"บอร์ดเกม" ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง นอกจากกระแสจากซีรีส์ดังบน Netflix อย่าง Stranger Things แล้ว เหล่ายูทูบเบอร์สายบอร์ดเกมก็เป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญในการผลักดันอุตสาหกรรมให้ขยายฐานกลุ่มเป้าหมายและเป็นที่รู้จักในวงกว้างมากยิ่งขึ้น
เมื่อพูดถึงยูทูบเบอร์สายบอร์ดเกม กับการรีวิวด้วยการเล่นจริง แพ้-ชนะจริง อธิบายกติกาพร้อมกราฟิกเข้าใจง่าย หนึ่งในช่องที่ได้รับความนิยมและเป็นที่รู้จักคือ รายการบอร์ดเกมไนท์ (BGN) แห่งช่อง TVmunk วันนี้ไทยพีบีเอสออนไลน์ชวนมาเจาะลึกการเดินทางร่วมกับ "บอร์ดเกม" นานเกือบ 10 ปี ของ "วัฒน์ - วัฒนชัย ตรีเดชา"
ตอนทำงานเป็นครีเอทีฟ จะมีช่วงที่รอนาน วันหนึ่งก็มีคนเอาบอร์ดเกมมาให้เล่น ดูคนอื่นเล่นก็คิดว่ามันสนุกขนาดนั้นเลยเหรอ แต่พอลองเล่นดู ก็รู้สึกว่า เฮ้ย สนุกมาก ไม่เคยรู้มาก่อน จากนั้นก็อยากไปทำงานทุกวัน เพราะจะได้เล่นบอร์ดเกมกับเพื่อน
หลังตกหลุมรักในวันนั้น "วัฒน์" ก็เริ่มหลงใหลบอร์ดเกมมากขึ้นเรื่อย ๆ ช่วงที่ไปทำละครเวทีก็มักจะพกบอร์ดเกมใส่กระเป๋าไปเล่นกับเพื่อนเสมอ พร้อมกับความคิดที่ว่า ขนาดตัวเองอยู่ในวงการศิลปะและวงการบันเทิงยังไม่เคยรู้จักบอร์ดเกมมาก่อน คงมีอีกหลายคนที่ยังไม่รู้จักกิจกรรมนี้เหมือนกัน
ตอนนั้นเลยคิดว่า เราลองเอาบอร์ดเกมมาทำเป็นรายการดูไหม ไม่ต้องคิดอะไรมาก ตั้งกล้องนิ่ง ๆ เล่นไปเลย เกิดอะไรขึ้นก็เกิดแบบนั้น ให้คนดูเขารู้ว่าบรรยากาศการเล่นเป็นแบบนี้ มันสนุกแบบนี้ ให้เขาอยากเล่นบ้าง
ช่วงแรก ๆ ที่เริ่มทำ "วัฒน์" บอกกับไทยพีบีเอสออนไลน์ว่า แทบไม่มีใครดูเลย เพราะคนยังไม่เข้าใจว่าบอร์ดเกม คือ อะไร แต่เมื่อเริ่มทำแล้วไปต่อไม่หยุด สิ่งที่พยายามมาก็เห็นผล คนเริ่มพูดถึงและรู้จักบอร์ดเกมมากขึ้น ร้านบอร์ดเกมเปิดใหม่เพิ่ม คนก็ไปเล่นที่ร้านกันมากขึ้น ซึ่งเป็นช่วงจังหวะที่กระแสบอร์ดเกมกำลังมาด้วย แม้ว่ากระแสจะไม่ได้เกิดจากรายการบอร์ดเกมไนท์เท่านั้น แต่ก็ดีใจที่คนรู้จักและได้เล่นบอร์ดเกมกันมากขึ้น
บางครั้งก็ท้อ เราถามตัวเองตลอดว่า ตอนนี้ยังทำด้วย Passion เดิมอยู่หรือเปล่า สุดท้ายก็ได้คำตอบว่า เป้าหมายของเราคือคนดู และมีคนยังดูเรา เราก็ทำต่อ
ตลอดระยะเวลาเกือบ 10 ปีที่ทำรายการนี้มา มีหลายเกมที่เล่นไปพร้อมกับการถ่ายรายการ แต่ก็ยังมีอีกหลายเกมที่ซื้อมาตั้งไว้ที่บ้านยังไม่มีโอกาสได้เปิดกล่อง อาจจะมีสัก 400-500 เกมที่ตั้งอยู่ที่บ้าน แต่จริง ๆ แล้วบอร์ดเกมมีอีกเป็นแสนเกม มันก็ทำให้เรารู้สึกว่า ยังมีอีกหลายเกมที่ยังไม่ได้เล่น
หลัง ๆ พี่ไม่ได้เล่นทุกเกมแล้ว ในรายการมีบ้างบางเกมที่เรารู้สึกว่า อืม สนุกนะ แต่มีกล้องสนุกขึ้นหน่อยละกัน แต่หลัง ๆ จะไม่แล้ว จะเล่นเฉพาะเกมที่เราสนุกกับเกมนี้ ไม่ต้องฝืน
จากบอร์ดเกมเมอร์สู่นักออกแบบ
เมื่อเล่นบอร์ดเกมพร้อมกับการทำรายการไปเรื่อย ๆ "วัฒน์" ก็เริ่มรู้สึกว่า บอร์ดเกมบางเกมอาจมีกำแพงบางอย่างที่ทำให้คนทั่วไปเมื่อเดินผ่านมาแล้วอาจไม่เข้าใจว่าเล่นอย่างไร ประกอบกับบอร์ดเกมไนท์กำลังจะครบ 100 EP นั่นเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้ตัดสินใจออกแบบบอร์ดเกมที่เล่นง่าย และสนุก หวังให้คนเดินผ่านแล้วมาดูก็เข้าใจได้ทันที
KongKang เกิดจากเพื่อนเอาไพ่ของภาคใต้ที่ชื่อว่า แคง มาให้เล่นเราก็รู้สึกว่ามันสนุก และมีความเป็นไทยด้วย ก็หยิบตรงนั้นมาดัดแปลง ใส่ความสามารถพิเศษเข้าไป ทำ Art work น่ารัก ๆ ให้เล่นกันได้ทั้งในครอบครัวหรือกับเพื่อน เป็นเกมที่สนุก เข้าใจง่าย จบไว แต่เจ็บใจนาน
หากเทียบกับบอร์ดเกมอื่น ๆ ที่ออกแบบต่อมา "วัฒน์" บอกว่า KongKang ใช้เวลาดำเนินการน้อยมาก เพราะมีคอนเซ็ปต์ที่ชัดเจน แต่ช่วงที่ทำอยู่ก็คิดตลอด 24 ชั่วโมงว่าจะแก้ตรงไหนดี จนทำให้ได้รู้ว่ากุญแจสำคัญของการทำบอร์ดเกม คือ การมีเดตไลน์ เพราะหากไม่มี บอร์ดเกมจะไม่มีทางเสร็จออกมาแน่นอน เพราะนักออกแบบจะอยากทำให้บอร์ดเกมดีขึ้นเรื่อย ๆ
นักออกแบบบอร์ดเกมต้องบอกตัวเองเสมอว่า ไม่สามารถทำเกมที่ดีที่สุดได้ แต่ทำเกมที่ดีที่สุดในเวลาที่เหมาะสมก็พอแล้ว สิ่งสำคัญสุดคือ เราทำให้ใครเล่น บางทีไม่ต้องทำเกมที่ซับซ้อนมาก ถ้าเรารู้ว่ากลุ่มเป้าหมายเราเป็นใคร จะตรงจุดมากขึ้น
"เกมยิ่งง่าย ยิ่งออกแบบยาก" สำหรับคนที่อยากเป็นนักออกแบบบอร์ดเกม อาจจะต้องเริ่มจากการเล่นมาก ๆ ทำความรู้จักเกมหลายรูปแบบจะทำให้มีไอเดียมากขึ้น เพื่อรู้ว่าธีมที่คิดมา ควรใช้เครื่องมืออะไร เช่น หากชอบพ่อมด จะนำพ่อมดไปอยู่ในรูปแบบไหน แล้วจะรู้ว่าแบบไหนเหมาะกับเกมตัวเองมากที่สุด และกลุ่มเป้าหมายว่าใครคือผู้เล่นเกมของเราก็สำคัญ
สังคมไทยเปิดพื้นที่-เข้าใจบอร์ดเกมมากขึ้น
"วัฒน์" มองว่า ช่วงแรก ๆ หากจะหาซื้อบอร์ดเกมต้องเข้าไปถึงเพจเฟซบุ๊กหรือร้านที่ขายโดยเฉพาะ แต่ทุกวันนี้ไปเดินห้างฯ ก็เจอบอร์ดเกมตั้งขายอยู่แล้ว ในโรงเรียนเมื่อก่อนหากเอาพวกการ์ดไปเล่นก็จะถูกครูยึด แค่จะอธิบายให้ครูฟังว่าบอร์ดเกมคืออะไรยังยากเลย แต่ตอนนี้ครูเป็นคนนำบอร์ดเกมมาสอนนักเรียนแทนแล้ว หลาย ๆ องค์กรก็เลือกใช้บอร์ดเกมเป็นกิจกรรมในพื้นที่พักผ่อนของออฟฟิศ พ่อแม่หลายครอบครัวก็ชวนลูกเล่นบอร์ดเกมกันมากขึ้น
ตอนนี้พื้นที่สำหรับบอร์ดเกมเปิดกว้างขึ้น แต่ก่อนหน้านี้ก็เคยบูมกว่านี้มาก ตอนนี้บอร์ดเกมกำลังหาจุดเหมาะสมที่จะไม่เป็นเรื่องฮิตเหมือนเปิดร้านกาแฟ สุดท้ายเหลือไม่กี่ร้าน แต่มันเดินไปตามเส้นทางที่จะเป็น เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเราให้ได้ ไม่ต้องสูงมาก แต่ว่าอยู่กับเราไปเรื่อย ๆ อย่างยั่งยืน
อนาคตบอร์ดเกมไทยในตลาดโลก
เมื่อสังคมไทยเปิดพื้นที่และเข้าใจบอร์ดเกมมากขึ้นแล้ว นักออกแบบบอร์ดเกมไทยก็เพิ่มขึ้นมากเช่นกัน บอร์ดเกมแต่ละเกมแตกต่างกันด้วยสไตล์ของตัวเอง เมื่อเห็นแล้วจะรับรู้ได้ทันทีว่างานนี้เป็นของคนนี้ หรือสตูดิโอนั้น ซึ่งนับเป็นเรื่องดีสำหรับผู้เล่นที่จะได้เล่นบอร์ดเกมที่หลากหลาย เรียกว่า จากเมื่อ 5 ปีก่อนตอนนี้มีนักออกแบบบอร์ดเกมเพิ่มขึ้นมา 10 เท่า และทุกคนกำลังมุ่งไปสู่ตลาดโลก
ในฐานะหนึ่งในนักออกแบบบอร์ดเกม "วัฒน์" เชื่อว่าโอกาสที่บอร์ดเกมไทยจะไปสู่ตลาดโลกนั้นไม่ไกลเกินเอื้อมแต่สิ่งจำเป็น คือ การหาเอกลักษณ์ของบอร์ดเกมไทย อย่างบอร์ดเกมญี่ปุ่นจะเห็นภาพชัดว่าเป็นแนวมินิมอล Art work น้อย ๆ เล่นแล้วสนุก แต่ฝั่งยุโรป อเมริกาจะเป็นแนวคิดมาก ซับซ้อน
หากถามว่าบอร์ดเกมไทยจะเป็นแบบไหน ให้ต่างชาติเห็นพ้องว่าบอร์ดเกมเป็นแบบนี้ หนึ่งในสิ่งที่จะบ่งบอกความเป็นไทยได้ คือ ความขี้เล่น มุก โจ๊กหน่อย สไตล์เสียดสีไทย ๆ คิดว่าน่าจะเป็นไทยพอสมควร
"วัฒน์" ทิ้งท้ายกับไทยพีบีเอสออนไลน์ว่า บอร์ดเกมทำให้ผู้เล่นได้มีเวลาอยู่กับคนที่อยากอยู่ด้วย ท่ามกลางคนรอบตัวที่ใช้มือถือและเล่นโซเชียลกันมากขึ้น กิจกรรมนี้จะทำให้ทุกคนวางมือถือลงได้ เหมือนการดึงเวลาทุกคนไม่ว่าจะเป็นเพื่อนหรือครอบครัวให้มาใช้เวลาร่วมกัน นอกจากกระชับความสัมพันธ์คนใกล้ตัวแล้ว บอร์ดเกมยังเป็นเครื่องมือสร้างมิตรภาพให้ผู้คนได้รู้จักกันผ่านทั้งการเล่น และการทำงานในวงการบอร์ดเกมด้วย
สำหรับใครที่อยากลองเล่นบอร์ดเกม "วัฒน์" ย้ำชัดว่า อย่าลังเล ขอให้ลุย บางทีอาจมีกำแพง คิดว่ายาก แต่ต้องบอกว่า บอร์ดเกมเป็นเรื่องง่าย เล่นไปก่อน แพ้ก็ไม่เป็นไร ไม่เข้าใจก็ไม่เป็นไร แต่อยากให้ลองเปิดใจ เล่น ๆ ไปสนุก ๆ พอเล่น 1-2 รอบก็เข้าใจแล้ว "อยากให้ปล่อยใจสบาย ๆ สนุกกับคนตรงหน้า แล้วบอร์ดเกมจะทำให้คุณรักมันเอง"