ประตินันท์ ขำแสง ผู้เข้ารับการตรวจเลือกทหารกองเกิน เข้ารายงานตัวเพื่อขอผ่อนผันการเกณฑ์ทหารเป็นครั้งที่ 3 ที่หน่วยตรวจเลือกทหารกองเกินโรงเรียนวัดราชสิทธาราม แขวงท่าพระ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร เพราะมีสภาพจิตใจเป็นผู้หญิงและไม่ได้ผ่าตัดแปลงเพศ เขาจึงเลือกที่จะผ่อนผันไว้ก่อน ทั้งที่ความจริงแล้วกฎกระทรวงฉบับที่ 75 ตามกฎหมายรับราชการทหาร ปี 2497 จะยกเว้นให้บุคคลจำพวก 2 หรือ ผู้มีเพศสภาพไม่ตรงกับเพศกำเนิด ไม่ต้องรับราชการทหาร แต่ต้องมีหนังสือรับรองการตรวจสภาพร่างกายและจิตใจ โดยจิตแพทย์โรงพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขและโรงพยาบาลสังกัดกองทัพบกทั่วประเทศ ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นข้อมูลที่ประตินันท์ไม่ทราบมาก่อนจึงเตรียมเอกสารไม่ทัน
ข้อมูลที่ประชาสัมพันธ์ถึงสิทธิและข้อยกเว้นตามกฎกระทรวงฯ สัสดีเขต ยืนยันว่า ติดประกาศไว้ทุกปี แต่การที่ผู้เข้ารับการเกณฑ์ทหารบางส่วนไม่ใส่ใจ จึงไม่ทราบสิทธิ สำหรับคนข้ามเพศที่ขอหนังสือรับรองไม่ทันหากคณะกรรมการตรวจเลือ ไม่ได้ลงความเห็นให้เป็นบุคคลจำพวก 3 สามารถขอผ่อนผันเพื่อเตรียมเอกสารให้พร้อมและกลับมารายงานตัวใหม่ในปีหน้า
ขณะที่หนังสือรับรองจากจิตแพทย์อาจไม่ใช่สิ่งที่ สาธิต เที่ยงใจแผ้ว ต้องกังวล เพราะเขาผ่านการผ่าตัดแปลงเพศมาแล้ว แม้ว่าก่อนเข้ารับการตรวจเลือก จะกังวลในขั้นตอนการตรวจร่างกายของเจ้าหน้าที่ แต่เมื่อเข้าสู่กระบวนการจริงก็ไม่เป็นไปตามที่คิดไว้
"ดีขึ้นกว่าทุกปี เหมือนปีอื่นก็ขอดูว่าทำมาจริงหรือไม่ ปีนี้ให้เกียรติมากขึ้น ปฏิบัติต่อเราเหมือนเป็นผู้หญิงมากขึ้น" สาธิต กล่าว
การลงพื้นที่ติดตามการเกณฑ์ทหารของเครือข่ายเพื่อนกระเทยไทย พบว่าเจ้าหน้าที่เข้าใจการปฏิบัติเพื่อไม่เป็นการละเมิดสิทธิของคนข้ามเพศมากขึ้น แต่ยอมรับว่าในต่างจังหวัดยังพบการปฏิบัติที่ไม่เหมาะสม
เจษฎา แต้สมบัติ ผอ.เครือข่ายเพื่อนกะเทยไทยฯ กล่าวว่า ยังพบว่ามีช่องว่างในการปฏิบัติของเจ้าหน้าที่ที่อาจจะยังไม่เข้าใจในการปฏิบัติต่อบุคคลที่เป็นสาวประเภทสอง เช่น มีการขอเบอร์โทรศัพท์ที่บุคคลไม่ยินยอม ขอถ่ายภาพ จึงขอทำความเข้าใจว่าหากต้องการขอข้อมูลส่วนตัวใดๆ ขอให้เป็นข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการเกณฑ์ทหารเท่านั้่น
ด้าน พ.อ.ไตรจักร นาคะไพบูลย์ ผู้อำนวยการกองการสัสดี หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน ยืนยันกำชับเจ้าหน้าที่ให้ปฏิบัติตามขั้นตอนที่ไม่เป็นการละเมิดสิทธิคนข้ามเพศ แต่หากพบข้อร้องเรียนการปฏิบัติหน้าที่ที่ไม่เหมาะสม จะตรวจสอบข้อเท็จจริง พร้อมวางแนวทางการแก้ไขปัญหาร่วมกับเครือข่ายเพื่อนกระเทยไทย และมูลนิธิเพื่อสิทธิและความเป็นธรรมทางเพศต่อไป