อาชีพ "ตีมีด" เป็นอีกอาชีพหนึ่งของคนบ้านโนนหล่อ ต.หญ้าปล้อง อ.เมือง จ.ศรีสะเกษ ที่ทำมาหาเลี้ยงชีพควบคู่กับการทำนามานับร้อยปี และยังคงสืบทอดภูมิปัญญาที่มีคุณค่านี้มาถึงปัจจุบัน
ผู้ใหญ่สมใจ พันธ์ทอง ช่างตีมีดมือหนึ่งที่สืบทอดมรดกทางภูมิปัญญา มาจากรุ่นปู่เล่าว่า เมื่อมาถึงหมู่บ้านจะได้ยินเสียงตีมีดดังโป๊ก ๆ อยู่รอบ ๆ หมู่บ้าน นั่นก็คือเสียงตีมีด เพราะว่าที่นี่ประกอบอาชีพนี้กันเกือบทุกบ้าน ที่สำคัญคือช่างตีมีดนั้นมีทั้งรุ่นเก่าและรุ่นใหม่ ชื่อเสียงการตีมีดของที่นี่นั้นโด่งดังไปทั่วอีสาน เพราะนอกจากฝีมือที่ประณีตของช่างแล้ว ยังเกี่ยวกับการใช้เหล็กที่มีคุณภาพ โดยเลือกแหนบทั้งจากรถยุโรปและรถญี่ปุ่น ซึ่งมีความแข็งแรงคงทน จึงได้รับความนิยมจากลูกค้าทั่วภาคอีสาน
หลังจากสิ้นสุดฤดูเก็บเกี่ยวช่างจากหมู่บ้านจะขนอุปกรณ์พร้อมหุ่นมีดออกไปเร่ตีมีด ซ่อมมีดตามจังหวัดต่าง ๆ ในภาคอีสาน โดยส่วนใหญ่เลือกหมู่บ้านที่ทำการเกษตร เพราะว่าจำเป็นต้องใช้มีด พร้า ในการทำไร่ ทำสวน การเดินทางไปที่ต่าง ๆ นั้นส่วนใหญ่ก็ไปสร้างเพิงพักเอาเอง หรือ ไม่ก็ไปขออาศัยวัดเป็นที่หลับนอน อย่างกรณีของ ช่างเริ่ม บุญเริ่ม น้อยนิ่ม และช่างแอ ประดิษฐ์ ไชยพันธ์ ได้เดินทางไปที่ อำเภอโกสุมพิสัย จีงหวัดมหาสารคาม เพราะหมู่บ้านย่านนี้ทำไร่อ้อยและไร่มันสำปะหลัง มีการซ่อมมีดและสั่งซื้อมีดจำนวนมาก ช่างทั้งสองคนอาศัยศาลาใกล้เมรุของวัดบ้านดู่เหนือเป็นที่พักและรับซ่อมมีด ตีมีด ตามที่ลูกค้าต้องการ ส่วนอีกทีมคือ ช่างวิชิต อินทรบุตร และทีมงาน เลือกทำเลประจำที่เคยมานับสิบปี คือพื้นที่ใกล้หนองน้ำหลังตลาด อำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์ กางเต็นท์ที่พักและโรงตีเหล็ก ตีมีดจากเหล็กกล้าและซ่อมอุปกรณ์การเกษตรต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นมีดประเภทต่าง ๆ รวมทั้งเสียมและขวาน
ซึ่งช่างตีมีดต้องแบ่งหน้าที่กันทำงาน ช่างแอ เป็นช่างใหญ่ ทำหน้าที่ชุบคม ตีมีดและควบคุมคุณภาพ ส่วนช่างเริ่มทำหน้าที่เป็นทั้งคนลงค้อนตีมีด และขี่มอเตอร์ไซค์ออกไปขายมีด รับมาซ่อม และนำมีดกลับไปส่งลูกค้าราคามีดใหม่ที่ตีจากเหล็กแหนบ เริ่มต้นเพียง 150 บาท ส่วนการซ่อมราคาเริ่มต้นที่ชิ้นละ 60 บาท ขึ้นอยู่กับอาการและขนาดของมีด นับเป็นราคาที่ไม่แพงหากเป็นงานที่ทำจากช่างตีมีดจากตำบลหญ้าปล้อง จังหวัดศรีสะเกษ ซึ่งแม้เป็นช่างที่ใช้กรรมวิธีตีมีดแบบโบราณแต่มีความประณีตและสามารถการันตีคุณภาพได้ จึงยังได้รับความนิยมมาอย่างต่อเนื่องและยาวนาน ซึ่งทั้งช่างตีมีดและลูกค้าต่างเชื่อว่า อาชีพนี้จะยังคงอยู่คู่กับสังคมเกษตรกร
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 21 มิถุนายน 2564 เวลา 17.30 - 18.00 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
ซีรีส์วิถีคน
หมอลำขอข้าว อาชีพที่ยังดำรงอยู่ด้วยน้ำใจ
ฉันให้เธอให้...แลกเปลี่ยนสร้างสุข บ้านสระแก้ว ต.สระแก้ว อ.เปือยน้อย จ.ขอนแก่น
หมู่บ้านโบราณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
บุญคุณต้นโหนด อ.สทิงพระ จ.สงขลา
เกลือสินเธาว์ มรดกจากผืนดิน บ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร
วิถี "คนเหนือเขื่อน" บ้านอูมฮวม ต.บ้านนา อ.สามเงา จ.ตาก
วิถี "เกษตรและเกลือโบราณ" เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
"มรดกวัวควาย" บ้านบึง ต.ดอนแรด อ.รัตนบุรี จ.สุรินทร์
“นางหาบ” สืบทอดวิถีบุญ บ้านแสงภา อ.นาแห้ว จ.เลย
วิถี "คนริมน้ำอิรวดี" ประเทศเมียนมา
วิถีคนเก็บเห็ดเผาะ บ้านปลายนาสวน ต.นาสวน อ.ศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี
วิถีคนขายน้ำ บ้านวังน้ำเย็น ต.วังสะพุง อ.วังสะพุง จ.เลย
วิถี "วัวเทียมเกวียน" บ้านป่าหัด ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน
วิถีคนเลี้ยงผึ้ง บ้านป่าไผ่ ต.ป่าไผ่ อ.ลี้ จ.ลำพูน
วิถีเรือขนทราย อ.เมือง จ.ปทุมธานี
วิถีคนเกาะกูด อ.เกาะกูด จ.ตราด
วิถี "คนหาปลา" ใน "ป่าพรุโต๊ะแดง"
วิถี "นายฮ้อย" บ้านโตนด ต.ระแงง อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์
"ซูเปอร์มาร์เก็ตธรรมชาติบ้านท่าเลน" บ้านท่าเลน ต.เขาทอง อ.เมือง จ.กระบี่
เรื่องเก่าในเมืองใหญ่ ซ.วานิช 1 (สำเพ็ง), ซ.วานิช 2 (ตลาดน้อย) กรุงเทพมหานคร
มรดกห้างนา บ้านป่าแดง อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
วิถี “ทุเรียนลับแล” บ้านผามูบ ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
“จองพารา” วิถีแห่งความศรัทธา บ้านนาปลาจาด ต.ห้วยผา อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีน้ำ "สายบุรี" บ้านโต๊ะโม๊ะ อ.สุคิริน จ.นราธิวาส
วิถีลูกหาบ หัวใจแห่งภูกระดึง บ้านศรีฐาน อ.ภูกระดึง จ.เลย
วิถีคนตีมีดโบราณ บ้านโนนหล่อ ต.หญ้าปล้อง อ.เมืองศรีสะเกษ จ.ศรีสะเกษ
วิถีคนป่าเมี่ยง บ้านขุนปั๋ง ต.แม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่
วิถีชุมชนเรือนแพสะแกกรัง จ.อุทัยธานี
วิถีคลองในเมืองกรุง ชุมชนพูนบำเพ็ญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
วิถีหลากศาสนาของ “ชาวจีนยูนนาน” บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่
ซีรีส์วิถีคน
หมอลำขอข้าว อาชีพที่ยังดำรงอยู่ด้วยน้ำใจ
ฉันให้เธอให้...แลกเปลี่ยนสร้างสุข บ้านสระแก้ว ต.สระแก้ว อ.เปือยน้อย จ.ขอนแก่น
หมู่บ้านโบราณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
บุญคุณต้นโหนด อ.สทิงพระ จ.สงขลา
เกลือสินเธาว์ มรดกจากผืนดิน บ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร
วิถี "คนเหนือเขื่อน" บ้านอูมฮวม ต.บ้านนา อ.สามเงา จ.ตาก
วิถี "เกษตรและเกลือโบราณ" เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
"มรดกวัวควาย" บ้านบึง ต.ดอนแรด อ.รัตนบุรี จ.สุรินทร์
“นางหาบ” สืบทอดวิถีบุญ บ้านแสงภา อ.นาแห้ว จ.เลย
วิถี "คนริมน้ำอิรวดี" ประเทศเมียนมา
วิถีคนเก็บเห็ดเผาะ บ้านปลายนาสวน ต.นาสวน อ.ศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี
วิถีคนขายน้ำ บ้านวังน้ำเย็น ต.วังสะพุง อ.วังสะพุง จ.เลย
วิถี "วัวเทียมเกวียน" บ้านป่าหัด ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน
วิถีคนเลี้ยงผึ้ง บ้านป่าไผ่ ต.ป่าไผ่ อ.ลี้ จ.ลำพูน
วิถีเรือขนทราย อ.เมือง จ.ปทุมธานี
วิถีคนเกาะกูด อ.เกาะกูด จ.ตราด
วิถี "คนหาปลา" ใน "ป่าพรุโต๊ะแดง"
วิถี "นายฮ้อย" บ้านโตนด ต.ระแงง อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์
"ซูเปอร์มาร์เก็ตธรรมชาติบ้านท่าเลน" บ้านท่าเลน ต.เขาทอง อ.เมือง จ.กระบี่
เรื่องเก่าในเมืองใหญ่ ซ.วานิช 1 (สำเพ็ง), ซ.วานิช 2 (ตลาดน้อย) กรุงเทพมหานคร
มรดกห้างนา บ้านป่าแดง อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
วิถี “ทุเรียนลับแล” บ้านผามูบ ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
“จองพารา” วิถีแห่งความศรัทธา บ้านนาปลาจาด ต.ห้วยผา อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีน้ำ "สายบุรี" บ้านโต๊ะโม๊ะ อ.สุคิริน จ.นราธิวาส
วิถีลูกหาบ หัวใจแห่งภูกระดึง บ้านศรีฐาน อ.ภูกระดึง จ.เลย
วิถีคนตีมีดโบราณ บ้านโนนหล่อ ต.หญ้าปล้อง อ.เมืองศรีสะเกษ จ.ศรีสะเกษ
วิถีคนป่าเมี่ยง บ้านขุนปั๋ง ต.แม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่
วิถีชุมชนเรือนแพสะแกกรัง จ.อุทัยธานี
วิถีคลองในเมืองกรุง ชุมชนพูนบำเพ็ญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
วิถีหลากศาสนาของ “ชาวจีนยูนนาน” บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่