ในปัจจุบัน ผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (Chronic Obstructive Pulmonary Disease หรือ COPD) มีจำนวนเพิ่มขึ้น อาจเนื่องจากการมีโรคเรื้อรังที่มีความสัมพันธ์กับการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ดังนั้น COPD จึงเป็นปัญหาสำคัญของประชากรผู้สูงอายุ มาร่วมทำความเข้าใจถึงวิธีการรักษาและจัดการอาการกำเริบของโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น กับผศ. ดร.บวรลักษณ์ ทองทวี คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
การรักษาโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง สามารถทำได้ 2 วิธีหลัก คือ การใช้ยาและการรักษาโดยไม่ใช้ยา
การใช้ยาในผู้ป่วย COPD อาจประกอบด้วย:
- ยากลุ่มขยายหลอดลมเพื่อป้องกันอาการ
- ยากลุ่มลดไขมัน
- ยาฆ่าเชื้อ หากมีการติดเชื้อทำให้อาการกำเริบ
นอกจากนี้ การใช้ยาพ่นก็มีความสำคัญมาก โดยผู้ป่วยจำเป็นต้องใช้ยาพ่นให้ถูกวิธี เนื่องจากยาแต่ละชนิดมีวิธีการใช้ที่แตกต่างกัน ดังนั้นทีมสหสาขาวิชาชีพจะต้องคอยตรวจสอบความถูกต้องของการใช้ยาเพื่อให้ผู้ป่วยควบคุมโรคได้ดี และป้องกันการกำเริบ
นอกจากการใช้ยา การรักษาโดยไม่ใช้ยาก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน ซึ่งประกอบด้วย:
เนื่องจากโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง มักเกิดจากการสูบบุหรี่ ดังนั้น การเลิกสูบบุหรี่จึงเป็นกลยุทธ์ที่สำคัญมากในการลดการกำเริบของโรค โดยมีการรณรงค์ผ่านสื่อต่างๆ เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยเลิกสูบบุหรี่ได้
การกระตุ้นการเคลื่อนไหวร่างกายและการฝึกหายใจอย่างถูกวิธีมีประโยชน์ต่อผู้ป่วย COPD เป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการส่งเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อช่วยหายใจ และกล้ามเนื้อกะบังลม ซึ่งจะช่วยลดการกำเริบของโรค
การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น อาหารที่มีโปรตีนสูง จะช่วยสร้างเสริมกล้ามเนื้อ และหลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้เกิดการสะสมของคาร์บอนไดออกไซด์ เช่น อาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง เพื่อลดผลกระทบต่อการหายใจของผู้ป่วย
นอกจากนี้ การลดน้ำหนักก็มีความสำคัญ เนื่องจากจะช่วยให้การหายใจและการขยายตัวของปอดดีขึ้น ส่งผลให้ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ดีขึ้นและมีอาการเหนื่อยลดลง
เมื่อผู้ป่วย COPD มีอาการกำเริบ เช่น หอบเหนื่อยมาก หายใจไม่ทัน อาจจำเป็นต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล เนื่องจากอาการกำเริบอาจส่งผลให้เกิดภาวะหายใจล้มเหลวหรือเสียชีวิตได้
วิธีการป้องกันอาการกำเริบที่สำคัญ ได้แก่:
- การเฝ้าระวังอาการเริ่มกำเริบ เช่น หายใจเร็วขึ้น ก่อนที่จะเกิดอาการหอบเหนื่อยรุนแรง
- การปรับเปลี่ยนกิจกรรมและท่าทางให้เหมาะสม เพื่อลดการใช้พลังงาน และป้องกันการกำเริบ
- การล้างจมูกเพื่อลดสารที่ทำให้เกิดการอักเสบ และป้องกันการติดเชื้อ
นอกจากนี้ การลดปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดการกำเริบ เช่น การเลิกสูบบุหรี่และการป้องกันมลพิษทางอากาศ ก็มีความสำคัญเช่นกัน
การจัดการโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ต้องใช้ทั้งการรักษาด้วยยาและการรักษาโดยไม่ใช้ยา โดยมุ่งเน้นการป้องกันอาการกำเริบ เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ทั้งการเลิกสูบบุหรี่ การออกกำลังกาย การรับประทานอาหารที่เหมาะสม และการฝึกหายใจอย่างถูกวิธี จะช่วยให้ผู้ป่วย COPD สามารถควบคุมโรคและลดการกำเริบได้อย่างมีประสิทธิภาพ
https://www.thaipbs.or.th/program/KonSuRoak/watch/axBmbp
https://www.thaipbs.or.th/program/KonSuRoak/watch/A8DidC
ชมย้อนหลังรายการคนสู้โรคได้ที่ www.thaipbs.or.th/KonSuRoak
ในปัจจุบัน ผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (Chronic Obstructive Pulmonary Disease หรือ COPD) มีจำนวนเพิ่มขึ้น อาจเนื่องจากการมีโรคเรื้อรังที่มีความสัมพันธ์กับการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ดังนั้น COPD จึงเป็นปัญหาสำคัญของประชากรผู้สูงอายุ มาร่วมทำความเข้าใจถึงวิธีการรักษาและจัดการอาการกำเริบของโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น กับผศ. ดร.บวรลักษณ์ ทองทวี คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
การรักษาโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง สามารถทำได้ 2 วิธีหลัก คือ การใช้ยาและการรักษาโดยไม่ใช้ยา
การใช้ยาในผู้ป่วย COPD อาจประกอบด้วย:
- ยากลุ่มขยายหลอดลมเพื่อป้องกันอาการ
- ยากลุ่มลดไขมัน
- ยาฆ่าเชื้อ หากมีการติดเชื้อทำให้อาการกำเริบ
นอกจากนี้ การใช้ยาพ่นก็มีความสำคัญมาก โดยผู้ป่วยจำเป็นต้องใช้ยาพ่นให้ถูกวิธี เนื่องจากยาแต่ละชนิดมีวิธีการใช้ที่แตกต่างกัน ดังนั้นทีมสหสาขาวิชาชีพจะต้องคอยตรวจสอบความถูกต้องของการใช้ยาเพื่อให้ผู้ป่วยควบคุมโรคได้ดี และป้องกันการกำเริบ
นอกจากการใช้ยา การรักษาโดยไม่ใช้ยาก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน ซึ่งประกอบด้วย:
เนื่องจากโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง มักเกิดจากการสูบบุหรี่ ดังนั้น การเลิกสูบบุหรี่จึงเป็นกลยุทธ์ที่สำคัญมากในการลดการกำเริบของโรค โดยมีการรณรงค์ผ่านสื่อต่างๆ เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยเลิกสูบบุหรี่ได้
การกระตุ้นการเคลื่อนไหวร่างกายและการฝึกหายใจอย่างถูกวิธีมีประโยชน์ต่อผู้ป่วย COPD เป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการส่งเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อช่วยหายใจ และกล้ามเนื้อกะบังลม ซึ่งจะช่วยลดการกำเริบของโรค
การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น อาหารที่มีโปรตีนสูง จะช่วยสร้างเสริมกล้ามเนื้อ และหลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้เกิดการสะสมของคาร์บอนไดออกไซด์ เช่น อาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง เพื่อลดผลกระทบต่อการหายใจของผู้ป่วย
นอกจากนี้ การลดน้ำหนักก็มีความสำคัญ เนื่องจากจะช่วยให้การหายใจและการขยายตัวของปอดดีขึ้น ส่งผลให้ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ดีขึ้นและมีอาการเหนื่อยลดลง
เมื่อผู้ป่วย COPD มีอาการกำเริบ เช่น หอบเหนื่อยมาก หายใจไม่ทัน อาจจำเป็นต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล เนื่องจากอาการกำเริบอาจส่งผลให้เกิดภาวะหายใจล้มเหลวหรือเสียชีวิตได้
วิธีการป้องกันอาการกำเริบที่สำคัญ ได้แก่:
- การเฝ้าระวังอาการเริ่มกำเริบ เช่น หายใจเร็วขึ้น ก่อนที่จะเกิดอาการหอบเหนื่อยรุนแรง
- การปรับเปลี่ยนกิจกรรมและท่าทางให้เหมาะสม เพื่อลดการใช้พลังงาน และป้องกันการกำเริบ
- การล้างจมูกเพื่อลดสารที่ทำให้เกิดการอักเสบ และป้องกันการติดเชื้อ
นอกจากนี้ การลดปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดการกำเริบ เช่น การเลิกสูบบุหรี่และการป้องกันมลพิษทางอากาศ ก็มีความสำคัญเช่นกัน
การจัดการโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ต้องใช้ทั้งการรักษาด้วยยาและการรักษาโดยไม่ใช้ยา โดยมุ่งเน้นการป้องกันอาการกำเริบ เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ทั้งการเลิกสูบบุหรี่ การออกกำลังกาย การรับประทานอาหารที่เหมาะสม และการฝึกหายใจอย่างถูกวิธี จะช่วยให้ผู้ป่วย COPD สามารถควบคุมโรคและลดการกำเริบได้อย่างมีประสิทธิภาพ
https://www.thaipbs.or.th/program/KonSuRoak/watch/axBmbp
https://www.thaipbs.or.th/program/KonSuRoak/watch/A8DidC
ชมย้อนหลังรายการคนสู้โรคได้ที่ www.thaipbs.or.th/KonSuRoak