สาเหตุเพราะไปแตะต้องเรื่องศาสนาซึ่งเป็นประเด็นละเอียดอ่อน นอกจากนั้น การประท้วงในครั้งนี้เกิดขึ้นในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อสำคัญ เพราะสวีเดนต้องการแรงหนุนจากตุรกีในการเข้าร่วมนาโต
อนาคตของสวีเดนในนาโตกำลังแขวนอยู่บนเส้นด้ายหลังจากการประท้วงหน้าสถานทูตตุรกีในกรุงสตอกโฮล์มเมื่อช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา
ราสมุส ปาลูดาน นักการเมืองขวาจัดชาวเดนมาร์กเชื้อสายสวีเดน หัวหน้าพรรค “Hard Line” ในเดนมาร์ก จุดไฟเผาพระคัมภีร์อัลกุรอานต่อหน้าสื่อมวลชนหลายสำนัก ที่หน้าสถานทูตตุรกีในกรุงสตอกโฮล์มเมื่อช่วงสุดสัปดาห์
ความเคลื่อนไหวของนักการเมืองเดนมาร์กมีเป้าหมายเพื่อประท้วง ปธน.เรเซป ไทยิป เออร์ดวน ของตุรกี เนื่องจากผู้นำตุรกีพยายามใช้อิทธิพลครอบงำเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นของสวีเดน ตลอดหลายเดือนที่ผ่านมา
ส่วนการประท้วงอีกจุดหนึ่งในกรุงสตอกโฮล์มเกิดขึ้นเพื่อแสดงพลังสนับสนุนชาวเคิร์ด และต่อต้านการเข้าร่วมนาโตของสวีเดน การเผาพระคัมภีร์อัลกุรอาน จุดชนวนประท้วงใหญ่ในตุรกีหลังจากมวลชนเดินขบวนประท้วงและเผาธงชาติสวีเดน รัฐบาลตุรกีออกมาประณามรัฐบาลสวีเดนในกรณีอนุญาตให้ผู้ประท้วงแสดงพฤติกรรมในเชิงดูหมิ่นศาสนาอิสลาม
นอกจากนี้ยังเรียกทูตสวีเดนประจำกรุงอังการาเข้าพบ และสั่งยกเลิกแผนการเยือนของรัฐมนตรีกลาโหมสวีเดนด้วย
ความบาดหมางในความสัมพันธ์ของทั้งสองประเทศสะท้อนให้เห็นจากคำพูดในการแถลงข่าวของ ปธน.ตุรกี ในวันนี้ (24 ม.ค.2566)
การแสดงท่าทีแข็งกร้าวของผู้นำตุรกีเป็นการส่งสัญญาณว่าการสมัครเป็นสมาชิกนาโตของสวีเดนไม่ใช่เรื่องง่าย ย้อนกลับไปเมื่อเดือนพฤษภาคมปีที่แล้ว สวีเดนและฟินแลนด์ 2 ประเทศนี้สมัครเข้าเป็นสมาชิกนาโตเพื่อสร้างหลักประกันด้านความมั่นคงหลังจากเกิดสงครามรัสเซีย-ยูเครนขึ้น
แต่ว่ากฎบัตรนาโตกำหนดให้ประเทศผู้สมัครเข้าเป็นสมาชิกใหม่ จะต้องได้รับความเห็นชอบอย่างเป็นเอกฉันท์จากชาติสมาชิกทั้ง 30 ชาติ ตอนนี้ตุรกีและฮังการีเป็น 2 ประเทศที่ยังไม่ให้ความเห็นชอบ ในขณะที่รัฐสภาของชาติสมาชิกอื่นๆ ทยอยลงมติกันแล้ว
ผู้นำตุรกีมีจุดยืนคัดค้านการรับรองทั้ง 2 ประเทศเข้าเป็นสมาชิก เพราะเป็นแหล่งกบดานของกลุ่มติดอาวุธชาวเคิร์ด นอกจากนี้สวีเดนยังให้ที่พักพิงแก่ชาวเคิร์ดหลายหมื่นคนที่ลี้ภัยความรุนแรงจากความพยายามปราบปรามของรัฐบาลตุรกี
เพราะฉะนั้น ตุรกีสร้างเงื่อนไขให้ฟินแลนด์และสวีเดนส่งตัวนักรบชาวเคิร์ดและนักกิจกรรมทางการเมืองอย่างน้อย 33 คน กลับมาดำเนินคดีที่ตุรกี ไม่เช่นนั้นตุรกีจะใช้ “สิทธิ์ยับยั้ง” หรือ “veto” ขัดขวางไม่ให้ทั้งสองประเทศเข้าเป็นสมาชิกใหม่ของนาโต
และตัวละครสำคัญคือ “บูเลนท์ เคเนส” นักข่าวชาวตุรกี หลังจากถูกกล่าวหาว่าพยายามก่อรัฐประหารโค่นอำนาจ ปธน.เออร์ดวน เมื่อปี 2016 ศาลสูงสุดสวีเดนขัดขวางการส่งตัว เคเนส กลับประเทศเพราะข้อกล่าวหาบางอย่างไม่ใช่อาชญากรรมในสวีเดน
ความสัมพันธ์ระหว่างตุรกีกับสวีเดนระหองระแหงมากขึ้นหลังจากการประท้วงของนักเคลื่อนไหวสนับสนุนชาวเคิร์ด ผู้ประท้วงได้นำหุ่นจำลองของผู้นำตุรกีแขวนห้อยหัวลงมาด้านหน้าศาลาว่าการกรุงสตอกโฮล์ม เมื่อวันที่ 12 ม.ค.ที่ผ่านมา
แน่นอนว่า การประท้วงสร้างความไม่พอใจให้ตุรกีเป็นอย่างมาก จนถึงขั้นเรียกตัวทูตสวีเดนเข้าพบเพื่อให้ชี้แจงเหตุการณ์ทั้งหมด
ทั้ง 2 ประเทศมีประเด็นสร้างความไม่พอใจอยู่แล้ว แต่การเผาพระคัมภีร์อัลกุรอาน ยิ่งเติมเชื้อไฟความขัดแย้งและทำให้การเข้าเป็นสมาชิกนาโตของสวีเดนซับซ้อนมากขึ้น
วิเคราะห์โดย พงศธัช สุขพงษ์