ในช่วงเวลาที่ภัยพิบัติทางธรรมชาติและเหตุฉุกเฉินเกิดขึ้นบ่อยครั้งทั่วโลก เทคโนโลยีการแจ้งเตือนภัยที่มีประสิทธิภาพกลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการช่วยชีวิตและลดความเสียหาย "Cell Broadcast" (CB) ระบบการส่งข้อความแจ้งเตือนแบบกระจายผ่านเครือข่ายโทรศัพท์มือถือที่ได้รับการยอมรับในหลายประเทศ โดยสามารถส่งข้อความไปยังโทรศัพท์ทุกเครื่องในพื้นที่เป้าหมายได้ทันที โดยไม่ต้องสมัครสมาชิกหรือเสียค่าใช้จ่ายใด ๆ
Cell Broadcast คืออะไร ?
ตามข้อมูลจาก GSM Association (GSMA) ซึ่งเป็นองค์กรที่ดูแลมาตรฐานโทรคมนาคมทั่วโลก "Cell Broadcast" เป็นเทคโนโลยีที่ออกแบบมาเพื่อการสื่อสารในสถานการณ์ฉุกเฉิน โดยใช้สถานีฐานโทรศัพท์มือถือส่งข้อความไปยังผู้ใช้ทุกคนในรัศมีที่กำหนด
ข้อดีที่สำคัญของระบบนี้คือความเร็วในการส่งข้อมูล ความสามารถในการครอบคลุมพื้นที่กว้าง และการทำงานได้แม้ในสภาวะที่โครงข่ายโทรศัพท์มีปัญหา เช่น ระหว่างเกิดภัยพิบัติรุนแรง อีกทั้งยังรองรับการส่งข้อความหลายภาษา และไม่มีปัญหาการแออัดของเครือข่ายเหมือน SMS หรือการโทรศัพท์
Cell Broadcast มีจุดเด่น 4 ประการหลัก ได้แก่
- ความรวดเร็วและครอบคลุมพื้นที่กว้าง
- ทำงานได้แม้เครือข่ายโทรศัพท์ขัดข้อง
- ไม่มีปัญหาความหนาแน่นของเครือข่าย
- รองรับการแจ้งเตือนหลายภาษา
CB ไม่ใช่ SMS
Cell Broadcast (CB) และ SMS (Short Message Service) ต่างกันในหลายแง่มุม เนื่องจากทั้ง 2 ถูกออกแบบมาเพื่อจุดประสงค์และวิธีการใช้งานที่แตกต่างกัน
- วิธีการส่งข้อความ
- Cell Broadcast : เป็นการส่งข้อความแบบ "หนึ่งต่อหลาย" (one-to-many) โดยส่งไปยังผู้ใช้ทุกคนที่อยู่ในพื้นที่ครอบคลุมของเสาสัญญาณ โดยไม่ต้องระบุหมายเลขโทรศัพท์ของผู้รับ เหมือนการกระจายสัญญาณทั่วไปในพื้นที่นั้น ๆ
- SMS : เป็นการส่งข้อความแบบ "หนึ่งต่อหนึ่ง" (one-to-one) หรือ "หนึ่งต่อกลุ่ม" โดยต้องระบุหมายเลขโทรศัพท์ของผู้รับแต่ละคน
- จุดประสงค์การใช้งาน
- Cell Broadcast : มักใช้ในการแจ้งเตือนฉุกเฉิน เช่น ภัยพิบัติธรรมชาติ (แผ่นดินไหว สึนามิ) หรือประกาศสำคัญจากภาครัฐ เพราะสามารถเข้าถึงคนจำนวนมากในพื้นที่เป้าหมายได้พร้อมกัน
- SMS : ใช้สำหรับการสื่อสารส่วนตัว การตลาด หรือแจ้งเตือนส่วนบุคคล (เช่น OTP, ข้อความจากธนาคาร)
- การรับข้อความ
- Cell Broadcast : ผู้ใช้ไม่ต้องสมัครหรือมีหมายเลขโทรศัพท์ที่ใช้งานอยู่ แค่โทรศัพท์อยู่ในพื้นที่และเปิดรับสัญญาณได้ก็จะได้รับข้อความอัตโนมัติ และแม้จะปิดโทรศัพท์ แต่ CB ก็สามารถดังเตือนผู้ใช้บริการได้
- SMS : ผู้รับต้องมีหมายเลขโทรศัพท์ที่ใช้งานได้ และข้อความจะถูกส่งไปยังบุคคลนั้นโดยเฉพาะ
- ปริมาณข้อมูลและรูปแบบ
- Cell Broadcast : ข้อความสั้นมาก กระชับ เน้นผู้รับเข้าใจสารทันที และมักไม่มีตัวเลือกตอบกลับ
- SMS : รองรับข้อความยาวกว่า (สูงสุด 160 ตัวอักษรต่อข้อความ) และสามารถตอบกลับได้
- การใช้ทรัพยากรเครือข่าย
- Cell Broadcast : ใช้ทรัพยากรเครือข่ายน้อยกว่า เพราะส่งข้อความครั้งเดียวไปยังทุกคนในพื้นที่ ไม่ต้องสร้างการเชื่อมต่อแยกกับแต่ละเครื่อง
- SMS : ใช้ทรัพยากรมากกว่า เพราะต้องส่งข้อความแยกไปยังผู้รับแต่ละคน
สรุปง่าย ๆ Cell Broadcast เหมาะกับการแจ้งเตือนสาธารณะในวงกว้างแบบทันที ส่วน SMS เหมาะกับการสื่อสารส่วนตัวหรือเจาะจงตัวบุคคลมากกว่า
ญี่ปุ่น - EU ตัวอย่างความสำเร็จ Celll Broadcast
- ญี่ปุ่น J-Alert
หนึ่งในประเทศที่เผชิญภัยพิบัติบ่อยครั้ง เช่น แผ่นดินไหว สึนามิ และ ไต้ฝุ่น ได้พัฒนาระบบ "J-Alert" โดยใช้เทคโนโลยี Cell Broadcast ตามรายงานของ Japan Meteorological Agency (JMA) หน่วยงานอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น ระบบนี้เริ่มใช้งานอย่างจริงจังตั้งแต่ปี 2550 และพิสูจน์ประสิทธิภาพมาแล้วหลายครั้ง
วิธีการทำงานของ J-Alert เริ่มต้นจาก JMA ส่งข้อมูลภัยพิบัติไปยังผู้ให้บริการโทรศัพท์มือถือ เช่น NTT Docomo และ SoftBank ซึ่งจะกระจายข้อความแจ้งเตือนพร้อมเสียงเตือนพิเศษไปยังโทรศัพท์ทุกเครื่องในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ
ตัวอย่างเช่น ในเหตุการณ์แผ่นดินไหวใหญ่ที่เมืองคุมาโมโตะเมื่อวันที่ 14 เม.ย. 2559 ระบบ J-Alert สามารถแจ้งเตือนประชาชนล่วงหน้าก่อนเกิดแรงสั่นสะเทือนรุนแรง ช่วยให้ผู้คนมีเวลาอพยพและลดความสูญเสียได้อย่างมาก ข้อความแจ้งเตือน เช่น
- เกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.0 ในจังหวัดโทโฮคุ โปรดหาที่หลบภัย!
หรือ - มีคำเตือนสึนามิ โปรดอพยพขึ้นที่สูงทันที!
- สหภาพยุโรป EU-Alert
ในฝั่งยุโรป สหภาพยุโรปได้พัฒนาระบบ "EU-Alert" ซึ่งเป็นมาตรฐานการแจ้งเตือนภัยโดยใช้ Cell Broadcast ตามข้อมูลจาก European Commission ปัจจุบันหลายประเทศใน EU เช่น เนเธอร์แลนด์ เยอรมนี และฝรั่งเศส ได้นำระบบนี้ไปปรับใช้ในชื่อที่แตกต่างกัน เช่น NL-Alert, Cell Broadcast Warnsystem และ FR-Alert
- ในเนเธอร์แลนด์ ระบบ NL-Alert ถูกใช้แจ้งเตือนเหตุน้ำท่วมฉับพลันและไฟป่า โดยส่งข้อความเช่น "น้ำท่วมกำลังเกิดขึ้นในพื้นที่ของคุณ โปรดหาที่หลบภัยและติดตามข่าวสาร!"
- ฝรั่งเศส ระบบ FR-Alert ถูกนำมาใช้ในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น การก่อการร้าย โดยส่งข้อความเตือนว่า "มีเหตุการณ์ฉุกเฉิน โปรดอยู่ในที่ปลอดภัยและหลีกเลี่ยงพื้นที่สาธารณะ!" ข้อมูลจาก Dutch Government และ French Ministry of the Interior ระบุว่าระบบเหล่านี้ช่วยลดความตื่นตระหนกและเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการวิกฤตได้ดีเยี่ยม
แล้วคนที่ไม่มีโทรศัพท์มือถือล่ะ ?
แม้ว่า Cell Broadcast จะมีประสิทธิภาพสูง แต่ก็มีข้อจำกัดสำหรับผู้ที่ไม่มีโทรศัพท์มือถือ เช่น ผู้สูงอายุในชนบท เด็กเล็ก หรือผู้ที่เลือกไม่ใช้เทคโนโลยี ตามรายงานของ United Nations Office for Disaster Risk Reduction (UNDRR) ระบุว่ากลุ่มเหล่านี้มักถูกมองข้ามในระบบแจ้งเตือนที่พึ่งพาเทคโนโลยีสมัยใหม่
เพื่อแก้ไขปัญหานี้ หลายประเทศได้พัฒนาระบบเสริมเพื่อให้ครอบคลุมประชากรทุกกลุ่ม
ญี่ปุ่น นอกจาก J-Alert แล้ว ยังมีระบบลำโพงสาธารณะ (Public Address Systems) ติดตั้งตามชุมชน ซึ่งเชื่อมโยงกับข้อมูลจาก JMA เพื่อประกาศเตือนภัยพร้อมกันกับการส่งข้อความผ่าน Cell Broadcast ตามข้อมูลจาก Cabinet Office of Japan ระบุว่าระบบนี้ช่วยให้ผู้ที่ไม่มีโทรศัพท์ได้รับข้อมูลทันท่วงที
ยุโรป ในเนเธอร์แลนด์และเยอรมนี รัฐบาลใช้การออกอากาศทางโทรทัศน์และวิทยุควบคู่กับ NL-Alert และ Cell Broadcast Warnsystem เพื่อแจ้งเตือนผ่านช่องทางดั้งเดิม ข้อมูลจาก European Commission ระบุว่าระบบนี้ช่วยลดช่องว่างสำหรับผู้ที่ไม่อยู่ในระบบโทรศัพท์มือถือ
แนวทางอื่น บางชุมชนในพื้นที่ห่างไกลยังคงพึ่งพาการแจ้งเตือนแบบดั้งเดิม เช่น ระฆัง ไซเรน หรือการเคาะประตูโดยเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น ซึ่งมักใช้ในกรณีที่เทคโนโลยีเข้าถึงได้จำกัด
ผู้เชี่ยวชาญจาก International Telecommunication Union (ITU) แนะนำว่า การผสาน Cell Broadcast กับระบบแจ้งเตือนแบบดั้งเดิมจะช่วยให้การสื่อสารครอบคลุมทุกกลุ่มประชากร โดยเฉพาะในประเทศที่กำลังพัฒนาซึ่งการเข้าถึงโทรศัพท์มือถืออาจยังไม่ทั่วถึง
ที่มา : GSM Association, Japan Meteorological Agency (JMA), European Commission, Dutch Government, French Ministry of the Interior, International Telecommunication Union, UNDRR, Cabinet Office of Japan
อ่านข่าวเพิ่ม :
รถไฟฟ้าสายสีชมพู เปิดให้บริการวันนี้ 06.00 น.เว้นสถานีมีนบุรี
ทางด่วนด่านดินแดงขาเข้า-ออกเปิดแล้ว ปชช.มารอใช้บริการ