"เกลือสินเธาว์" เป็นมรดกจากผืนดิน ที่ประชาชนชาวบ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร สามารถเก็บเกี่ยวได้ตามกำลังความสามารถ เป็นแหล่งสร้างเงินสร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัว ให้กับผู้คนในชุมชนมายาวนานนับ 100 ปี บ่อเกลือหนองศาลามีเนื้อที่กว่า 63 ไร่ อยู่ห่างจากหมู่บ้านประมาณ 1 กิโลเมตร หลังจากฤดูทำนาข้าวแล้วเสร็จ ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ - ปลายเดือนเมษายน ชาวบ้านบ้านหนองเทาประมาณ 20 ครอบครัว จะไปรวมตัวกันที่บ่อเกลือแห่งนี้เพื่อต้มเกลือ โดยใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน และอุปกรณ์แบบโบราณที่ได้รับการถ่ายทอดมารุ่นต่อรุ่น "เจริญ หนองเทา" ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 4 บ้านหนองเทา กล่าวว่าชาวบ้านที่นี่ใช้อุปกรณ์ในการต้มเกลือแบบโบราณ สามารถทำเองได้ และทำขึ้นเองในชุมชน ไม่ว่าจะเป็น "ฮาง" หรือ รางเกรอะน้ำเกลือ มีลักษณะคล้ายเรือความยาวประมาณ 2 - 4 เมตร ทำจากไม้ ที่ตั้งกระจายอยู่ทั่วบ่อเกลือ คนที่ขยันจะมีรายได้จากการขายเกลือนับ 10,000 บาท
แม่ตุ๊ บัวกัน มุ่งงาม อายุ 62 ปี ผู้ผูกพันกับการต้มเกลือมาตั้งแต่อายุ 12 ปี มีความเชี่ยวชาญในการต้มเกลือให้ได้ปริมาณมากบอกว่า การต้มเกลือตามวิถีของคนที่นี่ ไม่ได้มีอุปกรณ์ที่ทันสมัย ไม่ต้องซื้อหา แม้แต่การวัดความเค็มของน้ำเกลือ ก็ใช้ "หนามจาง" ต้นไม้ประจำถิ่นที่อยู่ในบ่อเกลือมาวัดด้วยวิธีการง่าย ๆ เพียงนำหนามจางไปวางลงในน้ำเกลือที่ได้จากการหมักขี้ทาไว้ 1 คืน หากหนามจางลอย แสดงว่าความเค็มพอเหมาะที่จะนำไปต้มเกลือได้ และหากจะต้มน้ำให้ได้เกลือในปริมาณที่มาก ต้องรู้จักการเร่งไฟ และราไฟในเวลาที่เหมาะสม ซึ่งเคล็ดลับนี้แม่ตุ๊บอกว่า เป็นภูมิปัญญาที่ถ่ายทอดให้กับคนรุ่นใหม่ เพื่อให้วิถีการต้มเกลือยังคงอยู่คู่กับชาวบ้านหนองเทาต่อไป
วิถีการต้มเกลือแบบโบราณของคนบ้านหนองเทา จะยังไม่สูญหายไปไหน เพราะนี่คือวิถีชีวิต และเพราะคนบ้านหนองเทาไม่นิยมใช้เกลือไอโอดีนที่จำหน่ายตามท้องตลาดมาหมักทำปลาร้า ด้วยเห็นว่าทำให้ปลาร้าเน่าเสีย จึงนิยมใช้เฉพาะเกลือสินเธาว์ที่ผลิตแบบดั้งเดิมมาหมักทำปลาร้า จึงจะทำให้ไม่เน่าเสียและมีรสชาติอร่อย เกลือสินเธาว์จึงยังเป็นที่ต้องการอยู่มาก
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 10 สิงหาคม 2563 เวลา 21.00 - 21.30 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
เกลือสินเธาว์ มรดกจากผืนดิน บ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร
"เกลือสินเธาว์" เป็นมรดกจากผืนดิน ที่ประชาชนชาวบ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร สามารถเก็บเกี่ยวได้ตามกำลังความสามารถ เป็นแหล่งสร้างเงินสร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัว ให้กับผู้คนในชุมชนมายาวนานนับ 100 ปี บ่อเกลือหนองศาลามีเนื้อที่กว่า 63 ไร่ อยู่ห่างจากหมู่บ้านประมาณ 1 กิโลเมตร หลังจากฤดูทำนาข้าวแล้วเสร็จ ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ - ปลายเดือนเมษายน ชาวบ้านบ้านหนองเทาประมาณ 20 ครอบครัว จะไปรวมตัวกันที่บ่อเกลือแห่งนี้เพื่อต้มเกลือ โดยใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน และอุปกรณ์แบบโบราณที่ได้รับการถ่ายทอดมารุ่นต่อรุ่น "เจริญ หนองเทา" ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 4 บ้านหนองเทา กล่าวว่าชาวบ้านที่นี่ใช้อุปกรณ์ในการต้มเกลือแบบโบราณ สามารถทำเองได้ และทำขึ้นเองในชุมชน ไม่ว่าจะเป็น "ฮาง" หรือ รางเกรอะน้ำเกลือ มีลักษณะคล้ายเรือความยาวประมาณ 2 - 4 เมตร ทำจากไม้ ที่ตั้งกระจายอยู่ทั่วบ่อเกลือ คนที่ขยันจะมีรายได้จากการขายเกลือนับ 10,000 บาท
แม่ตุ๊ บัวกัน มุ่งงาม อายุ 62 ปี ผู้ผูกพันกับการต้มเกลือมาตั้งแต่อายุ 12 ปี มีความเชี่ยวชาญในการต้มเกลือให้ได้ปริมาณมากบอกว่า การต้มเกลือตามวิถีของคนที่นี่ ไม่ได้มีอุปกรณ์ที่ทันสมัย ไม่ต้องซื้อหา แม้แต่การวัดความเค็มของน้ำเกลือ ก็ใช้ "หนามจาง" ต้นไม้ประจำถิ่นที่อยู่ในบ่อเกลือมาวัดด้วยวิธีการง่าย ๆ เพียงนำหนามจางไปวางลงในน้ำเกลือที่ได้จากการหมักขี้ทาไว้ 1 คืน หากหนามจางลอย แสดงว่าความเค็มพอเหมาะที่จะนำไปต้มเกลือได้ และหากจะต้มน้ำให้ได้เกลือในปริมาณที่มาก ต้องรู้จักการเร่งไฟ และราไฟในเวลาที่เหมาะสม ซึ่งเคล็ดลับนี้แม่ตุ๊บอกว่า เป็นภูมิปัญญาที่ถ่ายทอดให้กับคนรุ่นใหม่ เพื่อให้วิถีการต้มเกลือยังคงอยู่คู่กับชาวบ้านหนองเทาต่อไป
วิถีการต้มเกลือแบบโบราณของคนบ้านหนองเทา จะยังไม่สูญหายไปไหน เพราะนี่คือวิถีชีวิต และเพราะคนบ้านหนองเทาไม่นิยมใช้เกลือไอโอดีนที่จำหน่ายตามท้องตลาดมาหมักทำปลาร้า ด้วยเห็นว่าทำให้ปลาร้าเน่าเสีย จึงนิยมใช้เฉพาะเกลือสินเธาว์ที่ผลิตแบบดั้งเดิมมาหมักทำปลาร้า จึงจะทำให้ไม่เน่าเสียและมีรสชาติอร่อย เกลือสินเธาว์จึงยังเป็นที่ต้องการอยู่มาก
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 10 สิงหาคม 2563 เวลา 21.00 - 21.30 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
ซีรีส์วิถีคน
หมอลำขอข้าว อาชีพที่ยังดำรงอยู่ด้วยน้ำใจ
ฉันให้เธอให้...แลกเปลี่ยนสร้างสุข บ้านสระแก้ว ต.สระแก้ว อ.เปือยน้อย จ.ขอนแก่น
หมู่บ้านโบราณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
บุญคุณต้นโหนด อ.สทิงพระ จ.สงขลา
เกลือสินเธาว์ มรดกจากผืนดิน บ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร
วิถี "คนเหนือเขื่อน" บ้านอูมฮวม ต.บ้านนา อ.สามเงา จ.ตาก
วิถี "เกษตรและเกลือโบราณ" เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
"มรดกวัวควาย" บ้านบึง ต.ดอนแรด อ.รัตนบุรี จ.สุรินทร์
“นางหาบ” สืบทอดวิถีบุญ บ้านแสงภา อ.นาแห้ว จ.เลย
วิถี "คนริมน้ำอิรวดี" ประเทศเมียนมา
วิถีคนเก็บเห็ดเผาะ บ้านปลายนาสวน ต.นาสวน อ.ศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี
วิถีคนขายน้ำ บ้านวังน้ำเย็น ต.วังสะพุง อ.วังสะพุง จ.เลย
วิถี "วัวเทียมเกวียน" บ้านป่าหัด ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน
วิถีคนเลี้ยงผึ้ง บ้านป่าไผ่ ต.ป่าไผ่ อ.ลี้ จ.ลำพูน
วิถีเรือขนทราย อ.เมือง จ.ปทุมธานี
วิถีคนเกาะกูด อ.เกาะกูด จ.ตราด
วิถี "คนหาปลา" ใน "ป่าพรุโต๊ะแดง"
วิถี "นายฮ้อย" บ้านโตนด ต.ระแงง อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์
"ซูเปอร์มาร์เก็ตธรรมชาติบ้านท่าเลน" บ้านท่าเลน ต.เขาทอง อ.เมือง จ.กระบี่
เรื่องเก่าในเมืองใหญ่ ซ.วานิช 1 (สำเพ็ง), ซ.วานิช 2 (ตลาดน้อย) กรุงเทพมหานคร
มรดกห้างนา บ้านป่าแดง อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
วิถี “ทุเรียนลับแล” บ้านผามูบ ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
“จองพารา” วิถีแห่งความศรัทธา บ้านนาปลาจาด ต.ห้วยผา อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีน้ำ "สายบุรี" บ้านโต๊ะโม๊ะ อ.สุคิริน จ.นราธิวาส
วิถีลูกหาบ หัวใจแห่งภูกระดึง บ้านศรีฐาน อ.ภูกระดึง จ.เลย
วิถีคนตีมีดโบราณ บ้านโนนหล่อ ต.หญ้าปล้อง อ.เมืองศรีสะเกษ จ.ศรีสะเกษ
วิถีคนป่าเมี่ยง บ้านขุนปั๋ง ต.แม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่
วิถีชุมชนเรือนแพสะแกกรัง จ.อุทัยธานี
วิถีคลองในเมืองกรุง ชุมชนพูนบำเพ็ญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
วิถีหลากศาสนาของ “ชาวจีนยูนนาน” บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่
ซีรีส์วิถีคน
หมอลำขอข้าว อาชีพที่ยังดำรงอยู่ด้วยน้ำใจ
ฉันให้เธอให้...แลกเปลี่ยนสร้างสุข บ้านสระแก้ว ต.สระแก้ว อ.เปือยน้อย จ.ขอนแก่น
หมู่บ้านโบราณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
บุญคุณต้นโหนด อ.สทิงพระ จ.สงขลา
เกลือสินเธาว์ มรดกจากผืนดิน บ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร
วิถี "คนเหนือเขื่อน" บ้านอูมฮวม ต.บ้านนา อ.สามเงา จ.ตาก
วิถี "เกษตรและเกลือโบราณ" เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
"มรดกวัวควาย" บ้านบึง ต.ดอนแรด อ.รัตนบุรี จ.สุรินทร์
“นางหาบ” สืบทอดวิถีบุญ บ้านแสงภา อ.นาแห้ว จ.เลย
วิถี "คนริมน้ำอิรวดี" ประเทศเมียนมา
วิถีคนเก็บเห็ดเผาะ บ้านปลายนาสวน ต.นาสวน อ.ศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี
วิถีคนขายน้ำ บ้านวังน้ำเย็น ต.วังสะพุง อ.วังสะพุง จ.เลย
วิถี "วัวเทียมเกวียน" บ้านป่าหัด ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน
วิถีคนเลี้ยงผึ้ง บ้านป่าไผ่ ต.ป่าไผ่ อ.ลี้ จ.ลำพูน
วิถีเรือขนทราย อ.เมือง จ.ปทุมธานี
วิถีคนเกาะกูด อ.เกาะกูด จ.ตราด
วิถี "คนหาปลา" ใน "ป่าพรุโต๊ะแดง"
วิถี "นายฮ้อย" บ้านโตนด ต.ระแงง อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์
"ซูเปอร์มาร์เก็ตธรรมชาติบ้านท่าเลน" บ้านท่าเลน ต.เขาทอง อ.เมือง จ.กระบี่
เรื่องเก่าในเมืองใหญ่ ซ.วานิช 1 (สำเพ็ง), ซ.วานิช 2 (ตลาดน้อย) กรุงเทพมหานคร
มรดกห้างนา บ้านป่าแดง อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
วิถี “ทุเรียนลับแล” บ้านผามูบ ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
“จองพารา” วิถีแห่งความศรัทธา บ้านนาปลาจาด ต.ห้วยผา อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีน้ำ "สายบุรี" บ้านโต๊ะโม๊ะ อ.สุคิริน จ.นราธิวาส
วิถีลูกหาบ หัวใจแห่งภูกระดึง บ้านศรีฐาน อ.ภูกระดึง จ.เลย
วิถีคนตีมีดโบราณ บ้านโนนหล่อ ต.หญ้าปล้อง อ.เมืองศรีสะเกษ จ.ศรีสะเกษ
วิถีคนป่าเมี่ยง บ้านขุนปั๋ง ต.แม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่
วิถีชุมชนเรือนแพสะแกกรัง จ.อุทัยธานี
วิถีคลองในเมืองกรุง ชุมชนพูนบำเพ็ญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
วิถีหลากศาสนาของ “ชาวจีนยูนนาน” บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่