งานวิจัยล่าสุดของนักวิทยาศาสตร์จาก NASA พบว่าวัฏจักรน้ำของโลกกำลังเปลี่ยนแปลงในรูปแบบที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การเกษตร โดยการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้อาจส่งผลต่อระบบนิเวศและการบริหารจัดการน้ำของมนุษย์

ภาพแผนภูมิแผนที่ปริมาณน้ำจืดบนพิ้นผิวทั่วโลกแสดงให้เห็นความเปลี่ยนแปลงที่ลดลงในทุกภูมิภาคของโลกตั้งแต่ปี 2015 ถึง 2023 โดยสีแต่ละตำแหน่งแสดงให้เห็นถึงภูมิภาคที่มีระดับน้ำต่ำสุดในช่วงเวลานั้น

“เราสามารถยืนยันด้วยข้อมูลที่รวบรวมมาได้ว่า การแทรกแซงวัฏจักรน้ำของมนุษย์ส่งผลกระทบมากกว่าที่เราเคยคาดคิดไว้” ซูเจย์ คูมาร์ (Sujay Kumar) นักวิจัยจาก NASA’s Goddard Space Flight Center กล่าว

อย่างที่ทราบกันดีว่าในปัจจุบันมนุษย์ได้มีกระบวนการบริหารจัดการน้ำ ไม่ว่าจะเป็นการสร้างสิ่งกีดขวางทางน้ำอย่างเขื่อนขนาดใหญ่ การสร้างเมืองขวางทางน้ำ การสูบน้ำใต้ดิน หรือการเบี่ยงเบนทิศทางน้ำ ซึ่งการกระทำทั้งหมดนี้ทำให้วัฏจักรของน้ำของพื้นที่บริเวณนั้นเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม

อันที่จริงการเปลี่ยนแปลงนี้มีผลกระทบต่อผู้คนทั่วโลก การบริหารจัดการน้ำที่ผ่าน ๆ มา เช่น การออกแบบโครงสร้างพื้นฐานสำหรับป้องกันน้ำท่วม หรือการพัฒนาตัวชี้วัดภัยแล้ง มักอิงอยู่บนสมมติฐานที่ว่าวัฏจักรการเพิ่มขึ้นและลดของน้ำตามฤดูกาลไม่ได้มีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม

โคลนที่แตกระแหงและผลึกเกลือที่ก่อตัวบนพื้นผิวของหุบเขาในอุทยานแห่งชาติเดธวัลเลย์ ในรัฐแคลิฟอร์เนีย ที่อาจกลายเป็นสระน้ำที่สะท้อนเงายามหลังฝนตก

แต่จากการศึกษาฐานข้อมูลที่มีการจัดเก็บมาร่วมเกือบ 20 ปี พบว่าระดับน้ำตามฤดูกาลนั้นมีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมการคาดการณ์แบบเดิม ๆ จึงไม่สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบันอีกต่อไป

หนึ่งในตัวอย่างที่ทาง NASA ยกขึ้นมาเสนอคือ ภาคเหนือของจีนที่กำลังประสบปัญหาภัยแล้งอย่างต่อเนื่อง ถึงแม้ว่าพืชในหลายพื้นที่ยังคงเจริญเติบโตได้ดี แต่น้ำที่ใช้ในทางการเกษตรก็ล้วนเกิดจากการสูบน้ำจากแหล่งน้ำใต้ดินเพื่อการชลประทาน ซึ่งการกระทำในลักษณะนี้เป็นการแทรกแซงวัฏจักรของน้ำที่มีอยู่เดิมซึ่งจะทำให้เกิดผลกระทบอื่น ๆ ตามมา เช่นอัตราการซึมซับน้ำของผิวดิน อัตราการระเหยของน้ำ หรือการไหลบ่าของน้ำ

ปัญหาภัยแล้งเรื้อรังก่อให้เกิดการระเหยของน้ำในทะเลสาบเกรตซอลต์เลก จนพื้นที่ทะเลสาบลดลง ก่อให้เกิดพื้นที่ก้นทะเลสาบที่แห้งแล้งและปลดปล่อยฝุ่นพิษออกสู่บรรยากาศ

ทีมวิจัยได้มุ่งเน้นศึกษาไปที่การเปลี่ยนแปลงทั้งหมดสามประเภท ได้แก่ แนวโน้มระยะยาว เช่น การลดลงของปริมาณน้ำในแหล่งน้ำใต้ดิน การเปลี่ยนแปลงฤดูกาล เช่น การเริ่มต้นฤดูการเพาะปลูกที่เร็วขึ้นในแต่ละปี หรือการละลายของหิมะที่เร็วขึ้น และเหตุการณ์รุนแรง เช่น น้ำท่วมใหญ่ที่เคยเกิดขึ้นทุก 100 ปีกลับเกิดบ่อยขึ้น

ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าระบบจำลองของโลกที่ใช้ทำนายวัฏจักรน้ำในอนาคต ควรได้รับการปรับปรุงเพื่อรวมผลกระทบที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ด้วย และด้วยการทราบถึงตัวแปรผลกระทบจากมนุษย์และระบบจำลองที่ดีขึ้น การบริหารจัดการน้ำจะดีขึ้นและสามารถเข้าใจสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงของระดับน้ำรวมถึงวางแผนการบริหารจัดการน้ำในภูมิภาคต่าง ๆ ได้ดีมากยิ่งขึ้น

เรียบเรียงโดย จิรสิน อัศวกุล
พิสูจน์อักษร ศุภกิจ พัฒนพิฑูรย์

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

ที่มาข้อมูล : NASA

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

NASA พบปริมาณน้ำตามฤดูกาลบนผิวโลกกำลังถูกรบกวนโดยมนุษย์