"ทัศนศึกษา" โอกาสการเรียนรู้หรือความเสี่ยงที่ต้องเฝ้าระวัง ?

การเดินทางไปทัศนศึกษา (Field trip) ถือเป็นประสบการณ์ที่มีความสำคัญต่อการเรียนรู้ของเด็กในหลาย ๆ ด้าน แม้ว่าการเรียนในห้องเรียนจะเป็นสิ่งที่ให้ความรู้พื้นฐาน แต่การออกไปเรียนรู้นอกสถานที่ช่วยให้เด็กได้สัมผัสกับโลกจริงที่เกินกว่าขอบเขตของหนังสือ และสามารถเสริมสร้างทักษะต่าง ๆ ที่ห้องเรียนไม่สามารถให้ได้

ประการแรก การเดินทางไปทัศนศึกษาทำให้เด็กได้เรียนรู้จากการปฏิบัติจริง การเรียนรู้ในสถานที่จริง เช่น การไปพิพิธภัณฑ์ สวนสัตว์ หรือแหล่งประวัติศาสตร์ จะช่วยให้เด็กได้เห็นและสัมผัสวัตถุหรือสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้องกับบทเรียน สิ่งนี้ช่วยให้เกิดการเรียนรู้ที่มีความหมายมากขึ้น เพราะเมื่อเด็กได้เห็นหรือจับต้องสิ่งที่พวกเขาเรียนรู้ จะช่วยกระตุ้นการคิดวิเคราะห์และความเข้าใจที่ลึกซึ้งกว่าเพียงแค่การเรียนจากตำรา

ประโยชน์อีกประการหนึ่งของการเดินทางไปทัศนศึกษาคือการส่งเสริมการพัฒนาทางสังคม เด็กจะได้มีโอกาสทำงานร่วมกับเพื่อนในสภาพแวดล้อมที่ไม่เป็นทางการ ทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนความคิดเห็น การเรียนรู้ที่จะรับฟังผู้อื่น และการพัฒนาทักษะการสื่อสาร นอกจากนี้ การเดินทางไปทัศนศึกษายังช่วยเสริมสร้างความมั่นใจในตนเองและทักษะการแก้ปัญหา เด็กที่ออกไปสำรวจโลกนอกห้องเรียนจะต้องเผชิญกับสถานการณ์ที่ไม่คาดคิด ซึ่งจะช่วยให้พวกเขาพัฒนาความสามารถในการรับมือกับปัญหาและสถานการณ์ใหม่ ๆ

การออกไปทัศนศึกษาเป็นโอกาสที่ดีสำหรับเด็กในการเรียนรู้ทักษะชีวิตต่าง ๆ เช่น การเดินทาง การทำงานเป็นทีม การวางแผนเวลา และ การปฏิบัติตามกฎระเบียบ

อย่างไรก็ตาม การเดินทางไปทัศนศึกษาก็มีความเสี่ยงในด้านความปลอดภัย การดูแลเด็กจำนวนมากในสภาพแวดล้อมที่ไม่คุ้นเคยอาจก่อให้เกิดอันตรายหากไม่มีการจัดการที่ดี ความเสี่ยงเช่น การพลัดหลง อุบัติเหตุจากการเดินทาง การสัมผัสสิ่งแวดล้อมที่เป็นอันตราย หรือปัญหาสุขภาพจากการออกไปข้างนอก อาจเกิดขึ้นได้ถ้าไม่มีการวางแผนล่วงหน้าหรือการเตรียมความพร้อมที่เพียงพอ อย่างไรก็ตาม ความเสี่ยงเหล่านี้สามารถลดลงได้หากมีการวางแผนที่ดี ผู้ดูแลมีความรู้และมีการจัดการความปลอดภัยที่เข้มงวด

ในแง่ของการตัดสินว่าการเดินทางไปทัศนศึกษานั้นจำเป็นหรือไม่ คำตอบขึ้นอยู่กับเป้าหมายและบริบทของการเรียนรู้

การออกไปทัศนศึกษาจะเป็นประโยชน์หากเป็นส่วนหนึ่งของการสอนที่เชื่อมโยงกับเนื้อหาที่เรียนในห้องเรียน และเสริมสร้างความเข้าใจหรือทักษะเพิ่มเติมที่ไม่สามารถได้จากในห้องเรียนเพียงอย่างเดียว การทัศนศึกษาไม่จำเป็นต้องเป็นการเดินทางที่ไกลหรือซับซ้อน เพียงการออกไปสังเกตและสำรวจธรรมชาติรอบตัวก็สามารถให้ประสบการณ์การเรียนรู้ที่สำคัญได้

อันตรายที่อาจเกิดขึ้นจาก "การทัศนศึกษา"

การพาเด็กไปทัศนศึกษามีความเสี่ยงและอันตรายหลายประการที่อาจเกิดขึ้นได้ ซึ่งผู้ดูแลต้องมีความระมัดระวังและเตรียมตัวรับมืออย่างเหมาะสม 

- การพลัดหลง เด็ก ๆ โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กเล็ก มีโอกาสที่จะหลงกับกลุ่มหรือผู้ดูแล เนื่องจากความอยากรู้อยากเห็นและการไม่ระมัดระวัง การพลัดหลงในสถานที่ที่มีคนเยอะ เช่น พิพิธภัณฑ์ สวนสัตว์ หรือสถานที่ท่องเที่ยวที่มีขนาดใหญ่ 

- อุบัติเหตุจากการเดินทาง การเดินทางโดยพาหนะ เช่น รถบัส หรือรถส่วนตัว อาจเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุบนถนน เช่น รถชน หรือล้มกระแทกขณะขึ้นลงรถ การข้ามถนนโดยไม่ระวังหรือไม่เป็นระบบก็อาจทำให้เกิดอันตรายได้

- อุบัติเหตุในสถานที่ทัศนศึกษา เช่น สวนสนุก สวนสัตว์ หรือ ธรรมชาติ อาจมีโอกาสเกิดอุบัติเหตุ เช่น เด็กวิ่งล้ม ตกจากที่สูง การชนกันระหว่างเด็ก หรือโดนสิ่งของหล่นใส่ หากพื้นที่ไม่ได้จัดการความปลอดภัยอย่างเหมาะสม

- สัมผัสสิ่งแวดล้อมที่อันตราย หากไปทัศนศึกษาในสถานที่ที่มีแหล่งน้ำ หรือบริเวณที่มีอันตราย เช่น หน้าผา สะพาน หรืออาคารที่กำลังซ่อมแซม เด็กอาจเกิดอุบัติเหตุ เช่น ตกน้ำ ตกจากที่สูง หรือสัมผัสกับเครื่องมือที่อันตรายได้ นอกจากนี้ การเดินทางไปยังพื้นที่ธรรมชาติ เช่น ป่า หรือชายหาด อาจเสี่ยงต่อการถูกสัตว์มีพิษกัด หรือแพ้พืชบางชนิด

- ปัญหาสุขภาพและโรคภัย เด็กบางคนอาจมีโรคประจำตัวหรือภูมิแพ้ การทัศนศึกษาอาจทำให้เกิดปัญหาทางสุขภาพได้ เช่น อาการแพ้อาหารที่ไม่ได้ตรวจสอบก่อน สภาพอากาศที่ร้อนจัดหรือเย็นจัดอาจทำให้เด็กเป็นลมหรือป่วย นอกจากนี้ การอยู่ในที่ที่มีคนจำนวนมากอาจทำให้เด็กมีโอกาสสัมผัสกับเชื้อโรคหรือไวรัส

- ความเสี่ยงจากสัตว์ หากสถานที่ทัศนศึกษาเกี่ยวข้องกับสัตว์ เช่น สวนสัตว์ ฟาร์ม หรือพื้นที่ธรรมชาติ เด็กอาจถูกสัตว์ทำร้ายโดยไม่ได้ตั้งใจ เช่น ถูกสัตว์กัด ข่วน หรือวิ่งเข้าหาสัตว์ที่อาจก่อให้เกิดอันตราย

- ความเสี่ยงจากการใช้อุปกรณ์ที่ไม่ปลอดภัย บางแห่งอาจมีเครื่องเล่นหรืออุปกรณ์ที่ไม่ปลอดภัยสำหรับเด็ก เช่น เครื่องเล่นที่มีความสูงหรือความเร็ว การใช้อุปกรณ์ดังกล่าวโดยไม่ตรวจสอบความปลอดภัยล่วงหน้าอาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุได้

ภาพประกอบข่าว

- สภาพแวดล้อมที่แออัดที่มีคนเยอะ เช่น งานแสดงสินค้า นิทรรศการ หรือพิพิธภัณฑ์ อาจเสี่ยงต่อการเกิดความวุ่นวายหรือการผลักดัน ซึ่งอาจทำให้เด็กตกจากที่สูงหรือได้รับบาดเจ็บจากการถูกเบียดเสียด

- การลักพาตัวหรือเหตุอาชญากรรม ในสถานที่สาธารณะที่มีคนมาก เด็กอาจถูกพาตัวออกไปโดยคนแปลกหน้า หากไม่มีการดูแลอย่างใกล้ชิด หรือไม่ใช้มาตรการป้องกัน เช่น การติดป้ายชื่อและข้อมูลติดต่อผู้ปกครอง

8 วิธี "ทัศนศึกษา" ด้วยความปลอดภัย

1. ผู้ปกครองยินยอม ผู้ปกครองควรได้รับแจ้งเกี่ยวกับจุดแวะพัก กิจกรรม และรายละเอียดต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับบุตรหลานระหว่างการทัศนศึกษา การมีเอกสารที่ลงนามจะช่วยให้ทางโรงเรียนในฐานะผู้จัดงานและสำหรับผู้ปกครองมั่นใจว่าบุตรหลานของตนจะปลอดภัยระหว่างการทัศนศึกษา 

2. กำหนดข้อกำหนดอายุ เมื่อจัดกิจกรรมทัศนศึกษา สิ่งสำคัญคือ ต้องพิจารณาถึงความเหมาะสมของวัยของกิจกรรมนั้น ๆ นักเรียนควรเข้าร่วมเฉพาะกิจกรรมที่เหมาะสมกับกลุ่มอายุของตน และอีกหนึ่งสิ่งสำคัญคือ ต้องมีผู้ใหญ่ที่สามารถจัดการกับปัญหาใด ๆ ที่อาจเกิดขึ้นระหว่างกิจกรรมทัศนศึกษาอยู่ด้วยได้

3. วางแผนการเดินทางอย่างเต็มรูปแบบ การพาเด็ก ๆ ไปทัศนศึกษาจำเป็นต้องมีแผนการเดินทางที่เป็นระบบ ตั้งแต่เดินทางไปและกลับจากจุดหมายปลายทาง รถประจำทางหรือรถยนต์ที่ผู้ขับขี่ไว้ใจได้ และต้องมีแผนสำรองในกรณีที่รถเสีย ซึ่งจะช่วยให้ผู้ปกครอง ครู มั่นใจได้ว่านักเรียนทุกคนจะไปถึงจุดหมายปลายทางอย่างปลอดภัย

4. เก็บอุปกรณ์ฉุกเฉินไว้ใกล้ตัว อุบัติเหตุเกิดขึ้นได้เสมอ แม้จะเตรียมตัวมาเป็นอย่างดี ผู้ดูแลควรพกชุดปฐมพยาบาล เบื้องต้นติดตัวไปด้วย 

5. ครู-ผู้ดูแลได้รับการฝึกอบรม เจ้าหน้าที่ที่มีความเชี่ยวชาญจะเป็นผู้นำการทัศนศึกษาที่ดี ประเภทของการทัศนศึกษาและสถานที่ อาจมีความเสี่ยงหลายประการที่ เจ้าหน้าที่ควรได้รับการฝึกอบรมที่เหมาะสมเกี่ยวกับการรับมือกับเหตุอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้ในระหว่างทัศนศึกษา 

6. สังเกตสิ่งผิดปกติรอบข้าง ครู-ผู้ดูแลต้องอธิบายให้นักเรียนทราบเกี่ยวกับอันตรายจากคนแปลกหน้า ความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นระหว่างทัศนศึกษา ตระหนักถึงสภาพแวดล้อม บุคคล หรือ ยานพาหนะที่ผิดสังเกต แม้กระทั่งภาษากาย การแสดงออกทางสีหน้า สิ่งเหล่านี้อาจบ่งบอกถึงอันตรายที่อาจเกิดขึ้น หรือความกังวลใจจากเด็ก

7. ระวังอาการแพ้ในนักเรียน การทราบถึงอาการแพ้ของนักเรียนเป็นสิ่งสำคัญในการวางแผนทัศนศึกษา ควรตรวจสอบกับผู้ปกครองของนักเรียนแต่ละคนก่อนเดินทางและสอบถามว่ามีอาการแพ้ใด ๆ เพื่อให้สามารถตอบสนองได้อย่างรวดเร็วหากพบสารก่อภูมิแพ้เหล่านี้

8. มีสติ ไม่ว่าจะเป็นแผนที่วางไว้ล่วงหน้าหรือเหตุฉุกเฉินต่อหน้า การมีสติสัมปชัญญะจะมีประโยชน์อย่างยิ่ง พยายามสงบสติอารมณ์ในสถานการณ์ที่ยากลำบาก จะช่วยลดระดับความเครียดและทำให้สามารถตอบสนองต่อสถานการณ์นั้นได้อย่างทันท่วงที 

อ่านข่าวอื่น :

ฟังเสียงต่างมุมยกเลิก "ทัศนศึกษา" เปิดโลกหรือความเสี่ยง

ทัศนศึกษาไม่ควรยกเลิก นักวิชาการชี้ต้องสร้างโลกปลอดภัยให้เด็ก