พจนานุกรมคำเก่าในภาษาไทย ฉบับชะเลยสัก ศัพท์เก่าที่ไม่ได้ใช้ในปัจจุบัน

วินัย พงษ์ศรีเพียร และคณะ รวบรวมในพจนานุกรมคำเก่าในภาษาไทย ฉบับชะเลยสัก สื่อถึงคำศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมนี้ ไม่มีปรากฎในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถานที่ใช้กันทั่วไปในปัจจุบัน

คำโคลงจากกำสรวลสมุทร วรรณกรรมสมัยอยุธยาที่ว่า ขอมเพรงบังเหตุเต้น ตัดหวาย หวายเท่าแทงตนขอม ตอกต้อง ขอมถือทอดตนตาย ดะด่าว เหี้ยมว่าเพลงใดพร้อง ที่นั้นหวายยัง ซึ่งแม้ผ่านเวลาไม่กี่ร้อยปี หากศัพท์หลายคำในกลอนกลับไม่ปรากฏในปัจจุบัน ทั้งคำว่า “เพรง” ที่แปลว่าอดีต “บังเหตุ” ที่แปลว่าประมาท และคำว่า “เหี้ยม” ที่แปลว่า “เหตุ” ตัวอย่างบางส่วนของคำเก่าที่วินัย พงษ์ศรีเพียร และคณะ รวบรวมในพจนานุกรมคำเก่าในภาษาไทย ฉบับชะเลยสัก ที่แปลว่าฉบับนอกทะเบียน สื่อถึงคำศัพท์ต่างๆ ที่อยู่ในพจนานุกรมฉบับนี้ ไม่มีปรากฎในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถานที่ใช้กันทั่วไปในปัจจุบัน

ปัญหาในการตีความเอกสารประวัติศาสตร์ บ่อยครั้งต้องพบกับศัพท์ที่ไม่มีใช้ในปัจจุบัน ขณะที่บางคำแม้ยังคงใช้อยู่ หากความหมายได้เปลี่ยนไปจากอดีต การรวบรวมฐานข้อมูลคำศัพท์เก่า จึงช่วยให้สามารถตีความหมายของเอกสารประวัติศาสตร์ได้ชัดเจนขึ้น และเป็นหลักฐานที่สะท้อนพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ และค่านิยมของสังคมได้เป็นอย่างดี

พจนานุกรมคำเก่าในภาษาไทย ฉบับชะเลยสัก เป็นผลงานต่อยอดจากโครงการวิจัย 100 เอกสารสำคัญเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ไทย ของ สกว.ที่รวบรวมศัพท์กว่า 7,000 คำ ตั้งแต่สมัยสุโขทัยถึงรัชกาลที่ 5 โดยศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร ได้จัดพิมพ์เผยแพร่ในโอกาสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระชนมายุครบ 7 รอบ และรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณที่ได้ทรงส่งเสริมการอนุรักษ์ภาษาไทย ถือเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้ที่ต้องการค้นคว้าคำศัพท์เก่าในเอกสารโบราณ และวรรณคดี