เปิดปม : จักรวาลยาโควิด-19

สมุนไพร-ยาทางเลือก อ้างรักษาโควิดเกลื่อนออนไลน์

ผลิตภัณฑ์สมุนไพรหลายชนิด มีเลขทะเบียนยา ออกโดยสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือ อย. กระทรวงสาธารณสุข ระบุไว้ชัดเจน และจะเห็นว่า ผลิตภัณฑ์สมุนไพรหลายยี่ห้อมียอดสั่งซื้อจำนวนมาก แม้ไม่มีเลขทะเบียนยา และบรรจุภัณฑ์ไม่ได้มาตรฐาน บางยี่ห้อ ผู้ขายอวดอ้างสรรพคุณว่า ใช้ป้องกันและรักษาอาการติดเชื้อโควิด-19 ได้ 

นายวราวุธ เสริมสินสิริ ผอ.กองผลิตภัณฑ์สมุนไพร อย. ระบุต้องพิจารณาว่าสรรพคุณที่โฆษณาเป็นไปตามที่ได้รับอนุญาตหรือไม่  อาจเข้าข่ายโอ้อวดสรรพคุณศักดิ์สิทธิ์ เป็นเท็จเกินจริง  ทำให้ผู้บริโภคเข้าใจผิดในสาระสำคัญ  หรืออาจมีการนำผลิตภัณฑ์ที่ยังไม่ได้ขึ้นทะเบียนตำรับออกมาโฆษณาเพื่อขาย และ ขายในสถานที่ที่ไม่ได้รับอนุญาต ไม่มีใบอนุญาต 

บางทีโฆษณาสรรพคุณที่อยู่ในฉลากอย่างหนึ่ง แต่ไปอยู่ในสื่ออีกอย่างหนึ่งไม่ตรง นั่นคือโฆษณาที่เป็นเท็จ ไม่ตรงตามที่ได้รับอนุญาต หรือ ดูจากโฆษณาก็รู้แล้วว่า เว่อร์ไปไม่ตรงแล้วก็เน้นเรื่องศักดิ์สิทธิ์ หายขาด นี่ผิดแน่นอน

ยาสมุนไพรจีนยี่ห้อหนึ่ง ที่มีทั้งยาน้ำ ยาแคปซูล และ ยาลูกกลอน เป็นอีกหนึ่งผลิตภัณฑ์ที่มีผู้นำมาโพสต์ขายทางสื่อออนไลน์ โฆษณาสรรพคุณว่า นำเข้าจากประเทศจีน สามารถป้องกัน และรักษาโรคโควิด-19 รวมทั้ง รักษาอาการไข้หวัดชนิดติดเชื้อ ฆ่าเชื้อไวรัสและแบคทีเรีย บำรุงและขับพิษในปอด รับประทานได้ทุกวัยแม้มีโรคประจำตัว

 

ไทยพีบีเอส ตรวจสอบผลิตภัณฑ์ยาสมุนไพรที่ทดลองสั่งซื้อทางออนไลน์ พบว่า ยาแคปซูล มีเลขทะเบียนยาจาก อย. ระบุชัดเจนเป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพร ประเภทควบคุมการจำหน่ายเฉพาะสถานที่มีใบอนุญาตขายยาและสถานพยาบาล โดยบริษัทแห่งหนึ่งเป็นตัวแทนจัดจำหน่ายในประเทศไทย

 

ยาลูกกลอนเม็ด มีส่วนผสมจากสมุนไพรจีน เป็นยาแผนโบราณ สรรพคุณแก้ไข้ วิงเวียน ท้องอืดท้องเฟ้อ ไม่ใช่ยาอันตรายหรือควบคุมพิเศษ นำเข้าจากประเทศจีน

ส่วนผลิตภัณฑ์ยาน้ำ มีสรรพคุณเหมือนกับยาลูกกลอน ขึ้นทะเบียนเป็นยาแผนโบราณที่ไม่ใช่ยาสามัญประจำบ้าน แต่ไม่มีเลขทะเบียนตำรับยา ส่วนผสม สรรพคุณและข้อบ่งใช้ระบุเป็นภาษาไทย

ข้อมูลจาก อย.ระบุว่า ยาสมุนไพรจีนทั้ง 3 รูปแบบ ไม่สามารถจำหน่ายทางออนไลน์ได้ ส่วน หลักเกณฑ์ของผลิตภัณฑ์ที่จำหน่ายออนไลน์ ต้องระบุคำว่า ยาสามัญประจำบ้าน และ ผลิตภัณฑ์สมุนไพร บนฉลากเท่านั้น

มีข้อมูลจากผู้ได้รับอนุญาตขึ้นทะเบียนตำรับยาจีนชนิดแคปซูล บอกว่า พบการลักลอบนำเข้าสินค้าหลายล็อตเพื่อเลี่ยงภาษี อีกทั้งยังพบผลิตภัณฑ์ปลอมจำหน่ายในท้องตลาด เนื่องจาก ผลิตภัณฑ์นี้เริ่มหาซื้อในระบบยาก แต่มีความต้องการบริโภคเพิ่มขึ้น

พญ.อัมพร เบญจพลพิทักษ์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ให้ข้อมูลว่า รัฐบาลจีนเผยแพร่ตำรับยาสมุนไพรหลายสูตร ประกาศยกฐานะขึ้นมาให้ใช้รักษาอาการติดเชื้อโควิด-19 สำหรับผู้ที่มีอาการไม่รุนแรง และองค์ความรู้นั้นถูกเผยแพร่ไปทั่วโลก รวมทั้ง ประเทศไทยก็อยู่ระหว่างนำมาศึกษาค้นคว้าสำหรับนำมาใช้กับคนไทยเช่นกัน ส่วนหลักเกณฑ์การนำเข้าและจัดจำหน่ายเป็นบทบาทของ อย.

ฟ้าทะลายโจรกับการวิจัยใช้รักษาโควิด-19

ในสถานการณ์ที่จำนวนผู้ติดเชื้อโควิด-19 เพิ่มจำนวนขึ้น ทางเลือกหนึ่งที่หลายฝ่ายให้ความสนใจ คือ การใช้ฟ้าทะลายโจร ซึ่งมีข้อมูลว่า มีประสิทธิภาพรักษาและป้องกันปอดอักเสบในผู้ป่วยโควิด-19 ระยะแรก

พญ.อัมพร เบญจพลพิทักษ์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ให้ข้อมูลว่า ฟ้าทะลายโจร มีสารแอนโดรกราโฟไลด์ การวิจัยในระดับเซลล์และการทดสอบการใช้กับผู้ติดเชื้อโควิด-19 ในระยะอาการไม่รุนแรง พบว่า ป้องกันเชื้อลงปอดในกลุ่มผู้ป่วยอาการเบาได้ผล ช่วยลดโอกาสดำเนินโรคไปเป็นปอดอักเสบได้

 

เราจะตัดการรักษาอื่นออกไปรวมถึงพาราเซตามอล เพราะฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ลดไข้ เมื่อมีอาการวินิจฉัยว่าติดเชื้อ ทุกรายต้องทำ RT-PCR ยืนยัน เลือกรายที่มีอาการและวินิจฉัยเร็ว หรือ ไม่มีอาการแต่สัมผัสเสี่ยงสูง กลุ่มเหล่านั้นจะไม่ได้รับการรักษาด้วยฟาวิพิราเวียร์ หรือ ยาต้านไวรัสอื่นเลย ยาหลักคือ ฟ้าทะลายโจรเท่านั้น

ขณะนี้ เกิดความต้องการผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจรจำนวนมากจนขาดตลาด ทำให้มีผู้นำผลิตภัณฑ์ปลอม หรือ ไม่ได้มาตรฐานการผลิตออกมาโพสต์ขายมากขึ้นทางสื่อออนไลน์

นี่เป็นประเด็นหนึ่งที่อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกกังวล โดยเฉพาะกรณีประชาชนที่ซื้อยาฟ้าทะลายโจรจากแหล่งที่ไม่ได้มาตรฐาน  หลายยี่ห้ออาจให้สารแอนโดรกราโฟไลด์ในปริมาณที่ต่างกัน 

 

พร้อมกับย้ำว่า สำหรับผู้ใหญ่ที่ต้องการรับประทานฟ้าทะลายโจรเพื่อการรักษาต้องให้ได้สารแอนโดรกราโฟไลด์ วันละ 180 มก.ต่อเนื่อง 5 วัน  แต่ทั้งนี้ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์

สารสกัดฟ้าทะลายโจรถือเป็นยา ต้องใช้อย่างระมัดระวังภายใต้คำแนะนำของแพทย์  ห้ามใช้ในผู้มีอาการแพ้ หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร เพราะอาจกระทบทารก ผู้ป่วยโรคตับและไตอาจทำให้ยาสะสมในร่างกาย เนื่องจากกำจัดยาได้ช้า รวมถึงผู้ที่กินยาตัวอื่น เช่น วาร์ฟาริน แอสไพริน โคลพิโดเกรล ยาลดความดันโลหิต

มีรายงานว่า หนึ่งใน 4 งานวิจัยเกี่ยวกับประสิทธิภาพฟ้าทะลายโจรในการรักษาโควิด-19 ที่รอตีพิมพ์ในคลังวารสารการแพทย์ถูกขึ้นสถานะ withdrawn หลังจาก ทีมผู้วิจัยชาวไทย ทำวิจัยที่สรุปผลได้ว่าฟ้าทะลายโจรใช้รักษาโควิด-19 แล้วมีผลดี ลดการเกิดปอดอักเสบได้ แต่เนื่องจากมีการท้วงติงเรื่องความถูกต้องของผลการศึกษาในการคำนวณค่านัยสำคัญของความแตกต่าง จึงขอระงับการเผยแพร่ไว้ก่อนเพื่อป้องกันการนำผลวิจัยไปใช้ด้วยสำคัญผิด

 

 

 

ต่อมา วันที่ 9 สิงหาคม 2564 อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก แถลงข่าวเรื่องการถอนงานวิจัยในครั้งนี้ ระบุ ทีมวิจัยของไทยเป็นผู้ตรวจพบความผิดพลาดของสถิติ และ ขอถอนงานวิจัยออกมาเอง ไม่ได้ถูกปฏิเสธหรือถูกส่งคืนกลับมาจากวารสารแพทย์ และ ผลการวิจัย เนื้อหาเกือบทั้งหมดยังคงเป็นไปตามรายงานฉบับแรกที่ถอนกลับมา เมื่อได้ปรับปรุงตัวเลขดังกล่าวให้ถูกต้องแล้วก็จะส่งกลับไปตีพิมพ์ที่วารสารเดิมต่อไป

พร้อมกันนั้น ยังยืนยันว่า สามารถใช้สารสกัดจากฟ้าทะลายโจรต่อไปได้เพราะมีแนวโน้มที่ดีที่จะได้ผลในการป้องกันผู้ติดเชื้อโควิด -19 ไม่ให้เกิดอาการปอดอักเสบ

อย. ประกาศคำแนะนำการใช้ผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจร ที่มีการควบคุมปริมาณแอนโดรกราโฟไลน์ สำหรับผู้ป่วยโรคโควิด-19 ที่มีความรุนแรงน้อยตามบัญชียาหลักแห่งชาติด้านสมุนไพร ทั้งในรูปแบบสารสกัด และ รูปแบบผงบด   สามารถตรวจสอบข้อมูลผลิตภัณฑ์  ขนาดรับประทาน  หรือ สอบถามข้อสงสัยเพิ่มเติม ได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ 095-7659599 หรือ ไลน์ @ap.fda