อช.แม่ปิง จ.ลำพูน ต้นแบบแก้ปัญหาเผาป่า-หาเห็ด ยั่งยืน

อุทยานแห่งชาติแม่ปิง ผืนป่าขนาดใหญ่บริเวณเขื่อนภูมิพล กว่า 600,000 ไร่ ครอบคลุมรอยต่อป่า 3 จังหวัด คือ ลำพูน เชียงใหม่ และตาก กว่าร้อย 80 คือป่าพลัดใบ กลายเป็นเชื้อเพลิงจำนวนมาก จากการเผาป่าความเชื่อเกิดไฟไหม้ป่าจะมีเห็นเผาะจำนวนมาก จนกลายสาเหตุไฟป่าไหม้ลุกลามส่งผลภาพรวมคุณภาพฝุ่น PM2.5ในภาคเหนือ

ต้นฤดูฝนป่าที่เคยแห้งแล้ง กลับกลายเป็นป่าที่เขียวขจีสมบูรณ์ บริเวณทุ่งกิ๊ก ผืนป่าอนุรักษ์บนพื้นที่ 8 หมื่นไร่ เต็มไปด้วยไม้จำพวกตระกูลยาง ป่าสัก เต็ง รัง ผืนใหญ่ เป็นแหล่งเห็ด ทุ่งหญ้าอาหารของสัตว์ป่า ฤดูฝนจะพบสัตว์ป่าออกมากินหญ้าได้ทั่วไปภายในอุทยานฯ

เก้งป่า จำนวนมาก ออกมาหากินบริเวณทุ่งกิ๊ก อช.แม่ปิง จ.ลำพูน

บริเวณป่าทุ่งกิ๊ก ยังเป็นที่อยู่ของช้างป่า ที่หนี้ภัยแล้งข้ามทะเลสาบเหนือเขื่อนภูมิพลจากเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่าอมก๋อย จ.เชียงใหม่ เข้ามาอาศัยเมื่อ 4 ปีก่อนปัจจุบันมีช้างป่าเกิดใหม่รวมกันมากกว่า 14 ตัว หากินบริเวณนี้

ช้างป่าเกิดใหม่ บริเวณทุ่งกิ๊ก อช.แม่ปิง สะท้อนผืนป่าที่ยังสมบูรณ์

ความสมบูรณ์ของผืนป่าไม่เพียงแต่เป็นที่อยู่ของสัตว์ป่า บริเวณทุ่งกิ๊ก ยังเป็รแหล่งเก็บเห็ดของชาวบ้าน และขึ้นชื่อว่าเป็นแหล่งใหญ่มีคุณภาพดี และรสชาติที่สุดแห่งหนึ่งในภาคเหนือ

ช่วงต้นฤดูฝนจะมีรถจักรยานยนต์ของชาวบ้านเข้ามาจอดถนนรายป่า บริเวณทุ่งกิ๊กตั้งแต่ กม.1-8 บริเวณนี้ชาวบ้านที่ลงทะเบียนหาเห็ดไว้กับอุทยานฯ กว่า 1,900คน เข้ามาเก็บเห็ด

ชาวบ้านใน อ.ลี้ จ.ลำพูน เข้าหาเห็ดบริเวณทุ่งกิ๊ก อช.แม่ปิง เป็นรายได้เสริมช่วงนี้

เห็ดที่ชาวบ้านเก็บได้ส่วนใหญ่จะเป็นเห็ดดอก เพราะปีนี้ไฟไม่ได้ไหม้พื้นที่ป่าบริเวณทุ่งกิ๊ก ทำให้เห็ดชนิดใบออกมากกว่าหลายๆปี

ชาวบ้านที่เข้ามาเก็บเห็ด หลายคนเก็บเห็ดได้จำนวนมาก และมีหลากหลายชนิด เช่น เห็ดไข่หาน เห็ดหอม เห็ดแดง ฯลฯ ที่เป็นเห็ดออกต้นฤดู ชาวบ้านบางคนมาเก็บทุกวันในช่วงต้นฤดูฝน

ผมมีรายได้วันละ 900-2,000 บาท ในช่วงนี้ เห็ดใบจะออกเยอะ หากมีใบไม้คลุมดิน และรู้จุด ช่วงวันเห็ดเคยออกจะเก็บขายได้หลายวัน

เช่นเดียวกับชาวบ้านหลายคนมาเก็บเห็ด หลายคนมาเป็นครอบครัว ชาวบ้านบอกว่าราคาเห็ดดอกอาจราคาไม่สูงเท่าเห็ดเผาะ หรือเห็ดถอบ แต่เห็ดเผาะจะเก็บได้เพียงสัปดาห์แรกๆต้นฤดูฝนเท่านั้น

เห็ดไข่หานออกตูมช่วงนี้ขายได้ 120 บาท/กก. เห็ดหอมโดยเฉพาะดอกตูมจะสูงถึง 200-220 บาท/กก.ดีกว่าเห็ดเผาะ เพราะเห็ดดอกจะเก็บขายได้เป็นเดือนและมีปริมาณมากกว่า

นายเกรียงไกร เพาะเจริญ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติแม่ปิง ระบุว่าปีนี้อุทยานฯ ชาวบ้าน และหน่วยงานต่างๆช่วยกันรักษาป่า ลดจุดความร้อนได้เกือบร้อยละ 40 ซึ่งเป็นเรื่องน่ายินดีปีนี้ในรอบ 5 ปี บริเวณทุ่งกิ๊ก จุดไข่แดงของอุทยานฯก่า 8 หมื่นไร่ไม่ถูกไฟไหม้ ทำให้มีใบไม้ เมื่อความชื่นพอเหมาะจึงเกิดเห็ดดอก ออกจำนวนมาก ซึ่งเป็นรายเสริมสำคัญของชาวบ้านในช่วงฤดูฝน

สอดคล้องกับ ดร.เจน ชาญณรงค์ ชมรมผู้รับพระราชทานทุนมูลนิธิอานันทมหิดลเก็บเห็ดป่าใน อช. แม่ปิง ที่พยายามศึกษาและแก้ปัญหาไฟป่าและฝุ่น PM2.5 ได้สะท้อนปัญหาไฟป่า

ปีนี้ป่าเห็ดไม่ถูกไฟเผาเลย แม้จะถูกลอบจุดไม่ต่ำกว่า 7 ครั้ง แต่ก็ป้องกันไว้ได้สำเร็จ นอกจากเห็ดเผาะแล้ว ป่าที่ไม่โดนไฟนั้นจะให้เห็ดดอกเห็ดใบจะสร้างรายได้ต่อเนื่องไปเรื่อยๆ รวมทั้งเห็ดโคนเหนือจอมปลวกอีกด้วย เห็ดเหล่านี้มีราคาได้สูง

พื้นที่ป่าแม่ปิง โดยเฉพาะทุ่งกิ๊ก เคยมีการศึกษาเกี่ยวการแก้ปัญหาไฟป่ายั่งยืน โดยเฉพาะความพยายามลดพื้นที่การเผาป่า โดยใช้หลักประโยชน์ 3 อย่างแก้ปัญหา คือ บริหารจัดการเชื้อเพลิง ใบไม้ที่มากเกินไปนำมากองเผา บริหารจัดการ ไม่ให้ไหม้จอมปลวก ที่เป็นแหล่งกำเนิดเห็ด และมีการนำเชื้อเห็ดไปฉีดในป่า สุดท้ายเพื่อความยั่งยืนชาวบ้านที่เก็บเห็ดได้บางส่วนนำมาให้อุทยานฯเพื่อเป็นธนาคารเห็ดทำหัวเชื้อเพื่อให้มีเห็ดอุดมสมบูรณ์ทุกปี

รายงาน : โกวิทย์ บุญธรรม ผู้สื่อข่าวไทยพีบีเอส ศูนย์ข่าวภาคเหนือ

อ่านเพิ่มเติม :
https://www.facebook.com/share/v/LbZfo53XcEodiPJd/?mibextid=WC7FNe
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid02hHoxcUSRnRWY9UVUdnPzsaTqvTkJysPLQdKKfXK9VUYy3mF51hZxx8TmqjVULSyLl&id=100063784976284