ละศีลอดมุสลิมบ้านครัว
เสียงอาซาลบอกเวลาตะวันตกดิน เป็นสัญญาณเริ่มต้นการกินอาหารมื้อแรกของมุสลิมบ้านครัว หลังถือศีลอดมาทั้งวัน อินทผลัมที่อุดมด้วยเส้นใยจะช่วยเรียกความสดชื่นให้กับร่างกาย หากไม่มี ยีสุด หรือ มานพ วงศ์ยุติธรรม ชาวไทยเชื้อสายจามวัย 76 ปี จะรับประทานขนมหวาน บาเยีย หรือ น้ำหวาน เพื่อขจัดความหิวกระหาย เตรียมพร้อมร่างกาย ก่อนเริ่มมื้อหลักในยามค่ำ
ข้อปฏิบัติในเดือนศักดิ์สิทธิ์รอมฎอนของมุสลิมที่นี่ไม่ต่างจากที่อื่น นอกจากงดการกินและดื่ม ยังต้องเว้นการกระที่เป็นบาปและโทษไม่ว่าจะเป็นทางกาย วาจา ใจ ไม่น้อยกว่า 200 ปี ที่มัสยิดยามีอุลค็อยรียะห์ หรือ สุเหร่าเก่ากองอาสาจาม เป็นศูนย์รวมศรัทธาของชุมชนมุสลิมที่สืบสายจากเชื้อชาติจาม เขมร และมาลายู
อาจจะน่าเสียดายนิดนึงว่าวันนี้เรามาที่มัสยิดยามีอุลค็อยรียะห์ แต่ว่าไม่ได้เห็นหน้าตาของอาหารวัฒนธรรมจาม อย่างเนื้อซัมบัน และแกงส้มเขมร อาหารที่ยังตกทอดอยู่ที่นี่ แต่ว่ายังได้เห็นความเพียรที่เกิดจากความศรัทธา
กว่า 200 ปี ที่ชุมชนบ้านครัวตั้งถิ่นฐานริมคลองแสนแสบ สืบทอดเชื้อสายชาวจาม ซึ่งอพยพมาจากเขมรตั้งแต่ยุคเริ่มต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ยังมีบันทึกถึงการได้เป็นกองอาสาจามร่วมรบในสงคราม 9 ทัพจนได้รับชัยชนะ แม้วันนี้ภาษาพูด อาหารการกิน และงานทอผ้าตามแบบวัฒนธรรมจามอาจเหลืออยู่ไม่มากนัก แต่ยังมีร่องรอยสะท้อนวิถีจาม อันเป็นวิถีเดียวกับบรรพบุรุษซึ่งมีถิ่นฐานเดิมอยู่บริเวณตอนใต้ของเวียดนาม และตอนเหนือของกัมพูชา
ไม่เพียงสืบทอดเชื้อสายจาม แต่ยังมีมุสลิมที่สืบสายจากเขมร และมลายู มาอยู่รวมกันที่นี่เป็นเวลานานมากแล้ว เรียกโดยรวมว่าแขกบ้านครัว วัฒนธรรมดั้งเดิมหลายอย่างอาจเปลี่ยนไป แต่ศรัทธาในศาสนายังคงยึดโยงให้ชุมชนเข้มแข็ง เป็นพลังขับเคลื่อนเพื่อรักษาวิถีในชุมชน