เทศนาวันวิสาขบูชา บนโลกออนไลน์ ของ
วันวิสาขบูชาเป็นวันที่ชาวพุทธควรระลึกถึงพระพุทธองค์เป็นพิเศษ เนื่องจากวันนี้ถือได้ว่าเป็น “วันพระพุทธเจ้า” ด้วยเป็นวันที่พระองค์ประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน แต่เราควรจะระลึกถึงพระองค์อย่างไรจึงจะมีความหมายมากที่สุด ?
เราอาจระลึกถึงพระองค์ในฐานะมหาบุรุษซึ่งครั้งหนึ่งเคยอุบัติขึ้นมาในโลกนี้ และได้เผยแผ่พระธรรมคำสอนอันล้ำค่า ซึ่งได้พัฒนามาเป็นพระพุทธศาสนาที่เรานับถือในปัจจุบัน การระลึกถึงในแง่นี้ย่อมช่วยให้เราเกิดความสำนึกในพระคุณของพระองค์และปรารถนาที่จะแสดงความกตัญญู จะด้วยอามิสบูชาหรือปฏิบัติบูชาก็ตาม
อีกด้านหนึ่งเราอาจระลึกถึงพระองค์ โดยมุ่งที่พุทธคุณหรือพระคุณสมบัติอันเป็นแก่นแท้แห่งความเป็นพระพุทธเจ้า หรือระลึกถึงพระธรรมในฐานะที่เป็นตัวแทนของพระองค์ ดังพระองค์เคยตรัสว่า “ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเราตถาคต” การระลึกถึงในแง่นี้ย่อมช่วยเตือนใจให้เราน้อมนำพุทธคุณนั้นมาเป็นเครื่องชี้นำกำกับชีวิต เกิดแรงบันดาลใจที่จะปฎิบัติตามพระธรรมคำสอน หรือพัฒนาฝึกฝนตนเพื่อเข้าถึงพระธรรมดังที่พระองค์ได้ทำมาแล้ว
ถ้าหากจะปฏิบัติกับพระองค์ในลักษณะหลัง อะไรคือพุทธคุณที่เราควรระลึกถึง?
คำตอบก็คือ ปัญญา และ กรุณา ปัญญาคือความแจ่มแจ้งประจักษ์ชัดในความเป็นจริงของชีวิตและโลก หมดสิ้นซึ่งอวิชชา สามารถปล่อยวางจากความยึดมั่นสำคัญหมายในตัวตน จนพ้นจากความทุกข์อย่างสิ้นเชิง เข้าถึงความสงบเย็นสูงสุดคือนิพพาน ส่วนกรุณา คือความรักต่อสรรพชีวิตอย่างไม่มีเส้นแบ่ง ปรารถนาช่วยเหลือให้พ้นทุกข์ ด้วยจิตใจที่ปราศจากความเห็นแก่ตัว เปิดกว้างอย่างไม่มีประมาณ
ปัญญาและกรุณานั้นเป็นคุณสมบัติที่มีอยู่ในมนุษย์ทุกคน พระพุทธองค์คือมนุษย์ที่ได้พัฒนาคุณสมบัติดังกล่าวอย่างถึงที่สุด จนอยู่เหนือโลกได้ การตรัสรู้ของพระองค์เป็นเครื่องยืนยันว่ามนุษย์เรานั้นมีศักยภาพที่สามารถพัฒนาตนจนพ้นจากความเป็นปุถุชนได้ พระพุทธองค์จึงมิใช่อะไรอื่น หากคืออุดมคติของความเป็นมนุษย์ที่เราควรยึดถือและเข้าถึงให้ได้มากที่สุด ทั้งนี้ก็ด้วยการพัฒนาปัญญาและกรุณาดังที่พระองค์ได้ทรงบำเพ็ญตนเป็นแบบอย่างมาแล้ว
ปัญญาและกรุณานั้นเป็นธรรมอันควรนำมาเป็นเครื่องกำกับชีวิตอย่างยิ่ง เพราะช่วยให้เราสามารถเผชิญกับความพลัดพรากสูญเสียในชีวิตได้อย่างไม่เป็นทุกข์ และสามารถเป็นสุขอยู่ได้ท่ามกลางความผันผวนปรวนแปรของโลก ขณะเดียวกันก็มีพลังที่จะสร้างสรรค์ความดีงามให้แก่โลกได้อย่างไม่ระย่อท้อแท้
ในยามที่บ้านเมืองกำลังเผชิญกับปัญหาท้าทายต่าง ๆ มากมายวันวิสาขบูชาควรเป็นวันที่กระตุ้นเตือนให้เราตระหนักถึงอานุภาพของพุทธคุณอันได้แก่ปัญญาและกรุณา และเกิดความมั่นใจที่จะนำพุทธคุณดังกล่าวมาเป็นเครื่องชี้นำกำกับชีวิตให้เกิดความสงบร่มเย็น ขณะเดียวกันก็เป็นแนวทางในการร่วมกันนำพาสังคมไทยให้เกิดสันติสุขอย่างยั่งยืน
ปัญญาและกรุณา สามารถเปลี่ยนปุถุชนให้เป็นพระพุทธเจ้าได้ฉันใด เราชาวพุทธก็ควรเชื่อว่า พุทธคุณทั้งสองย่อมสามารถเปลี่ยนแผ่นดินที่รุ่มร้อนให้เป็นดินแดนแห่งความสงบสันติได้ ฉันนั้น
ทั้งนี้ พระไพศาล วิสาโล (วงศ์วรวิสิทธิ์) เป็นพระนักเผยแผ่ที่เป็นที่รู้จักดีรูปหนึ่งของเมืองไทยในปัจจุบัน เขาเกิดเมื่อปี พ.ศ. 2500 บรรพชาอุปสมบทเป็นพระ เมื่อ พ.ศ. 2526 ปัจจุบันพระไพศาลเป็นเจ้าอาวาสอยู่ที่วัดป่าสุคะโต อ.แก้งคร้อ จ.ชัยภูมิ
ติดตาม ธรรมะออนไลน์ หน้าเฟซบุ๊คของพระไพศาลได้ที่ http://www.facebook.com/psvisalo