เปิดขั้นตอนสรรหา "นายกรัฐมนตรี" คนต่อไป

วันนี้ (14 ส.ค.2567) หลังศาลรัฐธรรมนูญมีคำวินิจฉัยเสียงข้างมาก 5:4 ถอดถอนความเป็นรัฐมนตรีของนายเศรษฐา ทวีสิน ทำให้สิ้นสุดความเป็น "นายกรัฐมนตรี" นั่นหมายถึง 

• นายกรัฐมนตรีพ้นตำแหน่ง ไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ต่อไปได้ และไม่สามารถทำหน้าที่ "รักษาการนายกรัฐมนตรี" ได้
• ครม. 34 คน พ้นตำแหน่ง แต่ยังสามารถทำหน้าที่ "ครม.รักษาการ" ได้
• สส. ยังคงปฏิบัติหน้าที่ตามเดิมได้

ภูมิธรรม นั่ง "ผู้รักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี"

ตามบทบัญญัติรัฐธรรมนูญไทย รัฐบาลมิสามารถว่างเว้นจากการไร้ซึ่ง "นายกรัฐมนตรี" ได้ ดังนั้น "ภูมิธรรม เวชยชัย" รองนายกรัฐมนตรีและ รมว.พาณิชย์ จะขึ้นนั่งตำแหน่ง "นายกรัฐมนตรีรักษาการ" หรือชื่อเต็ม ๆ "ผู้รักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี" ทันที โดยสามารถทำหน้าที่ "แทบทุกอย่าง" เหมือนกับนายกรัฐมนตรี ได้ เว้นเพียงแค่การเซ็นแต่งตั้งโยกย้ายบุคลากร-ข้าราชการ และ การเซ็นงบประมาณต่าง ๆ 

นั่นหมายความว่าอำนาจ "ยุบสภา" รักษาการนายกฯ ก็สามารถสั่งการได้ 

เหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นหลังจากนี้ตามรัฐธรรมนูญ 2560 บัญญัติว่า

1. การพิจารณาแต่งตั้งผู้สมควรเป็นนายกรัฐมนตรี

ม.159 วรรคแรก ให้สภาผู้แทนราษฎรพิจารณาให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีจากบุคคลซึ่งมีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 160 และเป็นผู้มีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อที่พรรคการเมืองแจ้งไว้ตามมาตรา 88 เฉพาะจากบัญชีรายชื่อของพรรคการเมืองที่มีสมาชิกได้รับเลือกเป็สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไม่น้อยกว่าร้อยละ 5 ของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภาผู้แทนราษฎร

2. คะแนนเสียงรับรองการเสนอชื่อผู้สมควรเป็นนายกรัฐมนตรี

ม.159 วรรคสอง ต้องมีสมาชิกรับรองไม่น้อยกว่า 1 ใน 10 ของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภาผู้แทนราษฎร 

3. การลงมติแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี

มาตรา 159 วรรคท้าย ต้องกระทำโดยการลงคะแนนโดยเปิดเผย และมีคะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของสภาผู้แทนราษฎร

4. ระยะเวลาในการแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี

ไม่ได้กำหนดระยะเวลาในการดำรงการไว้

และหากท้ายที่สุด รัฐบาลไม่สามารถสรรหานายกรัฐมนตรีจากแคนดิเดตนายกฯ ที่มีได้ ก็ยังมีช่องทางการหา "นายกฯ คนนอก" ได้อีกเช่นกัน

อ่านข่าวเพิ่ม :

"เศรษฐา" ไม่รอด ศาลรัฐธรรมนูญตัดสินพ้นตำแหน่งนายกฯ

ชมสดศาลรัฐธรรมนูญอ่านคำวินิจฉัย "คดีเศรษฐา"