วันนี้ (12 ก.ค.2565) เพจเฟซบุ๊ก NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ เผยแพร่รูปภาพ พร้อมข้อความ ระบุว่า โจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา เปิดภาพแรกของกล้องโทรทรรศน์อวกาศ เจมส์ เว็บบ์ (James Webb Space Telescope: JWST) เป็นภาพกระจุกกาแล็กซี SMACS 0723 ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นภาพ “Deep Field” หรือภาพอวกาศห้วงลึกภาพแรกของกล้อง แสดงให้เห็นกาแล็กซีนับพันที่ยังไม่มีใครเคยเห็นมาก่อน รวมถึงกาแล็กซีที่อยู่ห่างไกลออกไปที่สุดกาแล็กซีหนึ่งที่เราเคยค้นพบในปัจจุบัน
ภาพนี้เป็นภาพกระจุกกาแล็กซี SMACS 0723 อยู่ห่างออกไป 4,600 ล้านปีแสง นั่นเท่ากับว่าเรากำลังสังเกตแสงที่ออกมาจากกระจุกกาแล็กซีนี้ ตั้งแต่ยุคที่ระบบสุริยะเพิ่งจะเริ่มก่อตัวขึ้น แรงโน้มถ่วงอันมหาศาลของ SMACS 0723 นั้น มากเพียงพอที่จะเบี่ยงเบนทางเดินของแสงจากกาแล็กซีเบื้องหลังที่อยู่ห่างออกไป จึงประพฤติตัวประหนึ่งดั่ง “แว่นขยาย” ในเอกภพ ทำให้สามารถเป็นภาพของกาแล็กซีที่อยู่ห่างออกไปขยายขึ้นเป็นส่วนโค้งที่ถูกยืดออกไปรอบ ๆ กระจุกกาแล็กซีในภาพ ซึ่งเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า “เลนส์ความโน้มถ่วง” (gravitational lensing)
ในภาพนี้ จะสังเกตเห็นโครงสร้างหกแฉกสว่างได้ประปรายทั่วไปในภาพ วัตถุสว่างเหล่านี้เป็นดาวฤกษ์เบื้องหน้าที่อยู่ในกาแล็กซีทางช้างเผือกของเรา ระบบทัศนูปกรณ์ของ JWST และแกนยึดกระจกทุติยภูมิทั้งสามทำให้แสงดาวฤกษ์เหล่านั้นถูกเบี่ยงออกเป็นรูปหกแฉกดังที่เห็น
นอกจากนี้ หากสังเกตภาพนี้อย่างละเอียด จะพบว่าภาพนี้เต็มไปด้วยจุดเล็ก ๆ ในภาพเป็นจำนวนมาก จุดแต่ละจุดในภาพเป็นแสงที่ออกมาจากดวงดาวนับร้อยล้านดวงของอีกกาแล็กซีหนึ่ง ท่ามกลางกาแล็กซีอีกมากมายในเอกภพที่อยู่ห่างไกลออกไปนอกเหนือขอบเขตของกาแล็กซีของเรา โดยกาแล็กซีทั้งหมดที่เห็นอยู่ในภาพนี้เป็นเพียงส่วนเล็ก ๆ ส่วนหนึ่งบนท้องฟ้า และมีขนาดไม่ใหญ่ไปกว่าเม็ดทรายหนึ่งเม็ดที่ปลายแขนของเราเพียงเท่านั้น
ภาพ : NASA, ESA, CSA, and STScI
ภาพ : NASA, ESA, CSA, and STScI
สิ่งที่น่าตื่นเต้นที่สุดในภาพนี้ คือ เหล่ากาแล็กซีสีส้มแดงที่ถูกขยายออกโดยเลนส์ความโน้มถ่วง กาแล็กซีเหล่านี้เป็นหนึ่งในกาแล็กซีที่อยู่ห่างไกลที่สุดที่สามารถสังเกตได้ในเอกภพ จึงเปรียบได้กับการมองย้อนไปในอดีต หลังจากเอกภพถือกำเนิดขึ้นได้ไม่นาน และดวงดาวดวงแรกๆ ในเอกภพเพิ่งจะเริ่มลุกสว่างขึ้นในกาแล็กซีแรกๆ ที่ก่อตัวขึ้น
หากพิจารณากาแล็กซีเหล่านี้โดยละเอียด จะสังเกตเห็นจุดส้มสว่างที่ล้อมรอบกาแล็กซีเหล่านี้ แสดงถึงบริเวณก่อกำเนิดดาวฤกษ์ (star-forming region) ซึ่งเป็นโครงสร้างที่ยังไม่เคยมีกล้องโทรทรรศน์ใดมีขีดความสามารถเพียงพอที่จะสังเกตเห็นได้ในช่วงคลื่นอินฟราเรดด้วยความละเอียดในระดับนี้
ภาพถ่ายนี้ถูกบันทึกเอาไว้ในช่วงความยาวคลื่นอินฟราเรดหลายช่วงคลื่นโดยอุปกรณ์ NIRCam ใช้เวลาเปิดหน้ากล้องรวมประมาณ 12.5 ชั่วโมง นับเป็นภาพที่มองเห็นได้ “ลึก” ที่สุดเท่าที่เราเคยเห็นมาในช่วงคลื่นอินฟราเรด ลึกเกินกว่าขีดความสามารถของฮับเบิลที่ใช้เวลารวมแสงด้วยกันหลายอาทิตย์
ทั้งนี้ ภาพดังกล่าวเป็นภาพสีภาพแรกของ JWST ที่เปิดเผยออกมา และในคืนนี้ (12 กรกฎาคม 2565) เวลา 21.30 น.ตามเวลาประเทศไทย องค์การอวกาศนาซาจะเปิดเผยภาพที่เหลืออีก 3 ภาพ และสเปกตรัมของดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะอีก 1 ภาพ ให้ได้ชมกัน
อ้างอิง : NASA, Whitehouse