"บ้านป่าหัด" ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน หมู่บ้านที่อยู่ติดริม "แม่น้ำน่าน" ที่นี่มีวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและยังมีการสืบทอดวัฒนธรรมชุมชนแบบดั้งเดิมไว้อย่างเหนียวแน่นที่เรียกว่าเช่น "การถวายขันข้าวกลางเรือน" เป็นวัฒนธรรมในการรำลึกบุญคุณของผู้มีพระคุณ จะทำในช่วงวันคล้ายวันเกิด, ปีใหม่ โดยถือพานใส่ข้าว ขนม ดอกไม้ เทียน เพื่อไปไหว้ขอพรพ่อแม่และญาติผู้ใหญ่ที่เคารพ มากกว่านั้นที่สำคัญคือที่หมู่บ้านนี้ยังใช้ "วัวเทียมเกวียน" ซึ่งคือการที่ชาวบ้านเอาวัวของตนเองนั้นมาผูกกับเกวียนเพื่อใช้ในการทำงาน การขนของในชีวิตประจำวัน ขนของหลายอย่างทั้งด้านการเกษตร เช่น ขนฟาง, ขนหญ้า, ขนปุ๋ย โดยเฉพาะการไปงมหินในแม่น้ำน่าน เพื่อเอามาขายให้กับร้านวัสดุก่อสร้าง อาชีพนี้เป็นวิถีอาชีพที่ทำกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ การเอาวัวมาเทียมเกวียนนั้นต้องมีการฝึก
โดยที่นี่จะมี "พ่อประยูร สุทธิ" อายุ 60 ปี เป็นผู้เชี่ยวชาญเรื่องวัวเทียมเกวียนที่สุด พ่อเล่าให้ฟังว่า ในอดีตหมู่บ้านป่าหัดมีวัวเทียมเกวียน 100 กว่าเล่ม ตอนนี้เหลือ 3 - 4 เล่มเกวียน ในการฝึกวัวสำหรับเทียมเกวียนพ่อประยูรจะมีทีมงานประมาณ 3 - 4 คน ที่เป็นลูกทีมในการช่วยจับเชือกดึงวัว ฝึกเพียง 3 - 4 วัน วัวก็สามารถออกเทียมเกวียนได้ โดยมีเทคนิคในการฝึกคือการออกคำสั่งให้วัวทำตาม เช่น ถ้าจะให้วัวไปขวา จะสั่งว่า ซ้าย ๆ, หากจะให้วัวไปทางซ้าย สั่ง ขวา ๆ แป่ ๆ คือ ให้เดิน, ยอ ๆ คือ ให้หยุด, ถอยมา ๆ คือให้ถอยหลัง เป็นต้น พ่อประยูรบอกว่าการเป็นครูฝึกวัว นอกจากจะออกคำสั่งเป็นแล้ว สิ่งที่สำคัญคือต้องมีความใส่ใจให้กับลูกศิษย์ที่เป็นวัว ๆ ทั้งหลาย เมื่อฝึกจนเป็น หลังจากนั้นถ้ามีเวลาก็ต้องคอยไปดูให้กำลังใจลูกศิษย์ตามคอกด้วย
"วัวเทียมเกวียน" ที่ถูกฝึกจะถูกใช้ไปไปขนหินในแม่น้ำน่าน โดยจะนำเกวียนไปลอยลำอยู่กลางแม่น้ำบริเวณที่มีหินทรายอยู่ใต้น้ำ ใช้เท้าควานหาจนเจอหินจึงลงมือขุดตักทราย ใส่บุ้งกี๋แล้วร่อนใส่เกวียนจนเต็ม แล้วบรรทุกไปใส่รถกระบะขาย ซึ่งยังใช้วัวเทียมเกวียนในการขนหินทราย เพราะรถกระบะลงไม่ได้แต่เกวียนลงได้ สร้างรายได้วันละ 1,000 - 1,500 บาท แล้วแต่กำลังที่จะหาได้ในแต่ละวัน ซึ่งถือว่าคุ้มมาก เนื่องจากไม่มีต้นทุน หินทรายที่ขุดก็มาจากธรรมชาติ
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 5 ตุลาคม 2563 เวลา 21.00 - 21.30 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
วิถี "วัวเทียมเกวียน" บ้านป่าหัด ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน
"บ้านป่าหัด" ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน หมู่บ้านที่อยู่ติดริม "แม่น้ำน่าน" ที่นี่มีวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและยังมีการสืบทอดวัฒนธรรมชุมชนแบบดั้งเดิมไว้อย่างเหนียวแน่นที่เรียกว่าเช่น "การถวายขันข้าวกลางเรือน" เป็นวัฒนธรรมในการรำลึกบุญคุณของผู้มีพระคุณ จะทำในช่วงวันคล้ายวันเกิด, ปีใหม่ โดยถือพานใส่ข้าว ขนม ดอกไม้ เทียน เพื่อไปไหว้ขอพรพ่อแม่และญาติผู้ใหญ่ที่เคารพ มากกว่านั้นที่สำคัญคือที่หมู่บ้านนี้ยังใช้ "วัวเทียมเกวียน" ซึ่งคือการที่ชาวบ้านเอาวัวของตนเองนั้นมาผูกกับเกวียนเพื่อใช้ในการทำงาน การขนของในชีวิตประจำวัน ขนของหลายอย่างทั้งด้านการเกษตร เช่น ขนฟาง, ขนหญ้า, ขนปุ๋ย โดยเฉพาะการไปงมหินในแม่น้ำน่าน เพื่อเอามาขายให้กับร้านวัสดุก่อสร้าง อาชีพนี้เป็นวิถีอาชีพที่ทำกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ การเอาวัวมาเทียมเกวียนนั้นต้องมีการฝึก
โดยที่นี่จะมี "พ่อประยูร สุทธิ" อายุ 60 ปี เป็นผู้เชี่ยวชาญเรื่องวัวเทียมเกวียนที่สุด พ่อเล่าให้ฟังว่า ในอดีตหมู่บ้านป่าหัดมีวัวเทียมเกวียน 100 กว่าเล่ม ตอนนี้เหลือ 3 - 4 เล่มเกวียน ในการฝึกวัวสำหรับเทียมเกวียนพ่อประยูรจะมีทีมงานประมาณ 3 - 4 คน ที่เป็นลูกทีมในการช่วยจับเชือกดึงวัว ฝึกเพียง 3 - 4 วัน วัวก็สามารถออกเทียมเกวียนได้ โดยมีเทคนิคในการฝึกคือการออกคำสั่งให้วัวทำตาม เช่น ถ้าจะให้วัวไปขวา จะสั่งว่า ซ้าย ๆ, หากจะให้วัวไปทางซ้าย สั่ง ขวา ๆ แป่ ๆ คือ ให้เดิน, ยอ ๆ คือ ให้หยุด, ถอยมา ๆ คือให้ถอยหลัง เป็นต้น พ่อประยูรบอกว่าการเป็นครูฝึกวัว นอกจากจะออกคำสั่งเป็นแล้ว สิ่งที่สำคัญคือต้องมีความใส่ใจให้กับลูกศิษย์ที่เป็นวัว ๆ ทั้งหลาย เมื่อฝึกจนเป็น หลังจากนั้นถ้ามีเวลาก็ต้องคอยไปดูให้กำลังใจลูกศิษย์ตามคอกด้วย
"วัวเทียมเกวียน" ที่ถูกฝึกจะถูกใช้ไปไปขนหินในแม่น้ำน่าน โดยจะนำเกวียนไปลอยลำอยู่กลางแม่น้ำบริเวณที่มีหินทรายอยู่ใต้น้ำ ใช้เท้าควานหาจนเจอหินจึงลงมือขุดตักทราย ใส่บุ้งกี๋แล้วร่อนใส่เกวียนจนเต็ม แล้วบรรทุกไปใส่รถกระบะขาย ซึ่งยังใช้วัวเทียมเกวียนในการขนหินทราย เพราะรถกระบะลงไม่ได้แต่เกวียนลงได้ สร้างรายได้วันละ 1,000 - 1,500 บาท แล้วแต่กำลังที่จะหาได้ในแต่ละวัน ซึ่งถือว่าคุ้มมาก เนื่องจากไม่มีต้นทุน หินทรายที่ขุดก็มาจากธรรมชาติ
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 5 ตุลาคม 2563 เวลา 21.00 - 21.30 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
ซีรีส์วิถีคน
หมอลำขอข้าว อาชีพที่ยังดำรงอยู่ด้วยน้ำใจ
ฉันให้เธอให้...แลกเปลี่ยนสร้างสุข บ้านสระแก้ว ต.สระแก้ว อ.เปือยน้อย จ.ขอนแก่น
หมู่บ้านโบราณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
บุญคุณต้นโหนด อ.สทิงพระ จ.สงขลา
เกลือสินเธาว์ มรดกจากผืนดิน บ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร
วิถี "คนเหนือเขื่อน" บ้านอูมฮวม ต.บ้านนา อ.สามเงา จ.ตาก
วิถี "เกษตรและเกลือโบราณ" เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
"มรดกวัวควาย" บ้านบึง ต.ดอนแรด อ.รัตนบุรี จ.สุรินทร์
“นางหาบ” สืบทอดวิถีบุญ บ้านแสงภา อ.นาแห้ว จ.เลย
วิถี "คนริมน้ำอิรวดี" ประเทศเมียนมา
วิถีคนเก็บเห็ดเผาะ บ้านปลายนาสวน ต.นาสวน อ.ศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี
วิถีคนขายน้ำ บ้านวังน้ำเย็น ต.วังสะพุง อ.วังสะพุง จ.เลย
วิถี "วัวเทียมเกวียน" บ้านป่าหัด ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน
วิถีคนเลี้ยงผึ้ง บ้านป่าไผ่ ต.ป่าไผ่ อ.ลี้ จ.ลำพูน
วิถีเรือขนทราย อ.เมือง จ.ปทุมธานี
วิถีคนเกาะกูด อ.เกาะกูด จ.ตราด
วิถี "คนหาปลา" ใน "ป่าพรุโต๊ะแดง"
วิถี "นายฮ้อย" บ้านโตนด ต.ระแงง อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์
"ซูเปอร์มาร์เก็ตธรรมชาติบ้านท่าเลน" บ้านท่าเลน ต.เขาทอง อ.เมือง จ.กระบี่
เรื่องเก่าในเมืองใหญ่ ซ.วานิช 1 (สำเพ็ง), ซ.วานิช 2 (ตลาดน้อย) กรุงเทพมหานคร
มรดกห้างนา บ้านป่าแดง อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
วิถี “ทุเรียนลับแล” บ้านผามูบ ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
“จองพารา” วิถีแห่งความศรัทธา บ้านนาปลาจาด ต.ห้วยผา อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีน้ำ "สายบุรี" บ้านโต๊ะโม๊ะ อ.สุคิริน จ.นราธิวาส
วิถีลูกหาบ หัวใจแห่งภูกระดึง บ้านศรีฐาน อ.ภูกระดึง จ.เลย
วิถีคนตีมีดโบราณ บ้านโนนหล่อ ต.หญ้าปล้อง อ.เมืองศรีสะเกษ จ.ศรีสะเกษ
วิถีคนป่าเมี่ยง บ้านขุนปั๋ง ต.แม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่
วิถีชุมชนเรือนแพสะแกกรัง จ.อุทัยธานี
วิถีคลองในเมืองกรุง ชุมชนพูนบำเพ็ญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
วิถีหลากศาสนาของ “ชาวจีนยูนนาน” บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่
ซีรีส์วิถีคน
หมอลำขอข้าว อาชีพที่ยังดำรงอยู่ด้วยน้ำใจ
ฉันให้เธอให้...แลกเปลี่ยนสร้างสุข บ้านสระแก้ว ต.สระแก้ว อ.เปือยน้อย จ.ขอนแก่น
หมู่บ้านโบราณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
บุญคุณต้นโหนด อ.สทิงพระ จ.สงขลา
เกลือสินเธาว์ มรดกจากผืนดิน บ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร
วิถี "คนเหนือเขื่อน" บ้านอูมฮวม ต.บ้านนา อ.สามเงา จ.ตาก
วิถี "เกษตรและเกลือโบราณ" เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
"มรดกวัวควาย" บ้านบึง ต.ดอนแรด อ.รัตนบุรี จ.สุรินทร์
“นางหาบ” สืบทอดวิถีบุญ บ้านแสงภา อ.นาแห้ว จ.เลย
วิถี "คนริมน้ำอิรวดี" ประเทศเมียนมา
วิถีคนเก็บเห็ดเผาะ บ้านปลายนาสวน ต.นาสวน อ.ศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี
วิถีคนขายน้ำ บ้านวังน้ำเย็น ต.วังสะพุง อ.วังสะพุง จ.เลย
วิถี "วัวเทียมเกวียน" บ้านป่าหัด ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน
วิถีคนเลี้ยงผึ้ง บ้านป่าไผ่ ต.ป่าไผ่ อ.ลี้ จ.ลำพูน
วิถีเรือขนทราย อ.เมือง จ.ปทุมธานี
วิถีคนเกาะกูด อ.เกาะกูด จ.ตราด
วิถี "คนหาปลา" ใน "ป่าพรุโต๊ะแดง"
วิถี "นายฮ้อย" บ้านโตนด ต.ระแงง อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์
"ซูเปอร์มาร์เก็ตธรรมชาติบ้านท่าเลน" บ้านท่าเลน ต.เขาทอง อ.เมือง จ.กระบี่
เรื่องเก่าในเมืองใหญ่ ซ.วานิช 1 (สำเพ็ง), ซ.วานิช 2 (ตลาดน้อย) กรุงเทพมหานคร
มรดกห้างนา บ้านป่าแดง อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
วิถี “ทุเรียนลับแล” บ้านผามูบ ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
“จองพารา” วิถีแห่งความศรัทธา บ้านนาปลาจาด ต.ห้วยผา อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีน้ำ "สายบุรี" บ้านโต๊ะโม๊ะ อ.สุคิริน จ.นราธิวาส
วิถีลูกหาบ หัวใจแห่งภูกระดึง บ้านศรีฐาน อ.ภูกระดึง จ.เลย
วิถีคนตีมีดโบราณ บ้านโนนหล่อ ต.หญ้าปล้อง อ.เมืองศรีสะเกษ จ.ศรีสะเกษ
วิถีคนป่าเมี่ยง บ้านขุนปั๋ง ต.แม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่
วิถีชุมชนเรือนแพสะแกกรัง จ.อุทัยธานี
วิถีคลองในเมืองกรุง ชุมชนพูนบำเพ็ญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
วิถีหลากศาสนาของ “ชาวจีนยูนนาน” บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่