยที่เก็บโดยลิง คือ มาตรการตรวจสอบย้อนกลับผลิตภัณฑ์กล่อง หรือบรรจุภัณฑ์ว่าผลิตจากมะพร้าวที่มาจากสวนไหน มีการใช้แรงลิงหรือไม่ มาตรการให้ผู้ผลิตผู้นำเข้า และผู้กระจายสินค้า หรือตัวแทนห้างสรรพสินค้าต่างๆ ที่จำหน่ายผลิตภัณฑ์จากมะพร้าวของประเทศไทย ต้องทราบกระบวนการทางด้านการผลิตตั้งแต่ต้นน้ำ จากสวนไปถึงปลายน้ำ เชิญตัวแทนเอกอัครราชทูตของประเทศต่างๆ ที่ประจำอยู่ในประเทศไทย และองค์กรเอกชนที่เกี่ยวข้องกับการพิทักษ์สัตว์เข้าร่วมตรวจสอบ หรือให้ทีมไทยแลนด์ในต่างประเทศเร่งชี้แจงและนัดพบผู้นำเข้าห้างสรรพสินค้าต่างๆ ที่เป็นลูกค้าผลิตภัณฑ์จากมะพร้าวของประเทศไทยเพื่อทำความเข้าใจ

แต่มาตรการบางอย่าง ทำให้ชาวสวนมะพร้าวกังวลอย่างมาก เพราะเกือบทุกแห่งใช้ลิงเก็บ พร้อมทั้งเรียกร้องให้ภาครัฐยกเลิกการนำเข้ามะพร้าวจากต่างประเทศ เพื่อช่วยเหลือเกษตรที่ไม่สามารถขายมะพร้าวได้ เนื่องจากตลาดภายในประเทศมีเพียงพอที่จะรองรับผลผลิตในไทย และจะช่วยแก้ปัญหาราคามะพร้าวที่ตกต่ำ จากนโยบายนำเข้ามะพร้าวนอกประเทศได้ด้วย