พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี เป็นประธานในพิธีมอบโล่ประกาศเกียรติคุณสุดยอดวัฒนธรรมสร้างสรรค์แห่งปี พ.ศ.2561 ที่ทำเนียบรัฐบาล โดยนายวีระ โรจน์พจนรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม กล่าวว่า ในรอบปี 2561 มีผลงานสร้างสรรค์ เหตุการณ์สำคัญและบุคคลที่นำมาซึ่งชื่อเสียงและภาพลักษณ์ของประเทศไทยจำนวนมาก กระทรวงวัฒนธรรมจึงได้รวบรวมและคัดเลือกผลงานสร้างสรรค์ เหตุการณ์สำคัญและบุคคลของประเทศไทยที่มีความโดดเด่นในปี 2561 เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติและเป็นแบบอย่างในการสร้างคุณค่าที่ดีให้แก่สังคม โดยคณะอนุกรรมการคัดเลือกสุดยอดวัฒนธรรมสร้างสรรค์แห่งปี พ.ศ.2561 ที่ผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม และคณะกรรมการส่งเสริมศิลปะร่วมสมัย จำนวน 6 สาขา รวมทั้งหมด 32 รางวัล ดังนี้
บุคคลแห่งปี
บุคคลที่มีผลงานเป็นที่ประจักษ์ นำมาซึ่งชื่อเสียงและภาพลักษณ์ของประเทศไทย และปฏิบัติตนเป็นที่ยอมรับของสังคม ได้แก่
1. พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี (ว.วชิรเมธี) พระนักวิชาการ นักบรรยายธรรมและคนไทยคนแรกที่ได้รับรางวัลผู้อุปถัมภ์ UNHCR ด้านสันติภาพและเมตตาธรรม
2. ศาสตราจารย์ประเสริฐ ณ นคร อดีตนายกราชบัณฑิตยสถาน ที่เป็นผู้ชำระประวัติศาสตร์ แปลศิลาจารึกและประพันธ์คำร้องภาษาไทย เพลงพระราชนิพนธ์และเพลงประจำมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
3. ศาสตรเมธี ดร.เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ปี พ.ศ.2554 ซึ่งเป็นผู้สร้างวัดร่องขุ่นที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นและเป็นที่รู้จักทั่วโลก อีกทั้งยังได้รวบรวมพลังศิลปินขัวศิลปะเชียงราย เขียนภาพ The Hero ในปฏิบัติการถ้ำหลวง พร้อมจัดตั้งพิพิธภัณฑ์จ่าแซม ที่อุทยานถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน
4. นายณรงค์ศักดิ์ โอสถธนากร ผู้ว่าราชการจังหวัดพะเยา ในฐานะผู้อำนวยการศูนย์อำนวยการร่วมค้นหาผู้สูญหายในอุทยานถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน ที่ทำงานอย่างทุ่มเทและเสียสละ สามารถบริหารจัดการจนช่วยเหลือ 13 ชีวิตทีมหมูป่าออกมาจากถ้ำหลวงได้อย่างปลอดภัย ทำให้ภาพลักษณ์ของประเทศไทยได้รับการยอมรับจากนานาประเทศ
5. นายอาทิวราห์ คงมาลัย หรือ ตูน บอดี้สแลม ศิลปินนักร้อง ที่เป็นต้นแบบในการช่วยเหลือสังคมจากโครงการก้าวคนละก้าว เพื่อระดมทุนจัดซื้ออุปกรณ์ทางการแพทย์และสร้างโรงพยาบาล เป็นเงินกว่า 1,148 ล้านบาท
6. นาวาตรีสมาน กุนัน หรือ จ่าแซม นักทำลายใต้น้ำจู่โจมนอกราชการ เป็นผู้ที่มีจิตอาสาช่วยเหลือ 13 ชีวิตทีมหมูป่าติดถ้ำหลวง แต่เสียชีวิตระหว่างปฏิบัติหน้าที่ นับเป็นผู้เสียสละและเป็นวีรบุรุษแห่งถ้ำหลวงขุนน้ำนางนอน
สปอตสร้างสรรค์แห่งปี
สะท้อนวิถีชีวิตและวัฒนธรรมไทย หรือสื่อเพื่อการรณรงค์และสร้างจิตสำนึกค่านิยมที่ดี ได้แก่
1. ตราบาปแห่งการสูญเสีย
2. ไขมันเริ่มสลาย เมื่อออกกำลังกายต่อเนื่อง 10 นาทีขึ้นไป
3. เลิกเหล้าแล้วรวย
4. ซื้อขายเสียงและ
5. น่าน แซนด์บอกซ์
คลิปวีดิโอสร้างสรรค์แห่งปี
1. เพราะ “อัลไซเมอร์” ไม่ใช่แค่ความจำเสื่อม
2. กตัญญู...คุณค่าของคนวัดกันที่อะไร
3. พ่อของหนูเท่ที่สุด
4. แม่เป็นที่เท่าไหร่ในใจคุณ
5. สอนลุงเป็นครั้งสุดท้าย...ได้ไหม
ละครโทรทัศน์สร้างสรรค์แห่งปี
มีความโดดเด่นด้านการละคร ทรงคุณค่าในทางศิลปะ สะท้อนชีวิตและความเป็นไทย ได้แก่
1. บุพเพสันนิวาส
2. ริมฝั่งน้ำ
3. ศรีอโยธยา
4. หลวงตามหาชน
5. ละครชุดแม่ผู้สร้าง เรื่อง “สายใยรักแห่งแผ่นดิน”
ทั้งนี้ สถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส เป็นหนึ่งในสถานีที่ได้รับโล่รางวัลดังกล่าว จากละครชุดแม่ผู้สร้าง เรื่อง “สายใยรักแห่งแผ่นดิน”
ภาพยนตร์ไทยสร้างสรรค์แห่งปี
ส่งเสริมและสร้างสรรค์ความเป็นไทย ค่านิยมที่ดีงาม ทรงคุณค่าทางศิลปะและกระแสตอบรับที่ดีจากผู้ชม ได้แก่
1. นาคี 2 (ชีวิต)
2. ๙ ศาสตรา (แฟนตาซี/ชีวิต)
3. 2215 เชื่อ บ้า กล้า ก้าว (สารคดี)
4. BNK48 Girls Don, Cry
5. มะลิลา (ชีวิต)
เหตุการณ์สำคัญแห่งปี
เรื่องราวที่เกิดขึ้นในปี 2561 ที่สร้างสรรค์และส่งผลเชิงบวกต่อสังคม เศรษฐกิจและการเมือง ตลอดจนกระแสนิยมต่างๆ ที่ประชาชนรับรู้ ได้แก่
1. ยูเนสโกประกาศขึ้นทะเบียนโขนไทย เป็นมรดกวัฒนธรรมของมนุษยชาติ
2. ยูเนสโกประกาศให้ฟิล์มกระจกเป็นมรดกความทรงจำแห่งโลก
3. ปฏิบัติการถ้ำหลวง : บันทึกวาระแห่งโลก จากเหตุการณ์ 13 ชีวิตติดถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน
4. เทศกาลศิลปะร่วมสมัยนานาชาติระดับโลก “Thailand Biennale, Krabi 2018”
5. เทศกาลศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ “Bangkok Art Biennale 2018”
6. สวดมนต์ข้ามปีถวายพระราชกุศล เสริมสิริมงคลทั่วโลก ส่งท้ายปีเก่าวิถีไทย ต้อนรับปีใหม่วิถีธรรม พ.ศ.2562
