แนะใช้ชุดทดสอบสารหนูภาคสนาม เช็กคุณภาพน้ำ

วันนี้ (8 เม.ย.2568) นายเดชอิศม์ ขาวทอง รมช.สาธารณสุข กล่าวถึงกรณีการตรวจพบสารหนูและตะกั่วปนเปื้อนเกินค่ามาตรฐานในแม่น้ำกก บริเวณบ้านแก่งตุ้ม อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ว่า มอบหมายให้กรมอนามัยประสานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อตรวจสอบข้อมูลและติดตามคุณภาพน้ำในพื้นที่อย่างใกล้ชิด

พบว่าน้ำประปาเชียงใหม่ จากการประปาส่วนภูมิภาคยังมีความปลอดภัย แต่ยังคงแนะนำให้ประชาชนตระหนักถึงความสำคัญของการใช้น้ำ โดยเฉพาะแหล่งน้ำในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงจากสารปนเปื้อน และในส่วนของน้ำประปาหมู่บ้านที่อาจมีการปนเปื้อนได้

อ่านข่าว สทนช.ลุย! ประสานเมียนมา-เตือนชาวบ้านอันตรายสารหนูน้ำกก

พญ.อัมพร เบญจพลพิทักษ์ อธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า สำหรับบางพื้นที่ที่ใช้น้ำประปาหมู่บ้าน หากมีความกังวลใจว่าจะมีปนเปื้อนหรือไม่ สามารถตรวจสอบเบื้องต้นได้ด้วยชุดทดสอบสารหนูภาคสนาม ที่มีจำหน่ายทั่วไป

ควรหลีกเลี่ยงการนำน้ำจากแหล่งที่มีการปนเปื้อนมากินและใช้

ส่วนกรณีแหล่งมีน้ำดิบที่มีความเสี่ยงจากการปนเปื้อนสารหนู อาจมีวิธีบำบัดหรือลดระดับสารหนูให้อยู่ในเกณฑ์ที่ปลอดภัยได้ โดยการเติมอากาศลงในน้ำและใช้สารส้ม หรือเกลือสังเคราะห์ของอลูมิเนียมคลอไรด์ หรือใช้คลอรีนร่วมกับเฟอร์ริคคลอไรด์ เพื่อช่วยตกตะกอนสารหนู ซึ่งจะทำให้สารหนูที่อยู่ในรูปสารประกอบอนินทรีย์ เปลี่ยนเป็นสารประกอบอินทรีย์ ทำให้กำจัดได้ง่าย และกรองออกโดยผ่านกรองทราย หรือดูดซับถ่านกัมมันต์ หรือเรซิ่นชนิดแลกเปลี่ยนประจุลบ

ก่อนนำมาใช้ที่สำคัญควรมีการตรวจสอบคุณภาพน้ำหลังการบำบัดเป็นระยะ เช่น ตรวจค่าคลอรีนอิสระตกค้าง หรือทำชุดทดสอบง่าย ๆ รวมทั้งในพื้นที่ควรมีการจัดอบรมให้ประชาชนในชุมชนให้มีความรู้ ความเข้าใจเบื้องต้นเรื่องการจัดการน้ำสะอาดและปลอดภัย

อ่านข่าว แกะรอย "สารหนู-แม่น้ำกก" กรมอนามัยแนะเลี่ยงดื่มใช้น้ำ

เช็กวิธีปรับปรุงคุณภาพน้ำ

นพ.ธิติ แสวงธรรม รองอธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า การปรับปรุงคุณภาพน้ำด้วยกระบวนการ ตกตะกอน กรอง และเติมคลอรีน ประชาชนสามารถทำได้เอง ดังนี้การตกตะกอน โดยใช้ภาชนะขนาดใหญ่ เช่น ถังหรือโอ่งพักน้ำไว้ 6–12 ชั่วโมง เพื่อให้ตะกอนหนักตกลงก้นถัง เพิ่มประสิทธิภาพด้วยการใส่สารช่วยตกตะกอน เช่น สารส้ม ในอัตรา 30–60 มก.ต่อลิตร คนให้ละลาย แล้วปล่อยให้น้ำตกตะกอน 30 นาทีถึง 2 ชั่วโมง

การกรองด้วยการทำ “ถังกรองแบบชั้นกรวด-ทราย” ใช้ทรายหยาบ ทรายละเอียด และกรวดเรียงกันในถังหรือท่อ PVC ชั้นล่าง เป็นกรวดขนาดใหญ่ (รองพื้น) ชั้นกลางเป็นกรวดละเอียด ชั้นบนเป็นทรายละเอียด วิธีใช้งานโดยการปล่อยน้ำไหลช้าๆ ผ่านถังกรองเพื่อเอาสารแขวนลอยและจุลินทรีย์บางส่วนออก

การเติมคลอรีน โดยใช้ผงปูนคลอรีนหรือน้ำยาฆ่าเชื้อ (เช่น ไฮเตอร์ที่ไม่มีสารปรุงแต่ง) เติมคลอรีนให้มีความเข้มข้น 0.5–1 มก.ต่อลิตร และรอให้ทำปฏิกิริยา 30 นาที หรือวิธีง่ายที่สุดด้วยการหยดไฮเตอร์ 1 หยดต่อน้ำสะอาด 1 ลิตรแล้วรอ 30 นาที แต่ต้องเป็นไฮเตอร์ที่ไม่มีน้ำหอมและสารปรุงแต่งอื่นเท่านั้น