“ยาหมดอายุ” ไม่ควรกินแน่นอน แต่เราอาจกินยาหมดอายุโดยไม่ตั้งใจได้ เนื่องจากหยิบยามากินแล้วลืมดูวันหมดอายุ เป็นต้น ดังนั้น เรามารู้จักอันตรายเมื่อกินยาหมดอายุ เพื่อตระหนักว่าเวลาจะกินยาอะไรก็ตามอย่าลืมอ่านฉลากยา-ดูวันหมดอายุ

คำแนะนำจาก U.S. Food and Drug Administration ในเรื่องยาหมดอายุ “หากยาหมดอายุแล้วอย่าใช้ยานั้น เพราะเมื่อผ่านวันหมดอายุไปแล้ว ไม่รับประกันว่ายาจะปลอดภัยและมีประสิทธิผล รวมถึงหากเรากินยาบางอย่างโดยไม่ได้ตั้งใจ อย่างเช่น ยาพาราเซตามอล แล้วอาจเกิดอันตรายถึงชีวิตหรือไม่ ?”

Dr. James Reissig ซึ่งเป็นเภสัชกรมหาวิทยาลัย กล่าวว่า มียาเพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้นที่จะเป็นพิษเมื่อหมดอายุ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ยาส่วนใหญ่จะสูญเสียประสิทธิภาพเมื่อเวลาผ่านไปเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงขององค์ประกอบทางเคมี และไม่ใช่ไฟเขียวผ่านตลอดให้เราหยิบยาในตู้ยามากินได้เลย เนื่องจากมีความเสี่ยง รวมถึงไม่คุ้มแน่หากกินยาหมดอายุเพื่อหวังให้ฤทธิ์ยารักษาอาการโรคนั้น ๆ ให้หาย

เพราะยาหมดอายุบางชนิดมีความเสี่ยงต่อการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ขณะที่ยาปฏิชีวนะที่ไม่มีประสิทธิภาพอาจไม่สามารถรักษาการติดเชื้อได้ รวมถึงทำให้เกิดอาการป่วยที่ร้ายแรงกว่าและเกิดการดื้อยา ซึ่งการดื้อยาปฏิชีวนะไม่ใช่เรื่องที่ควรละเลย เนื่องจากมีผู้เสียชีวิตโดยตรงจากการติดเชื้อดื้อยาปฏิชีวนะประมาณ 1.27 ล้านคนในปี 2019

ขณะที่ยาที่ต้องใช้ยาในปริมาณที่แน่นอน หากยาไม่มีประสิทธิภาพหลังจากผ่านจุดหนึ่ง ก็อาจเกิดผลข้างเคียงร้ายแรงต่อสุขภาพได้ เช่น ไม่ควรใช้อินซูลินหลังจากวันหมดอายุ เนื่องจากอินซูลินไม่มีประสิทธิภาพในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด จึงมีความเสี่ยงต่อภาวะน้ำตาลในเลือดสูงเพิ่มขึ้น เป็นต้น

นอกจากนี้ไม่ควรใช้ปากกาอิพิเนฟริน (Epinephrine) หลังจากวันหมดอายุ แต่สามารถยกเว้นได้ในกรณีฉุกเฉิน เช่น อาการแพ้อย่างรุนแรง ซึ่งอาจดีกว่าไม่ใช้เลย แต่สำหรับยาทั่วไป Dr. Simon Hodes กล่าวว่า ควรหลีกเลี่ยงยาที่หมดอายุจะปลอดภัยที่สุด

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : iflscience

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

กินยาหมดอายุ อันตรายแค่ไหน ?