"ชายแท้" หรือ "ชายแทร่" ติดอันดับประเด็นร้อนแรงบนโลกโซเชียลปี 2566 โดยมียอดเอ็นเกจเมนต์ถึง 34,912,208 ไวซ์ไซท์ (Wisesight) ผู้ให้บริการวิเคราะห์ Big Data ระบุว่า เป็นปีทองของ #ชายแทร่ เลยก็ว่าได้ หลังจากที่ดารา นักแสดง และศิลปินชายหลายคนเกิดกระแสดรามาขึ้น 1 ในนั้นคือนักแสดงซีรีส์วาย บิว-จักรพันธ์ หลังจากที่มีการแชร์เรื่องราวจากหญิงสาวรายหนึ่ง ที่อ้างเคยตัวว่าเป็นอดีตแฟนของบิว ออกมาแฉว่าถูกทำร้ายร่างกายมาตลอด และอีกคนคือ โอม ภวัต จากกรณีที่มีคนโพสต์ว่า นักแสดงคนนี้มีพฤติกรรมกลั่นแกล้งเพื่อนสมัยเรียน ยิ่งไปกว่านั้นเพื่อนที่ถูกกระทำบางรายยังมีอาการออทิสติกอีกด้วย
10 ประเด็นร้อนแรงที่สุดบนโลกโซเชียลมีเดียประจำปี 2566
- เลือกตั้ง66 (804,632,727 เอ็นเกจเมนต์)
- Miss Universe Thailand (82,508,127 เอ็นเกจเมนต์)
- กำนันนก (45,318,099 เอ็นเกจเมนต์)
- ชายแทร่ (34,912,208 เอ็นเกจเมนต์)
- ทักษิณกลับไทย (28,656,095 เอ็นเกจเมนต์)
- เสี่ยแป้ง นาโหนด (28,190,339 เอ็นเกจเมนต์)
- สงครามอิสราเอล–ฮามาส (23,768,104 เอ็นเกจเมนต์)
- กราดยิงพารากอน (15,421,652 เอ็นเกจเมนต์)
- ธุรกิจทุนจีนสีเทา (13,354,978 เอ็นเกจเมนต์)
- เรือดำน้ำไททัน (12,934,988 เอ็นเกจเมนต์)
สิ่งที่น่าสนใจคือ คำว่า "ชายแท้" หรือที่พูดกันบ่อยมากขึ้นจนผันมาเป็นคำว่า "ชายแทร่" นอกจากความหมายที่ถูกเปลี่ยนไปเป็นเชิงลบแล้วนั้น การผันเสียงวรรณยุกต์และเติม ร เรือ เข้าไปในคำ ยิ่งชวนให้รับรู้ถึงการประชดประชันเมื่ออ่านออกเสียงขึ้นมาอีกด้วย
มากไปกว่านั้น เมื่อพิจารณาทั้ง 9 ประเด็นร้อน ทุกข้อแทบจะสื่อความหมายและเล่าเรื่องราวได้ด้วยตัวเอง แต่คำว่า "ชายแทร่" กลับถูกสื่อความหมายในเชิงลบ ซึ่งตรงกันข้ามกับความหมายที่เราต่างเข้าใจกันมาในเชิงบวกตั้งแต่อดีต
ชายเป็นใหญ่ - ระบอบปิตาธิปไตย
แม้หลายคนจะบอกว่า เราอยู่ในยุคแห่งความเท่าเทียม ช่องว่างระหว่างความเหลื่อมล้ำทางเพศที่แคบลง แต่ยังปฏิเสธไม่ได้เสียทีเดียวว่า หลายคน หลายครอบครัว ก็ยังอยู่ภายใต้ระบอบการปกครองในครอบครัว หรือ ในที่ทำงาน "แบบปิตาธิปไตย" หรือ ผู้ชายเป็นใหญ่
ปิตาธิปไตย : แต่เดิมหมายถึง "อำนาจของบิดา" แต่ในปัจจุบันหมายถึง "ระบบชายเป็นใหญ่" เป็นระบบสังคมแบบหนึ่งที่เพศชายเป็นผู้กุมอำนาจหลักและครอบงำบทบาท ทั้งในด้านผู้นำการเมือง อำนาจหน้าที่ทางศีลธรรม เอกสิทธิทางสังคม
ความคิดแบบชายเป็นใหญ่ ถูกส่งต่อในสังคมไทยมาอย่างยาวนาน เช่น ผู้ชายคือผู้นำครอบครัว ผู้ชายคือผู้ที่มีสิทธิสืบทอดทรัพย์สินต่างๆ ในครอบครัว มีสิทธิตัดสินใจทุกอย่างในบ้าน หรือแม้กระทั่งการกดขี่สิทธิเสรีภาพ จำกัดการศึกษา และการแสดงออกทางความคิดเห็นของผู้หญิง ในเวลาเดียวกัน
ภาพประกอบข่าว : ผู้หญิงทำความสะอาดบ้าน
อิทธิพลของปิตาธิปไตยยังถูกส่งผ่านวรรณคดีต่างๆ เช่น ไตรภูมิกถา ในยุคสุโขทัย ที่กำหนดให้ชายคือผู้หาเลี้ยงครอบครัว ควบคุมเศรษฐกิจในบ้าน ส่วนผู้หญิงมีหน้าที่เฝ้าครัว, หรือการให้สิทธิสามีมีภรรยาได้หลายคน ในขณะที่ผู้หญิงไม่มีสิทธิทำเช่นนั้นได้ ในเรื่องขุนช้างขุนแผน
สังคมไทย - ชายไม่เคยผิด
กรมส่งเสริมวัฒนธรรมรวบรวม คำผรุสวาท หรือ คำด่า ที่ใช้สิ่งมีชีวิตรอบตัวมาเปรียบเปรย พบว่าในสังคมไทยใช้ชนิดสัตว์และเพศหญิง ตั้งเป็นคำด่า แต่แทบจะไม่มีคำที่สื่อถึงเพศชายอยู่เลย ... แม้จะใช้ตำหนิ (ด่า) ผู้ชายก็ตาม เช่น
- "หมา" ที่ถูกนำมาเปรียบเทียบกับการแสดงออกของคนจนกลายเป็นคำด่า เช่น ปากหมา, หมาหมู่, หมาลอบกัด เป็นต้น
- "ควาย" หมายถึง คนโง่ เซ่อ ตัวใหญ่มีกำลังแต่ไม่ฉลาด ที่เปรียบเช่นนี้ก็เพราะคนมองควายว่าเป็นสัตว์ตัวโต แต่ยอมทำตามคำสั่งคนโดยไม่ขัดขืน ไม่ต่อสู้ จึงคล้ายกับคนโง่ที่ยอมทำตามคนอื่น หรือให้คนอื่นจูงจมูกเหมือนควาย
- "ห่าน" เป็นคำแถมท้ายที่เป็นชื่อสัตว์ เป็นคำด่าของคำว่า "ห่า" นั่นเอง เพียงแต่เติม น.หนู เข้าไปให้ฟังดูสุภาพขึ้น
- "ลำไย" แปลว่า ชักช้า น่ารำคาญ น่าเบื่อหน่าย หรือร่ำไร มาจากคำว่า รำคาญ+พิรี้พิไร แล้วกร่อนคำเป็น ลำไย เป็นการผสมคำโดยเอาคำพ้องเสียงมาใช้
- "เผือก" แปลว่า เสือก โดยใช้ "ผ" แทน "ส" เพื่อให้ฟังดูสุภาพ คำนี้คาดการณ์ว่าในสมัยแรกๆ ที่บางเว็บไซต์เซ็นเซอร์คำหยาบ ทำให้พิมพ์ไม่ผ่าน คนเลยเลี่ยงไปใช้คำนี้แทน แต่ความหมายยังคงเดิม
ภาพประกอบข่าว : ระบอบปิตาธิปไตย หรือ ผู้ชายเป็นใหญ่
ส่วนคำผรุสวาทที่ใช้เพศหญิง หรือเพศอื่นๆ เป็นส่วนประกอบนั้น เช่น หน้าตัวเมีย, เอาผ้าถุงแม่มาใส่, ใจตุ๊ด ซึ่งคำเหล่านี้แม้สื่อถึงเพศชายที่เป็นคนขี้ขลาด ตาขาว ไม่สู้คน แต่ก็ยังใช้เพศหญิงเป็นคำเปรียบเปรยถึงความกลัว ไม่กล้า ความอ่อนแออยู่ดี
เวลาเปลี่ยน บริบทเปลี่ยน ความหมายเปลี่ยน
"คำด่า" โดยตัวมันเองเป็นภาษาที่มีการเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลาและบริบทของสังคม เช่น คำว่า "ชายแท้" ในอดีตมีความหมายเชิงบวกสื่อถึงการแสดงออกถึงความเป็นชายอย่างสมบูรณ์ ออกรบ บวช ผู้นำครอบครัว แต่ในปัจจุบันความหมายกลับเปลี่ยนไป หลังจากเกิดเหตุการณ์ที่ผู้ชายใช้ความรุนแรงกับผู้หญิงมากขึ้น เหยียดความสามารถและทัศนคติของผู้หญิง จึงทำให้ความหมายรวมถึงบริบทการใช้คำว่า "ชายแท้" ในปัจจุบันถูกเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง
โดย "ชายแท้" ในปัจจุบัน The Modernist ให้ความหมายว่า บุคคลที่มีบุคลิก ลักษณะนิสัย และมีทัศนคติที่ได้รับอิทธิพลจากแนวคิดปิตาธิปไตยแบบรุนแรง มีแนวโน้มเหยียดเพศ มีแนวคิดต่อต้านเฟมินิสต์ ผู้กระทำความรุนแรงกับเพศอื่นๆ มักจะมองว่าเพศชายเป็นเพศที่มีความสำคัญมากที่สุดในสังคม จะต้องอยู่เหนือกว่าเพศอื่นในทุกเรื่อง เมื่อแนวคิดเหล่านี้รวมกัน ทำให้คนๆ หนึ่ง มีแนวโน้มเผยพฤติกรรมคุกคามผู้อื่นจนเป็นอันตราย
ภาพประกอบข่าว : การใช้ความรุนแรงในสังคม
ส่วนคำว่า "ชายแทร่" ก็ผันมาจากคำว่า "แทร่" จาก "ของแทร่" ซึ่งคำๆ นี้ก็ติดเทรนด์คำศัพท์ฮิตประจำปี 2566 เช่นกัน ซึ่งแผลงเสียงมาจากภาษาอีสานคำว่า "ของแท้" ที่แปลว่า ของจริง เจ๋ง นั่นเอง
ที่มา : Wisesight, The Modernist, กรมส่งเสริมวัฒนธรรม
อ่านข่าวอื่น :
เส้นทาง 22 ปี สู่ "สมรสเท่าเทียม" อีกขั้นสู่ความเท่าเทียม
เปิดหลักฐาน "เส้นผม" น้องชมพู่ มีรอยตัดตรงกับบนเขา-รถลุงพล