สหภาพยุโรป (EU) พยายามแสวงหาความหลากหลายทางห่วงโซ่อุปทาน หลังจากสงครามในยูเครนทำให้ยุโรปเปราะบางอย่างมาก ความพยายามหวนกลับมากระชับสัมพันธ์ให้แน่นแฟ้น สะท้อนให้เห็นจากการประกาศลงทุนมูลค่ากว่า 10,000 ล้านยูโร
การทุ่มเงิน 10,000 ล้านยูโร ในอีก 5 ปีข้างหน้า เป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์ Global Gateway หรือ "ประตูสู่โลก" เงินก้อนนี้จะถูกนำมาใช้ในการเปลี่ยนผ่านสีเขียวและการสร้างความเชื่อมโยงอย่างยั่งยืนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ยุทธศาสตร์ประตูสู่โลก มีเป้าหมายเพื่อสร้างความเชื่อมโยงด้านโครงสร้างพื้นฐาน สิ่งแวดล้อม สุขภาพและการศึกษา อียูตั้งเป้าทุ่มเงินลงทุนมูลค่าสูงถึง 300,000 ล้านยูโร ภายใน 6 ปี ตั้งแต่ 2021-2027 ในการสร้างความเชื่อมโยงทั่วโลก
การขยายอิทธิพลของจีนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทำให้อียูต้องขยับตัวหันมาสานสัมพันธ์กับกลุ่มอาเซียนมากขึ้น หลังจากทั้ง 2 ฝ่ายระงับการทำข้อตกลงเขตการค้าเสรี เมื่อปี 2009 เนื่องจากเป้าหมายแต่ละฝ่ายแตกต่างกันเกินไป
แต่การประชุมสมัยพิเศษอียู-อาเซียนในครั้งนี้ ปิดฉากลงในขณะที่การเจรจาข้อตกลงการค้าเสรียังไม่มีความคืบหน้า
ขณะที่สมเด็จฮุน เซน นายกรัฐมนตรีกัมพูชา ย้ำว่าสมาชิกอาเซียนไม่ต้องการรอความช่วยเหลือจากอียูเพียงอย่างเดียว นอกจากนี้ผู้นำอาเซียนยังมีท่าทีไม่ยอมถูกบีบให้เลือกข้าง ท่ามกลางการแข่งขันอย่างขับเคี่ยวของชาติมหาอำนาจ
ข้อมูล EU in ASEAN ชี้ว่า อียูเป็นคู่ค้าใหญ่ที่สุดอันดับ 3 ของอาเซียนและอาเซียนเป็นคู่ค้าใหญ่ที่สุดอันดับ 3 ของอียู
ยุโรปมองอาเซียนเป็นแหล่งวัตถุดิบในภาคการผลิต และตั้งเป้ายกระดับการเข้าถึงตลาดที่กำลังเฟื่องฟูของภูมิภาค เนื่องจากสงครามรัสเซีย-ยูเครน ตลอด 9 เดือนที่ผ่านมา ส่งแรงกระเพื่อมต่อห่วงโซ่อุปทานของทวีปยุโรปโดยตรง ขณะที่จีนถือเป็นคู่ค้าใหญ่ที่สุดอันดับ 1 ของอียูและอาเซียน ทำให้อาเซียนไม่ต้องการเลือกข้างตามแรงกดดันของอียู
สำหรับสงครามรัสเซีย-ยูเครนถูกหยิบมาหารือในวงประชุม ท่ามกลางความคิดเห็นที่สวนทางกันของผู้นำแต่ละประเทศ เนื่องจากสิงคโปร์และอินโดนีเซียสนับสนุนชาติตะวันตก ในขณะที่เวียดนาม ลาวและไทยพยายามสงวนท่าทีมาโดยตลอด
ขณะที่แถลงการณ์ร่วมของที่ประชุมในครั้งนี้ ระบุว่า "สมาชิกส่วนใหญ่" ในที่ประชุมประณามการทำสงครามของรัสเซีย นอกจากนี้ยังแสดงจุดยืนสนับสนุนการเคารพอำนาจอธิปไตย เอกราชทางการเมืองและบูรณภาพแห่งดินแดนของยูเครน ส่วนท่าทีของที่ประชุมต่อช่องแคบไต้หวันถูกตัดออกไป เนื่องจากสมาชิกมีความเห็นไม่ตรงกันเกี่ยวกับนโยบายจีนเดียว
แม้ว่าการประชุมสุดยอดสมัยพิเศษในครั้งนี้ จะช่วยยกระดับความร่วมมือทางเศรษฐกิจของทั้ง 2 ฝ่ายให้แน่นแฟ้นขึ้น แต่ความผันผวนของการเมืองระหว่างประเทศ ทำให้การดำเนินความสัมพันธ์ของอียูและอาเซียนไม่ได้ราบรื่นเท่าที่ควร