เมียนมา จุดเสี่ยงภัยภายใต้การเมืองที่เปราะบาง
28 มีนาคม ค.ศ. 2025 มัณฑะเลย์ เมืองใหญ่อันดับสองของเมียนมาสั่นสะเทือน ก่อนที่อาคารหลายแห่งจะถล่มลงมาต่อหน้าต่อตา จากแผ่นดินไหวขนาด 7.7 แมกนิจูด จุดศูนย์กลางอยู่ไม่ไกลมากนักจากมัณฑะเลย์ สะเทือนรุนแรงจนสะพานขาด ถนนยุบ ซากปรักหักพังเกลื่อนเมือง แรงสั่นสะเทือนกระจายไปถึงกรุงเนปิดอว์ เมืองหลวงของเมียนมา ที่ได้รับความเสียหายหนักหลายจุด
หลายพื้นที่ยังจมอยู่ในความมืด ไร้ไฟฟ้า ไร้ที่พึ่ง ในประเทศที่ยังไม่พ้นจากสงครามกลางเมือง แผ่นดินไหวจึงกลายเป็นอีกวิกฤติ ที่ซ้ำเติมวิกฤติในวันที่เมียนมาเปราะบางที่สุด
ยักษ์หลับใต้ผืนดินเมียนมา
เมียนมาเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่มี "ความเคลื่อนไหวทางธรณีวิทยา" มากที่สุดในโลก จากการตั้งอยู่บนจุดรวมของแผ่นเปลือกโลกอินเดียและยูเรเชีย
แผ่นเปลือกโลกคือ ชั้นบนของโลกที่แบ่งออกเป็นส่วนต่างๆ ต่อกันอยู่เหมือนจิ๊กซอว์ โอบอุ้มได้ทั้งพื้นทวีปและมหาสมุทร โดยเคลื่อนที่อยู่ตลอดเวลา เช่นบางแผ่นเคลื่อนขนานกัน แต่บางแผ่นก็เคลื่อนอยู่ด้านบนหรือล่างของอีกแผ่น
โดยเมื่อแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนที่และทำให้ขอบชนกับแผ่นอื่นจะเกิดแรงเครียด เมื่อแรงเครียดสะสมมากขึ้น ๆ ก็สามารถปล่อยพลังออกมาได้ทันทีทันใด ทำให้เกิดคลื่นแรงดันขยายตัวไปบนพื้นผิวโลกในรูปแบบของแผ่นดินไหว
ประเทศหรือเมืองที่ตั้งอยู่บนรอยเลื่อน ซึ่งหมายถึงรอยต่อของแผ่นเปลือกโลก จุดที่การเคลื่อนที่ของเปลือกโลกเกิดขึ้น ก็จะเสี่ยงเป็นพิเศษต่อแผ่นดินไหว
โดยแผ่นดินไหวครั้งนี้เกิดเพราะแผ่นเปลือกโลกอินเดียเคลื่อนชนแผ่นยูเรเชีย
และทำให้รอยเลื่อนซะไกง์ (รอยเลื่อนสะกาย) รอยเลื่อนมีพลังที่ยังไม่เชื่อมสนิท ซึ่งเป็นรอยต่อระหว่างแผ่นเปลือกโลกย่อยในอดีต 2 แผ่น คือ แผ่นซุนดา และแผ่นพม่า และปัจจุบันถือเป็นส่วนหนึ่งของแผ่นยูเรเชีย เกิดขยับและเลื่อนตัวตามไปด้วย
รอยเลื่อนซะไกง์มีความยาวถึง 1,200 กิโลเมตร ทอดตัวจากเหนือลงใต้ ผ่ากลางเมียนมา ผ่านหลายเมืองสำคัญ ตั้งแต่มิตจีนา มัณฑะเลย์ ตองยี เนปิดอว์ พะโค ย่างกุ้ง และต่อยาวลงไปในทะเลอันดามัน ด้วยความเป็นรอยเลื่อนแนวตรง แผ่นดินไหวจึงแผ่ขยายเป็นบริเวณกว้างไปตามความยาวของรอยเลื่อนได้
เมียนมามีรอยเลื่อนที่ยังมีพลังอยู่หลายจุดแต่รอยเลื่อนซะไกง์คือรอยเลื่อนที่มีอานุภาพการทำลายล้างสูงที่สุด จนถูกเปรียบเสมือนยักษ์ที่นอนหลับอยู่กลางแผ่นดิน เมื่อตื่นและปล่อยพลัง ความเสียหายจึงรุนแรงและกว้างขวาง
แผ่นดินไหว วิกฤตซ้ำวิกฤต
ระหว่างปี1429-1991 หรือช่วงเวลา 562 ปีรอยเลื่อนซะไกง์เคยสำแดงพลังจนเกิดแผ่นดินไหวใหญ่ขนาด 7 ขึ้นไปมาแล้ว 70 ครั้งใหญ่ที่สุดคือแรงสั่นสะเทือนระดับ 8 ใกล้เมืองมัณฑะเลย์ในปี 1912
ส่วนที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 28 มี.ค. 68 ที่ผ่านมา สำนักสำรวจทางธรณีวิทยาสหรัฐฯ หรือ USGS ชี้ว่าแผ่นดินไหวขนาด 7.7 ครั้งนี้ ปล่อยพลังออกมามากยิ่งกว่าระเบิดปรมาณูที่ถล่มเมืองฮิโรชิมาของญี่ปุ่นในสงครามโลกครั้งที่ 2
และแผ่นดินไหวภัยพิบัติล่าสุดที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 28 มีนาคมที่ผ่านเกิดในยุคของรัฐบาลทหารที่นำโดยพลเอกอาวุโส มิน อ่อง หล่าย หลังก่อรัฐประหาร ยึดอำนาจรัฐบาลพลเรือนของนางอองซานซูจี ในปี 2021
แผ่นดินไหวจึงกลายเป็นอีกวิกฤตที่ซ้ำเติมวิกฤตในเมียนมา
ร่วมติดตามกับคุณ กรุณา บัวคำศรี ในรายการ FLASHPOINT จุดร้อนโลก ตอน เมียนมา จุดเสี่ยงภัยภายใต้การเมืองที่เปราะบาง วันพุธที่ 9 เมษายน 2568 เวลา 21.30 - 21.55 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
แท็กที่เกี่ยวข้อง:
เมียนมา จุดเสี่ยงภัยภายใต้การเมืองที่เปราะบาง
28 มีนาคม ค.ศ. 2025 มัณฑะเลย์ เมืองใหญ่อันดับสองของเมียนมาสั่นสะเทือน ก่อนที่อาคารหลายแห่งจะถล่มลงมาต่อหน้าต่อตา จากแผ่นดินไหวขนาด 7.7 แมกนิจูด จุดศูนย์กลางอยู่ไม่ไกลมากนักจากมัณฑะเลย์ สะเทือนรุนแรงจนสะพานขาด ถนนยุบ ซากปรักหักพังเกลื่อนเมือง แรงสั่นสะเทือนกระจายไปถึงกรุงเนปิดอว์ เมืองหลวงของเมียนมา ที่ได้รับความเสียหายหนักหลายจุด
หลายพื้นที่ยังจมอยู่ในความมืด ไร้ไฟฟ้า ไร้ที่พึ่ง ในประเทศที่ยังไม่พ้นจากสงครามกลางเมือง แผ่นดินไหวจึงกลายเป็นอีกวิกฤติ ที่ซ้ำเติมวิกฤติในวันที่เมียนมาเปราะบางที่สุด
ยักษ์หลับใต้ผืนดินเมียนมา
เมียนมาเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่มี "ความเคลื่อนไหวทางธรณีวิทยา" มากที่สุดในโลก จากการตั้งอยู่บนจุดรวมของแผ่นเปลือกโลกอินเดียและยูเรเชีย
แผ่นเปลือกโลกคือ ชั้นบนของโลกที่แบ่งออกเป็นส่วนต่างๆ ต่อกันอยู่เหมือนจิ๊กซอว์ โอบอุ้มได้ทั้งพื้นทวีปและมหาสมุทร โดยเคลื่อนที่อยู่ตลอดเวลา เช่นบางแผ่นเคลื่อนขนานกัน แต่บางแผ่นก็เคลื่อนอยู่ด้านบนหรือล่างของอีกแผ่น
โดยเมื่อแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนที่และทำให้ขอบชนกับแผ่นอื่นจะเกิดแรงเครียด เมื่อแรงเครียดสะสมมากขึ้น ๆ ก็สามารถปล่อยพลังออกมาได้ทันทีทันใด ทำให้เกิดคลื่นแรงดันขยายตัวไปบนพื้นผิวโลกในรูปแบบของแผ่นดินไหว
ประเทศหรือเมืองที่ตั้งอยู่บนรอยเลื่อน ซึ่งหมายถึงรอยต่อของแผ่นเปลือกโลก จุดที่การเคลื่อนที่ของเปลือกโลกเกิดขึ้น ก็จะเสี่ยงเป็นพิเศษต่อแผ่นดินไหว
โดยแผ่นดินไหวครั้งนี้เกิดเพราะแผ่นเปลือกโลกอินเดียเคลื่อนชนแผ่นยูเรเชีย
และทำให้รอยเลื่อนซะไกง์ (รอยเลื่อนสะกาย) รอยเลื่อนมีพลังที่ยังไม่เชื่อมสนิท ซึ่งเป็นรอยต่อระหว่างแผ่นเปลือกโลกย่อยในอดีต 2 แผ่น คือ แผ่นซุนดา และแผ่นพม่า และปัจจุบันถือเป็นส่วนหนึ่งของแผ่นยูเรเชีย เกิดขยับและเลื่อนตัวตามไปด้วย
รอยเลื่อนซะไกง์มีความยาวถึง 1,200 กิโลเมตร ทอดตัวจากเหนือลงใต้ ผ่ากลางเมียนมา ผ่านหลายเมืองสำคัญ ตั้งแต่มิตจีนา มัณฑะเลย์ ตองยี เนปิดอว์ พะโค ย่างกุ้ง และต่อยาวลงไปในทะเลอันดามัน ด้วยความเป็นรอยเลื่อนแนวตรง แผ่นดินไหวจึงแผ่ขยายเป็นบริเวณกว้างไปตามความยาวของรอยเลื่อนได้
เมียนมามีรอยเลื่อนที่ยังมีพลังอยู่หลายจุดแต่รอยเลื่อนซะไกง์คือรอยเลื่อนที่มีอานุภาพการทำลายล้างสูงที่สุด จนถูกเปรียบเสมือนยักษ์ที่นอนหลับอยู่กลางแผ่นดิน เมื่อตื่นและปล่อยพลัง ความเสียหายจึงรุนแรงและกว้างขวาง
แผ่นดินไหว วิกฤตซ้ำวิกฤต
ระหว่างปี1429-1991 หรือช่วงเวลา 562 ปีรอยเลื่อนซะไกง์เคยสำแดงพลังจนเกิดแผ่นดินไหวใหญ่ขนาด 7 ขึ้นไปมาแล้ว 70 ครั้งใหญ่ที่สุดคือแรงสั่นสะเทือนระดับ 8 ใกล้เมืองมัณฑะเลย์ในปี 1912
ส่วนที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 28 มี.ค. 68 ที่ผ่านมา สำนักสำรวจทางธรณีวิทยาสหรัฐฯ หรือ USGS ชี้ว่าแผ่นดินไหวขนาด 7.7 ครั้งนี้ ปล่อยพลังออกมามากยิ่งกว่าระเบิดปรมาณูที่ถล่มเมืองฮิโรชิมาของญี่ปุ่นในสงครามโลกครั้งที่ 2
และแผ่นดินไหวภัยพิบัติล่าสุดที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 28 มีนาคมที่ผ่านเกิดในยุคของรัฐบาลทหารที่นำโดยพลเอกอาวุโส มิน อ่อง หล่าย หลังก่อรัฐประหาร ยึดอำนาจรัฐบาลพลเรือนของนางอองซานซูจี ในปี 2021
แผ่นดินไหวจึงกลายเป็นอีกวิกฤตที่ซ้ำเติมวิกฤตในเมียนมา
ร่วมติดตามกับคุณ กรุณา บัวคำศรี ในรายการ FLASHPOINT จุดร้อนโลก ตอน เมียนมา จุดเสี่ยงภัยภายใต้การเมืองที่เปราะบาง วันพุธที่ 9 เมษายน 2568 เวลา 21.30 - 21.55 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
