ทำไมคิวอาร์โค้ด ถึงประสบความสำเร็จในเอเชีย

ในชีวิตประจำวันเชื่อว่าหลายคนคงหนีไม่พ้นการจะต้องเจอกับเทคโนโลยีคิวอาร์โค้ด หรือรหัสภาพสองมิติที่เราจะต้องนำโทรศัพท์มือถือมาสแกนเพื่อใช้งานตั้งแต่การจ่ายเงิน โอนเงิน ลงทะเบียน เปิดหน้าเว็บ จนเรียกได้ว่าไม่ว่าจะไปที่ไหนก็จะเห็นคิวอาร์โค้ดอยู่เต็มไปหมด

อย่างไรก็ดี เทคโนโลยีคิวอาร์โค้ดนั้นไม่ใช่เทคโนโลยีเดียวที่ถูกนำมาใช้ ในด้านการเงิน ในสหรัฐอเมริกา จะนิยมใช้การชำระเงินผ่านบัตรเครดิต หรือผ่านระบบสื่อสารผ่านคลื่นแม่เหล็กระยะสั้นหรือ NFC ที่เป็นการอ่านข้อมูลจากโทรศัพท์มือถือโดยตรง ซึ่งเราจะเห็นกันในบริการเช่น Google Pay หรือ Apple Pay แต่เหตุใดทำให้เทคโนโลยีดังกล่าวกลับไม่ค่อยเป็นที่นิยมในไทย ?

สำนักข่าว South China Morning Post ได้วิเคราะห์ผ่านบทความชื่อ How the QR code conquered China หรือ “คิวอาร์โค้ดพิชิตเมืองจีนได้อย่างไร” บอกว่าความสำเร็จดังกล่าวมาจากการเติบโตอย่างก้าวกระโดดของอัตราการเข้าถึงโทรศัพท์สมาร์ตโฟนในจีน ส่วนเหตุผลที่เทคโนโลยีอย่าง NFC ไม่ได้รับความนิยมมากนักเนื่องจากความสามารถดังกล่าวมักจะอยู่ในโทรศัพท์สมาร์ตโฟนราคาแพง ไม่ใช่ทุกคนจะสามารถเข้าถึงได้ รวมถึงวัฒนธรรมแบบไร้เงินสด (Cashless) ก็ไม่ได้แพร่หลายเหมือนการใช้บัตรเครดิตในแบบชาติตะวันตกอย่างสหรัฐฯ ผู้พัฒนาแอปฯ จึงเลือกช่องทางการชำระเงินผ่านคิวอาร์โค้ด แทนที่จะใช้เทคโนโลยีราคาแพงอย่าง NFC

ในขณะที่ประเทศใกล้เคียงอย่าง ไทย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ เวียดนาม ก็ต่างรับเอาอิทธิพลดังกล่าวมาด้วย เนื่องจากลักษณะการเข้าถึงเทคโนโลยีนั้นใกล้เคียงกับในจีน คือไม่ได้มีวัฒนธรรมการใช้บัตรเครดิตอย่างแพร่หลายมาก่อน และมีการเข้าถึงสมาร์ตโฟนราคาถูก เว็บไซต์ Rest of The World วิเคราะห์ว่า การที่รัฐหรือธนาคารใหญ่เข้ามาสนับสนุนเทคโนโลยีคิวอาร์โค้ด ยิ่งช่วยให้เทคโนโลยีนี้เติบโตมากขึ้น เช่น ในประเทศไทยที่ภาครัฐสนับสนุนพร้อมเพย์ (PromptPay) หรือในสิงคโปร์ที่มีการสนับสนุน QRIS เทคโนโลยีในลักษณะนี้เติบโตอย่างมากในช่วงปี 2018 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน

อย่างไรก็ตาม สิ่งนี้อาจนำมาซึ่งคำถามว่าเป็นการปิดกั้นเทคโนโนโลยีอื่น ๆ เช่น บัตรเครดิต ที่ปัจจุบันสามารถใช้งานในลักษณะไร้สัมผัส (Contactless) เช่น Visa PayWave และ Mastercard Contactless หรือไม่ เพราะบริการอย่าง Apple Pay เองก็ยังไม่เข้ามาทำตลาดในไทย แม้จะให้บริการในหลากหลายประเทศตะวันตกและเป็นที่นิยมอย่างมาก รวมถึงบัตรกลุ่มให้บริการต่าง ๆ ที่ก็ยังไม่สามารถใช้งานได้เต็มรูปแบบผ่าน NFC

ท้ายที่สุดแล้ว เราคงปฏิเสธไม่ได้ว่า เทคโนโลยีคิวอาร์โค้ดนั้นทำให้เราสะดวกสบายมากขึ้นแต่ทุกอย่างล้วนมีที่มาที่ไป และมีประวัติศาสตร์ การเมือง และวัฒนธรรมที่น่าสนใจอยู่ในนั้น

ที่มาข้อมูล: SCMP, Rest of The World

--------------------------
“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech