นับตั้งแต่เหตุสู้รบกันระหว่าง อิสเราเอล และ กลุ่มฮามาส ตั้งแต่วันที่ เสาร์ที่ 7 ต.ค.ที่ผ่านมา จนทำให้มีผู้เสียชีวิตทั้ง 2 ฝ่ายกว่า 1,500 คน โดยพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบอย่างมากในการสู้รบครั้งนี้ ก็คือ "กาซา" หรือที่รู้จักการในนาม "ฉนวนกาซา"
อ่านข่าว อิสราเอลพลาดท่า ถูกฮามาสโจมตีครั้งใหญ่ได้อย่างไร ?
"กาซา"เป็นที่อยู่อาศัยของชาวปาเลสไตน์ มีขนาดพื้นที่ 360 ตร.กม.ใกล้เคียงกับ จ.สมุทรสงคราม ของประเทศไทย ที่มีขนาด 416.7 ตร.กม.มีอาณาเขตทางตะวันตกเฉียงใต้ติดกับอียิปต์ ทางเหนือและตะวันออกติดกับประเทศอิสราเอล และทางตะวันตกติดทะเล เมดิเตอร์เรเนียน
สาเหตุที่ถูกเรียกว่า "ฉนวนกาซา" เนื่องจากเขตแดนส่วนนี้ถูกกำหนดขึ้นจากข้อตกลงระหว่างอิสราเอลกับอียิปต์หลัง สงครามอาหรับ-อิสราเอล ครั้งแรก เมื่อปี 1948 ให้เป็นคล้ายกับเขตกันชนระหว่าง 2 ฝ่าย
อ่านข่าว เปิด 3 ชนวนเหตุความขัดแย้ง "อิสราเอล-ฮามาส" กระทบภูมิภาค
กาซามีขนาดพื้นที่เล็กมาก แต่ก็ถือว่าหนึ่งในดินแดนที่มีประชากรหนาแน่นมากที่สุดในโลกหรือราว 5,000 คนต่อ ตร.ม.(ข้อมูลปี 2018) ขณะที่ประชากรอาศัยอยู่ที่นี่ราว 2 ล้านคน (ข้อมูลปี 2021) โดยประชากรส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงและเด็ก
ขณะที่ สถิติประชากรในพื้นที่ฉนวนกาซา ยังคงเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง นับตั้งแต่มี 2012 - 2021 มีดังนี้ ปี 2012 จำนวน 1,644,293 คน, ปี 2013 จำนวน 1,701,437 คน (+3.48%) ปี 2014 จำนวน 1,760,037 คน (+3.44%) ปี 2015 จำนวน 1,819,982 คน (+3.41%) ปี 2016 จำนวน 1,881,135 คน (+3.36%) ปี 2017 จำนวน 1,943,398 คน (+3.31%) และ ปี 2021 จำนวน 2,106,745 คน (+2.04%)
อ่านข่าว ที่เกี่ยวข้อง ทัพ "อิสราเอล" เทคโนโลยีล้ำสมัย ก้าวข้ามขีดจำกัดทรัพยากร
ประชากรส่วนใหญ่ในกาซาเป็นผู้อพยพลี้ภัยที่อาศัยอยู่ตามแคมป์ที่สหประชาชาติจัดไว้ให้ ส่วนใหญ่ของผู้ลี้ภัยเหล่านี้เกิดในพื้นที่ฉนวนกาซา แต่ก็มีบางส่วนที่อพยพมาตั้งแต่หลังช่วง สงครามอาหรับ-อิสราเอล ครั้งแรกในปี 1948
แผนที่ ฉนวนกาซา
แผนที่ ฉนวนกาซา
หลังปี 1948 ฉนวนกาซาถูกปกครองโดยอียิปต์ แต่อียิปต์ ไม่ได้ผนวกรวมเอาดินแดนส่วนนี้เป็นของตน จนกระทั่งอิสราเอลชนะสงคราม 6 วัน หลังจบสงครามดังกล่าว อิสราเอลสามารถยึดครองดินแดนของอาหรับได้มากมาย และฉนวนกาซาเป็นหนึ่งในดินแดนที่อิสราเอลเข้ายึดครอง
อย่างไรก็ตาม อิสราเอลและปาเลสไตน์ได้ทำสนธิสัญญาออสโลร่วมกันในปี 1993 ซึ่งส่วนหนึ่งในข้อตกลงนั้นคือ การอนุญาตให้ชาวปาเลสไตน์มีอำนาจในการปกครองตัวเอง (อย่างจำกัด) ในเขตฉนวนกาซา
อ่านข่าว รู้จัก "อิสราเอล" ดินแดนแห่งประวัติศาสตร์นับพันปี
ต่อมาในปี 2005 อิสราเอลจึงได้ดำเนินการถอนทหารและนิคมชาวยิว (ที่ผิดกฎหมาย) ออกจากฉนวนกาซาทั้งหมด จากนั้น เมื่อฮามาสชนะการเลือกตั้งปี 2006 ฉนวนกาซาจึงเป็นเขตอิทธิพลของรัฐบาลฮามาสจนกระทั่งถึงปัจจุบัน
อย่างไรก็ตาม หากเทียบกาซากับดินแดนฝั่งตะวันตกของแม่น้ำจอร์แดน หรือ "เวสต์แบงก์" (ซึ่งทั้ง 2 อาณาบริเวณนี้ถูกกำหนดให้เป็นรัฐปาเลสไตน์ในอนาคต) "เวสต์แบงก์" มีขนาดมีพื้นที่บนบกราว 5,640 ตร.กม. และมีเนื้อที่พื้นน้ำ 220 ตร.กม.
ดังนั้น กาซาจึงมีขนาดเล็กกว่ามาก "เวสต์แบงก์" อย่างมาก อีกทั้งประชากรยังมีฐานะยากจนกว่าเพราะกาซามีทรัพยากรน้อยกว่า มีผลผลิตทางการเกษตรน้อยกว่า เป็นดินแดนแห้งแล้ง ทุรกันดาร
อ่านข่าว รู้จัก "กลุ่มฮามาส" กองกำลังติดอาวุธ โจมตีอิสราเอลรุนแรงสุดในรอบ 50 ปี
อย่างไรก็ตาม นับตั้งแต่กลุ่มฮามาสขึ้นสู่อำนาจในปี 2007 และปกครองกาซา เขต"กาซา" จึงถูกอิสราเอลมองว่าเป็น "ดินแดนศัตรู" และอิสราเอลยังใช้มาตรการปิดล้อมกาซา จำกัดการนำเข้าทรัพยากรต่าง ๆ ทั้ง อาหาร ยา และเวชภัณฑ์ วัสดุก่อสร้าง และสิ่งอื่น ๆ ที่จำเป็นต่อการดำรงชีพ สภาพความเป็นอยู่ของผู้คนในฉนวนกาซาจึงถูกเปรียบว่า เหมือนการติดอยู่ใน "คุกเปิดขนาดใหญ่"
นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา กลุ่มฮามาส และ อิสราเอล ยังคงมีการโจมตีกันต่อเนื่องหลายครั้ง ส่งผลให้เกิดการปะทะทางทหารครั้งใหญ่กับกองทัพอิสราเอล หลายครั้ง ได้แก่ ในปี 2008 -2009, 2012, 2014, 2021 และ ครั้งที่รุนแรงที่สุดในรอบ 50 ปีคือครั้งล่าสุดในเดือน ต.ค.ปี 2023
ที่มา :
The Gaza Strip and its history, explained
https://www.dw.com/en/what-to-know-about-the-gaza-strip/a-67034652
https://www.hrw.org/news/2022/06/14/gaza-israels-open-air-prison-15
https://www.nrc.no/news/2018/april/gaza-the-worlds-largest-open-air-prison/