จากกระแสข่าวว่า สหรัฐอเมริกาอาจจะไม่ขายเครื่องบินขับไล่ F-35 ให้ไทย หลังจากที่กองทัพอากาศไทยหมายตาเครื่องบินขับไล่ที่ได้ชื่อว่าทันสมัยที่สุดในโลก เรื่องนี้ช่วยจุดประเด็นความคุ้มค่าของการจัดซื้อเครื่องบินรุ่นนี้ขึ้นมาให้คนสนใจกันอีกครั้ง
แม้ราคาจะถูกลงมากจากช่วงเปิดตัวใหม่ ๆ เมื่อหลายปีก่อน แต่ด้วยสถิติการเกิดเหตุไม่คาดฝันกับเครื่องบินรุ่นนี้ ทั้งระหว่างการทดสอบบินและการฝึกซ้อมในภารกิจต่าง ๆ ก็ทำให้เกิดข้อกังขาเรื่องสมรรถนะอยู่ไม่น้อย
คำถามเรื่องความคุ้มค่าของโครงการ F-35 มีมานานไม่ใช่แค่บ้านเราที่สนใจซื้อ แต่ก็เป็นที่พูดถึงในสังคมอเมริกันไม่น้อย เพราะแม้ว่า F-35 จะได้ชื่อว่าเป็นเครื่องบินรบที่ดีที่สุดรุ่นหนึ่งของโลก แต่นี่ก็คือโครงการระบบอาวุธที่แพงที่สุดของกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ เช่นกัน
โดยเมื่อต้นปีที่แล้วมีการประเมินไว้ว่าค่าใช้จ่ายตั้งแต่การจัดซื้อ การออกปฏิบัติการและการบำรุงรักษา F-35 ที่กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ตั้งเป้าไว้ 2,470 ลำ รวมแล้วสหรัฐฯ จะต้องจ่ายเงินสูงถึง 1.7 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐตลอดโครงการ
F-35 ที่ผลิตโดยล็อกฮีด มาร์ติน บริษัทด้านอากาศยาน เทคโนโลยีอวกาศและยุทโธปกรณ์ป้องกันประเทศระดับโลกสัญชาติอเมริกัน มีอายุการใช้งาน 60 ปี ได้ชื่อว่าเป็นเครื่องบินล่องหนเพราะหลบเลี่ยงการตรวจจับของเรดาร์ได้ นอกจากนี้ ทางบริษัทผู้ผลิตยังอ้างว่าต้นทุนการบินต่อชั่วโมงลดลงถึง 50% ระหว่างช่วงปี 2015-2021
รู้จัก F-35 แต่ละรุ่นต่างกันอย่างไร
F-35 มีอยู่ 3 รุ่น ขนาดและน้ำหนักของแต่ละรุ่นต่างกันราคาก็ต่างกัน แต่ความแตกต่างหลัก คือ F-35A ออกแบบมาเพื่อใช้งานบินขึ้นลงรันเวย์สนามบินตามปกติ
ส่วน F-35B มีสมรรถนะบินขึ้นได้ในระยะทางสั้น ๆ และลงจอดในแนวดิ่งได้เหมือนเฮลิคอปเตอร์
และ F-35C ออกแบบมาเพื่อใช้งานบนเรือบรรทุกเครื่องบินโดยเฉพาะเพราะมีปีกใหญ่กว่ารุ่นอื่น ๆ และพับปีกได้ ซึ่งเครื่องบินรุ่นที่กองทัพอากาศไทยต้องการ คือ F-35A
เมื่อเปิดตัวช่วงแรกราคาขายต่อลำของ F-35 อยู่ที่ประมาณ 241 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ก่อนจะลดลงมาเหลือลำละประมาณ 89 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เมื่อปี 2018 และลดลงอีก 82 ล้านดอลลาร์สหรัฐเมื่อปีที่แล้ว ตามข้อมูลจากกองทัพอากาศไทย
F-35 มีระบบเซ็นเซอร์ขั้นสูงสามารถแสดงข้อมูลได้มากกว่าเครื่องบินรบใด ๆ ในประวัติศาสตร์ ทำให้นักบินได้เปรียบ ตัดสินใจได้อย่างแม่นยำในทุกสถานการณ์เพื่อความปลอดภัยสูงสุดของผู้ใช้งาน
อุบัติเหตุกับเครื่องบิน F-35
แม้ว่าจะเต็มไปด้วยชุดเซ็นเซอร์ต่าง ๆ ที่ทันสมัย แต่เครื่องบินขับไล่รุ่นนี้มีประวัติความผิดพลาดเกิดขึ้นหลายต่อหลายครั้งในช่วงกว่า 10 ปีที่ผ่านมา
ตั้งแต่เริ่มบินในปี 2006 มีเหตุเล็ก ๆ น้อย ๆ เกิดขึ้นหลายครั้ง ทั้งไฟไหม้เครื่องบินระหว่างการทดสอบ ตลอดจนความผิดพลาดต่าง ๆ ที่เกิดจากผู้ใช้งาน ทำให้ถูกระงับการบินชั่วคราวด้วย
แต่เหตุใหญ่ ๆ ที่หลายคนจดจำ คือ เหตุการณ์ในปี 2019 ที่ F-35A ของกองกำลังป้องกันตนเองญี่ปุ่นตกในทะเลแปซิฟิก ซึ่งนับเป็นการตกครั้งที่ 2 ของเครื่องบินรุ่นนี้ ทำให้นักบินเสียชีวิต
ส่วนเหตุอื่น ๆ ที่เกิดไม่นานมานี้ ยกตัวอย่างปลายปี 2021 / F-35B ของกองทัพอังกฤษตกจากดาดฟ้าเรือบรรทุกเครื่องบิน HMS Queen Elizabeth ในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ระหว่างกำลังขึ้นบิน แต่นักบินดีดตัวออกมาได้ทัน และการสอบสวนพบว่าเครื่องบินสูญเสียแรงขับเพราะมีปัญหาเกี่ยวกับฝาครอบช่องอากาศเข้า ทำให้ไอพ่นทำงานผิดปกติ
อีกเหตุการณ์หนึ่งเกิดขึ้นปลายปี 2022 ซึ่ง F-35C ประสบเหตุตกทะเลขณะลงจอดบนดาดฟ้าเรือบรรทุกเครื่องบิน USS Carl Vinson ในทะเลจีนใต้
F-35 มีประจำการใน 9 ประเทศ
ปัจจุบันเครื่องบินขับไล่ F-35 มีประจำการใน 9 ประเทศ ได้แก่ สหรัฐฯ สหราชอาณาจักร อิตาลี เนเธอร์แลนด์ ออสเตรเลีย นอร์เวย์ อิสราเอล ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้
นอกจากนี้ยังมีอีกหลายประเทศที่สั่งซื้อแล้วและกำลังรอการผลิต โดยอิสราเอลเป็นประเทศแรกที่นำ F-35 ไปใช้ปฏิบัติการรบเมื่อปี 2018
ส่วนเพื่อนบ้านอาเซียนอย่างสิงคโปร์ รัฐบาลสหรัฐฯ อนุมัติขาย F-35B ให้ 12 ลำ และคาดว่าจะส่งมอบเครื่องบินลำแรกได้ในปี 2026
นักวิเคราะห์บางส่วนเชื่อว่าสหรัฐฯ พิจารณาอนุมัติการขายเครื่องบินขับไล่รุ่นนี้อย่างเข้มงวด เพราะมีเทคโนโลยีทางการทหารที่ล้ำสมัยและละเอียดอ่อนเป็นองค์ประกอบ สหรัฐฯ จึงหวงแหนและวิตกว่าประเทศคู่แค้นอย่างรัสเซียหรือจีน อาจหาทางเข้าถึงเทคโนโลยีเหล่านี้ได้ เหมือนอย่างตุรกีที่เคยถูกแบนจากการเข้าร่วมโครงการมาแล้วเพราะซื้อเครื่องบินรบจากทั้งสหรัฐฯ และรัสเซียพร้อมกัน
ข่าวที่เกี่ยวข้อง