ไขคำตอบ! แรงสะเทือนใต้พิภพ กระทบน้ำพุสีขุ่น-หยุดไหล-ดินผุด

จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวบนบกขนาด 8.2  ตามรายงานของกรมอุตุนิยมวิทยา ที่ประเทศเมียนมา บริเวณเมืองมัณฑะเลย์ ห่างจากเมืองสะกายไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือค่อนไปทางเหนือ เป็นระยะทาง 16 กิโลเมตร

วันนี้ (30 มี.ค.2568) โลกออนไลน์พากันแชร์คลิปภาพเหตุการณ์หลังแผ่นดินไหว เกิดแรงสะเทือนใต้พิภพ โดยเฉพาะในแหล่งท่องเที่ยวประเภทน้ำพุร้อน ถ้ำปลา และดินผุดหลายจุด 

• บ่อน้ำแร่ไทรงาม อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน น้ำพุร้อนหยุดพุ่ง
• น้ำพุร้อนแม่กาษาเปลี่ยนสี ต.แม่กาษา อ.แม่สอด จ.ตาก
• น้ำผุด สีขุ่นในเมียนมาทะลัก
• ถ้ำปลา เมืองแม่ฮ่องสอน น้ำเปลี่ยนสี จากที่เคยใส สะอาด กลายเป็นสีชาเย็น หรือสีสนิม

น้ำพุร้อนแม่กาษาเปลี่ยนสี ต.แม่กาษา อ.แม่สอด จ.ตาก (ภาพ:กลุ่มแม่สอดบ้านเฮา V.2)

แรงสะเทือนใต้พิภพกระทบน้ำพุร้อน

ศูนย์ปฏิบัติการธรณีพิบัติภัย กรมทรัพยากรธรณี ชี้แจงว่าปรากฏการณ์น้ำเปลี่ยนสีและทรายพุเป็นเรื่องปกติไม่มีอันตราย เกิดจากแรงสั่นสะเทือนในชั้นดินที่มีตะกอนและทรายผสมน้ำ คาดว่าสถานการณ์จะกลับสู่ภาวะปกติหลังจากชั้นน้ำปรับสมดุล

เนื่องจากแผ่นดินไหวรุนแรง แรงสั่นสะเทือนทำให้ชั้นตะกอนเกิดการเคลื่อนที่ ส่งผลให้แม่น้ำและน้ำพุร้อนบางแห่งมีสีขุ่นข้น 

อ่านข่าว แจ้งความ 4 คนจีนลอบขนเอกสาร 32 แฟ้ม ออกจากตึก สตง.ถล่ม

ด้านนายอรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช สั่งการให้ทุกหน่วยงานทั่วประเทศ ตรวจสอบแหล่งท่องเที่ยวในพื้นที่รับผิดชอบอย่างละเอียด โดยเฉพาะบริเวณที่มีหน้าผา ถ้ำ น้ำตก เส้นทางศึกษาธรรมชาติ ให้เจ้าหน้าที่เร่งตรวจสอบความมั่นคงแข็งแรงของสถานที่ดังกล่าว พร้อมทั้งทำป้ายเตือน และปิดกั้นพื้นที่เสี่ยงภัย เพื่อความปลอดภัยของนักท่องเที่ยว

ความปลอดภัยของนักท่องเที่ยวเป็นสิ่งสำคัญสูงสุด อุทยานฯ กำชับให้ทุกหน่วยงานตรวจสอบอย่างเข้มงวด และให้รายงาน ประเมินสถานการณ์ และออกมาตรการป้องกันอย่างเหมาะสม

นอกจากนี้ หากพบจุดที่ผิดปกติให้ประสานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมทรัพยากรธรณี เพื่อขอข้อมูลและคำแนะนำทางวิชาการในการประเมินความเสี่ยงและจัดการภัยพิบัติที่อาจเกิดขึ้น ทั้งนี้ขอความร่วมมือนักท่องเที่ยวให้ปฏิบัติตามคำแนะนำของเจ้าหน้าที่ และหลีกเลี่ยงการเข้าไปในพื้นที่เสี่ยงภัยในช่วงนี้ 

อ่านข่าว มจพ.ส่งทีม “iRAP Robot” ร่วมภารกิจช่วยผู้ประสบภัยตึกถล่ม

ภาพดินโคลนผุดในเมียนมาหลังแผ่นดินไหวใหญ่ (ภาพ:ลมหายใจ แห่งกาลเวลา)

เช็กแหล่งท่องเที่ยวที่ไหนปิดบ้าง

นายนิกร แก้วโมรา หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลุ่มน้ำปาย จ.แม่ฮ่องสอน กล่าวว่า การตรวจสอบบ่อน้ำแร่ไทรงาม​ อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน ที่ได้รับแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหว ทำให้น้ำในบ่อน้ำแร่ธรรมชาติไทรงามเกิดความขุ่นมัวอย่างเห็นได้ชัด

แม้จะไม่พบความเสียหายต่อสิ่งก่อสร้าง หรือมีผู้ได้รับบาดเจ็บ แต่เพื่อความปลอดภัยของนักท่องเที่ยว ทางบ่อน้ำแร่ จึงประกาศงดให้บริการตั้งแต่วันนี้จนกว่าน้ำจะกลับมาใสสะอาดดังเดิม

ส่วนอุทยานแห่งชาติถ้ำปลา-น้ำตกผาเสื่อ ตรวจสอบแหล่งท่องเที่ยวถ้ำปลาบริเวณแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ถ้ำปลาและแหล่งน้ำด้านหน้าปากถ้ำปลา ภายหลังเกิดเหตุแผ่นดินไหวต่อเนื่องถึงช่วงเช้าของวันนี้

พบว่าน้ำจากถ้ำปลาปลามีสีขุ่นจากตะกอนดิน ทำให้นักท่องเที่ยวไม่สามารถเยี่ยมชมฝูงปลาพลวงหินในแหล่งท่องเที่ยวดังกล่าวได้ จึงปิดการท่องเที่ยวในแหล่งท่องเที่ยวถ้ำปลาชั่วคราว 1 วัน

นายกริชสยาม คงสตรี ผู้อำนวยการสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 16 (สบอ.16) กล่าวว่า สั่งปิดอุทยานน้ำตกบัวตอง​-น้ำพุเจ็ดสี ซึ่งเป็นอีกหนึ่งแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมใน จ.เชียงใหม่

อ่านข่าว พบอีก 3 ศพตึกสตง.ถล่ม "นิติเวช" ตั้งวอร์รูมพิสูจน์อัตลักษณ์

อุทยานแห่งชาติถ้ำปลา-น้ำตกผาเสื่อ พบน้ำที่ไหลจากถ้ำปลา มีสีขุ่นจากตะกอนดินทำให้นักท่องเที่ยวไม่สามารถเยี่ยมชมฝูงปลาพลวงหินในแหล่งท่องเที่ยว

ล่าสุดมีการการประเมินความเสียหายของน้ำพุ และน้ำตกบัวตองอย่างละเอียด เนื่องจากกังวลว่าแผ่นดินไหวอาจส่งผลกระทบต่อโครงสร้างของหน้าผาหินปูนบริเวณน้ำตก ​

​ในส่วนของถ้ำหลวงแม่สาบ ภายในอุทยานแห่งชาติขุนขาน ทาง สบอ.16 ได้ส่งเจ้าหน้าที่เข้าตรวจสอบแล้ว เบื้องต้นไม่พบความเสียหายหรือความผิดปกติใดๆ ภายในถ้ำ และในขณะเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหว ก็ไม่มีนักท่องเที่ยวอยู่ในพื้นที่ ทำให้ไม่มีผู้ได้รับผลกระทบ

อ่านข่าว รถไฟฟ้าสีชมพูยังปิดต่อ-สายสีเหลืองเปิดใช้เที่ยงนี้

ส่วนอุทยานแห่งชาติเฉลิมรัตนโกสินทร์​ จ.กาญจนบุรี​ ประกาศปิดการให้บริการแหล่งท่องเที่ยวบริเวณเส้นทางศึกษาธรรมชาติถ้ำธารลอดน้อย-ถ้ำธารลอดใหญ่เป็นการชั่วคราว แม้ว่าเบื้องต้นจะยังไม่พบความเสียหายต่อแหล่งท่องเที่ยวและอาคารสิ่งปลูกสร้างในพื้นที่ก็ตาม

ภาพดินโคลนผุดในเมียนมาหลังแผ่นดินไหวใหญ่ (ภาพ:ลมหายใจ แห่งกาลเวลา)

ชี้สภาวะดินเดือด-ไม่ใช่ลาวา 

ส่วนกรณีที่ผู้ใช้เฟซบุ๊กโพสต์ภาพลักษณะคล้ายโคลนผุดขึ้นในพื้นที่ทุ่งนาที่เมียนมาหลังแผ่นดินไหว ล่าสุด รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านชีววิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์ ระบุว่า

เป็นปรากฏการณ์ "liquidfaction" เกิดจากแผ่นดินไหวทำให้แรงดันน้ำในดินสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว จนเกิดเป็นฟองดัน ดินโคลนขึ้นมาตามรอยแยก เรียกว่า "สภาวะดินเดือด soil boiling" 

ถ้าให้เดา น่าจะเป็นการเกิดรอยแยก แรงสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหว และทำให้น้ำใต้ดินผุดขึ้นมา แล้วน้ำก็ผลักดันพวกดินโคลนแร่ธาตุที่อยู่ใต้ดิน ขึ้นมาแห้งข้างบนด้วยถ้าให้มั่นใจได้มากกว่านี้ ก็ต้องส่งทีมธรณีวิทยา ไปสำรวจ

แต่ไม่ใช่ลาวา หรือหินหลอมเหลวแน่ๆ ตรงนั้นเป็นแค่รอยเลื่อน ไม่ใช่แนวปะทุเป็นภูเขาไฟ