การระบาดของเชื้อโรคจากในอดีตอันไกลโพ้น ซึ่งได้คร่าชีวิตประชากรมนุษย์ไปมากมายนั้นอาจแลดูเป็นเหตุการณ์ที่มีแต่ในภาพยนตร์หรือนวนิยายที่วางขายกันตามร้านหนังสือ แต่ก็ไม่ใช่ว่าจะไม่มีโอกาสเกิดขึ้นได้เลย เนื่องจากอุณหภูมิของโลกในปัจจุบันที่กำลังเพิ่มสูงขึ้น ได้ส่งผลให้น้ำแข็งที่กักเก็บเชื้อโรคไว้ละลายเร็วขึ้นเรื่อย ๆ ในแต่ละปี ซึ่งยังนับเป็นโชคดีของมนุษย์ที่ยังไม่มีเชื้อโรคโบราณตัวไหนสามารถโจมตีร่างกายของมนุษย์ได้
ถึงกระนั้น Jean-Michel Claverie ศาสตราจารย์ด้านการแพทย์และพันธุศาสตร์จากมหาวิทยาลัยแพทย์ Aix-Marseille ประเทศฝรั่งเศส ก็ได้ตัดสินใจเก็บตัวอย่างไวรัสโบราณ จากชั้นดินเยือกแข็ง (Permafrost) ลึกลงไปใต้ทะเลสาบ 16 เมตรบริเวณแถบไซบีเรีย เพื่อศึกษาและทำความเข้าใจสิ่งมีชีวิตโบราณนี้ให้ดีขึ้นกว่าเดิม โดยตัวเขาได้นิยามไวรัสจากอดีตนี้ว่า “ไวรัสซอมบี้”
โดยศาสตราจารย์ Claverie ได้ค้นพบและเริ่มฟื้นคืนชีพไวรัสกลุ่มหนึ่งที่ถูกนำมาตั้งแต่ ปี ค.ศ. 2014 แล้ว แต่ทีมงานวิจัยของเขาเพิ่งจะเริ่มฟื้นคืนชีพไวรัสอีกสายพันธุ์ที่มีอันตรายมากกว่า และอาจมีอายุเก่าแก่กว่า 48,500 ปี ซึ่งตัวอย่างไวรัสนี้ถูกนำไปเลี้ยงดูในจานเพาะเชื้อ ก่อนที่พวกเขาจะพบว่าไวรัสตัวนี้สามารถติดเชื้ออะมีบา (Amoeba) ที่เป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวในปัจจุบันได้อย่างง่ายดาย ซึ่งอาจติดเชื้อกับมนุษย์ได้เช่นกัน
ศาสตราจารย์ Claverie เปิดเผยว่าถึงแม้ในปัจจุบันเรายังไม่พบเชื้อไวรัสซอมบี้ที่มีความเป็นไปได้ที่จะก่อโรคในมนุษย์ แต่จากสถิติการป่วยของผู้คนและสัตว์ในแถบไซบีเรียนั้น บางส่วนมีความสอดคล้องกับการละลายของชั้นน้ำแข็ง เช่น ปอดของมัมมี่น้ำแข็งเพศหญิง ซึ่งถูกขุดมาเมื่อปี ค.ศ. 1997 จากในหมู่บ้านบนคาบสมุทร Seward ของรัฐอะแลสกา มีสารพันธุกรรมของไวรัสไข้หวัดใหญ่ที่ก่อให้เกิดโรคระบาดในปี ค.ศ. 1918
ส่วนทางด้าน Birgitta Evengard ศาสตราจารย์ผู้เชี่ยวชาญด้านจุลชีววิทยา จากประเทศสวีเดน กล่าวว่า ควรมีการเฝ้าระวังการระบาดของเชื้อโรคที่มากับการละลายของชั้นน้ำแข็งขั้วโลก เนื่องจากเชื้อบางกลุ่มที่ถูกเก็บรักษาไว้ในชั้นน้ำแข็งนี้ ไม่เคยระบาดในมนุษย์เป็นเวลานาน ทำให้ภูมิคุ้มกันของเราอาจตอบสนองไม่เพียงพอ แต่อย่างไรก็ตามเราก็ไม่ควรตื่นตระหนกไปกับเชื้อไวรัสจากอดีตจนเกินความจำเป็น
เพราะในปัจจุบันเรายังไม่สามารถทราบได้ว่า เชื้อไวรัสซอมบี้จากอดีตที่ถูกปลุกขึ้นมาเนื่องจากการละลายของชั้นน้ำแข็งจะสามารถแพร่เชื้อได้นานแค่ไหนเมื่ออยู่ในสภาพแวดล้อมในปัจจุบัน หรือมีโอกาสแค่ไหนที่ไวรัสโบราณจะพบเจอพาหะที่เหมาะสมกับเชื้อ อีกทั้งประชากรที่อาศัยอยู่ในแถบอาร์กติกนั้นมีจำนวนค่อนข้างน้อย ทำให้มีโอกาสสัมผัสเชื้อต่ำลงตามไปด้วย
ถึงกระนั้น ศาสตราจารย์ Claverie ก็ยังคงย้ำเตือนว่าผลของภาวะโลกร้อนและการเข้าย้ายถิ่นฐานมาอยู่อาศัยในแถบอาร์กติก อาจเป็นตัวเร่งโอกาสการติดเชื้อไวรัสซอมบี้จากอดีตได้เช่นกัน โดยการระบุชนิดของไวรัสนั้นเป็นเพียงขั้นแรกของการศึกษาและทำความเข้าใจถึงความเสี่ยงของประชากรที่อาศัยอยู่ในแถบอาร์กติกเท่านั้น
ที่มาข้อมูล: CNN
ที่มาภาพ: The French National Centre for Scientific Research
“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech