สสส.-ภาคีเครือข่ายจ่อขยายโครงการ “ที่อยู่อาศัยคนละครึ่ง” ช่วยคนไร้บ้าน

เมื่อวันที่ 23 พ.ค.2565 สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) และภาคีเครือข่ายภาควิชาการ ภาครัฐ และประชาสังคม ร่วมจัดเวทีถอดบทเรียนโครงการวิจัยเชิงปฏิบัติการ เพื่อพัฒนารูปแบบและนำร่องการจัดบริการที่อยู่อาศัยและความช่วยเหลือฉุกเฉินสำหรับกลุ่มคนไร้บ้านในกรุงเทพมหานคร

ภายใต้โครงการ “ที่อยู่อาศัยคนละครึ่ง” พบความสำเร็จจากการดำเนินงานสามารถสนับสนุนคนไร้บ้านให้เข้าถึงที่อยู่อาศัย นำไปสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตและสุขภาวะ การมีรายได้เพียงพอต่อการตั้งหลักชีวิต และเกิดเครือข่ายช่วยเหลือระหว่างคนไร้บ้าน ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมของคนไร้บ้านในการ “แชร์” ค่าเช่าที่อยู่อาศัย

นายอนุกูล ปีดแก้ว อธิบดีกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ พม. ระบุว่า กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการได้ปรับกระบวนการทำงานที่เน้นการมีส่วนร่วมกับหลายภาคส่วน เพื่อให้เกิดความครอบคลุมและมีประสิทธิภาพในการยกระดับคุณภาพชีวิตคนไร้บ้าน ผ่านโครงการ “ที่อยู่อาศัยคนละครึ่ง” ซึ่งเป็นหนึ่งในความร่วมมือที่ชี้ให้เห็นความสำเร็จและทางเลือก ตลอดจนกระทรวง พม. ได้เน้นการขับเคลื่อนด้านการจ้างงานการมีอาชีพและรายได้ซึ่งจะทำให้คนไร้บ้านตั้งหลักชีวิตได้ต่อไป

โควิด-19 มีคนไร้บ้านเพิ่ม 30% 

ด้าน นางภรณี ภู่ประเสริฐ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ สสส. กล่าวว่า ที่ผ่านมา สสส. ได้ขับเคลื่อนและร่วมทำงานกับนักวิชาการจากแผนงานสนับสนุนองค์ความรู้เพื่อการสร้างเสริมสุขภาวะและคุณภาพชีวิตคนไร้บ้าน สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จึงพบปัญหาที่ชี้ให้เห็นว่าการเข้าสู่ภาวะไร้บ้านเป็นเวลานาน มีความเสี่ยงที่ทำให้คนกลุ่มนี้มีปัญหาทางสุขภาพกายและจิตใจสูงขึ้น จากการใช้ชีวิตในพื้นที่สาธารณะเนื่องจากสถานการณ์โควิด-19 ส่งผลกระทบทำให้คนไร้บ้านมีจำนวนเพิ่มขึ้นกว่าร้อยละ 30 จากเดิมที่พบคนไร้บ้านในกรุงเทพฯ ประมาณ 1,307 คน พบเพิ่มขึ้นประมาณ 1,700 - 1,800 คน และพบคนไร้บ้านทั่วประเทศมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นประมาณ 4,000 คน

นางภรณี ระบุว่า โครงการ “แชร์” ค่าเช่าที่อยู่อาศัย ร่วมกับกองทุนที่เครือข่ายคนไร้บ้านและมูลนิธิพัฒนาที่อยู่อาศัยนั้น คนไร้บ้านจะต้องสมทบค่าเช่าห้องร่วมกับโครงการฯ ในสัดส่วน 60:60 ของค่าเช่าห้อง ซึ่งส่วนเพิ่มร้อยละ 20 ของการสมทบจากคนไร้บ้าน จะถูกนำไปเป็นเงินกองทุนเพื่อช่วยเหลือสมาชิกกลุ่มด้านอื่น ๆ ต่อไป

ขณะที่การดำเนินการช่วง 3 เดือนแรก (ก.พ. - เม.ย.) พบว่าทำให้คนไร้บ้านกลุ่มเป้าหมายเข้าถึงที่อยู่อาศัยได้ 30 คน และมีกองทุนสะสมของเครือข่ายฯ กว่า 30,000 บาท มีคนไร้บ้านที่สนใจเข้าร่วมโครงการเพิ่มอีกราว 20 คน และพบว่าโครงการนี้ ไม่เพียงแต่จะสร้างการเข้าถึงที่อยู่อาศัยที่เหมาะสมให้คนไร้บ้านเท่านั้น แต่ทำให้คนไร้บ้านเข้าถึงงานและรายได้ที่เพียงพอ มีเงินออม และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น อันเป็นพื้นฐานสำคัญของการตั้งหลักชีวิตในระยะยาว

สสส. ได้หารือกับภาคีเครือข่ายที่จะขยายการทำงานสู่เมืองภูมิภาคในอนาคต อาทิ กาญจนบุรี ปทุมธานี ขอนแก่น และเชียงใหม่ ภายใต้การสร้างความร่วมมือกับทุกภาคส่วน

ทั้งนี้ นายสมพร หารพรม มูลนิธิพัฒนาที่อยู่อาศัย กล่าวเสริมว่า โครงการ “ที่อยู่อาศัยคนละครึ่ง” ได้เปิดมิติการสนับสนุนด้านที่อยู่อาศัยและคุณภาพชีวิตที่เหมาะสมกับคนไร้บ้านและกลุ่มเปราะบางที่ส่วนใหญ่เป็นแรงงานรับจ้างรายวันในเมืองกรุงเทพมหานคร และมองว่าการสนับสนุนที่เหมาะสมบนพื้นฐานศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ บนความเชื่อมั่นในศักยภาพของคนไร้บ้าน สามารถเปลี่ยนชีวิตของคนไร้บ้านได้อย่างชัดเจน