ยุทธศาสตร์เหนือเมฆ อันวาร์ ตั้ง “ทักษิณ-ฮุน เซน” ที่ปรึกษาส่วนตัว

อันวาร์ อิบราฮิม นายกรัฐมนตรี มาเลเซียฉลาดมากที่แต่งตั้ง ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี และ ฮุน เซน อดีตผู้นำกัมพูชา เป็นที่ปรึกษาส่วนตัว ด้วยทราบดีว่า นโยบายของของไทยและกัมพูชา สองประเทศนี้ ผู้เป็นบิดามีอำนาจตัดสินใจนโยบายต่าง ๆ ส่วนสิงค์โปร์ที่เป็นอดีตรัฐมน ตรีต่างประเทศ จอรจ์ เยียวยังมีสาเหตุอื่นที่ทำให้อันวาร์ตัดสินใจแบบนี้

มี ทักษิณ และ ฮุน เซน มาเป็นกองหลังอันวาร์ โดย จอรจ์ เยียว มีท่าทีอิสระและเป็นกลาง นายกรัฐมนตรีมาเลเซีย อันวาร์ อิบราฮิม แสดงบทบาทได้เต็มที่เพราะได้คะแนนไปแล้วเป็นหนึ่งในสามของอาเซียน

สำคัญที่สุดในช่วงนี้ คือ สัมพันธ์ระหว่างอาเซียนกับจีน ในขณะที่มาเลเซียเป็นประธานอาเซียน มกราคม 2025 จนสิ้นปี ในบริบทอาเซียน จีนจะมีบทบาทเพิ่มยิ่งขึ้นทั้งการ เมืองและเศรษฐกิจในภูมิภาค ที่ปรึกษาทั้งสามคนนั้น รัฐบาลจีนให้ความไว้วางใจและเชื่อถือ

จอรจ์ เยียว อดีตรมว.ต่างประเทศ สิงคโปร์

ปีหน้าภูมิรัฐศาสตร์จะเปลี่ยนแปลงไปมาก ตัวนำ คือ ประธานาธิบดี โดนัล ทรัมป์ จะเป็นตัวชงในเกมการเมืองโลกในยุคเต็มไปด้วยความไม่แน่นอน เพราะขึ้นอยู่กับข้อตกลงการทำดีลระหว่างผู้นำและรัฐบาลต่าง ๆ กับสหรัฐอเมริกา

ต้องยอมรับว่า สหรัฐอเมริกายังคงเป็นอภิมหาอำนาจอันกับหนึ่งของโลก ถึงแม้จะไม่เข้มแข็งแบบยุคสงครามเย็น แต่ก็ยังเป็นอภิมหาอำนาจที่สามารถเป็นตัว แปรในทุกเรื่องทุกมิติแบบโดดเดี่ยว โดยไม่ต้องพึ่งประเทศอื่นหรือผู้นำอื่น ตัวผู้นำชัดเจน คือ ทรัมป์ เป็นต้นเนื่องจากสหรัฐอเมริกาเป็นตลาดการค้าใหญ่สำหรับการค้าระหว่างประเทศ แถมยังมีเทคโนโลยีที่ล้ำหน้าที่สุดในโลก มีพลวัตด้าน ซอฟต์พาวเวอร์ไม่แพ้ยุโรปทั้งทวีป

อันวาร์ มีปัญหาใหญ่ปวดหัวในประเทศ จากปัญหาผู้ลี้ภัยชาวโรฮิงญามากกว่า 200,000 คนที่อาศัยอยู่ทั่วมาเลเซีย อันวาร์ต้องการส่งคนเหล่านี้กลับมาตุภูมิ หรือไปยังประเทศที่สาม และส่วนหนึ่งหลบเข้ามาในไทย แต่จะทำเช่นนั้นได้โดยไม่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ก็ต่อเมื่อเมียนมาต้องมีสันติภาพก่อน มีรัฐบาลมาจากการเลือกตั้ง และการยุติสงครามระหว่างทหารเมียนมากับฝ่ายต่อต้าน ทั้งกลุ่มชาติพันธุ์และกองทัพประชาชนของรัฐบาลพลัดถิ่น

ในกรณี อันวาร์ การคบหาไทยในระดับผู้นำมีความจำเป็นมาก ๆ โดยเฉพาะการแต่งตั้งทักษิณครั้งนี้ ทำให้การเยือนของลูกสาวนายกฯ รัฐมนตรีแพรทองธาร ดูดีขึ้นทันที และยังได้คะแนนบวกเพราะถือเป็นการให้เกียรติซึ่งกันและกัน

อีกเรื่องที่สำคัญ คือ สถานการณ์ในเมียนมาที่อาจจะต้องมีการตัดสินใจอย่างรวด เร็วในวันข้างหน้า อันวาร์ รู้และเข้าใจการเมืองไทยว่า ใครมีอำนาจตัดสินใจ ความไม่สงบในภาคใต้ก็มีความสำคัญพอๆกัน ทั้งสองประเทศต้องการเห็นแผนสันติภาพที่ได้ถกกันมานานกว่าสองทศวรรษเป็นรูปธรรมให้ได้ อย่างไรก็ดี แฟ้มประวัติ ทักษิณ กับสถานการณ์ภาคใต้อาจจะเป็นอุปสรรคได้

ถ้าอันวาร์ทำสำเร็จ ในฐานะประธานอาเซียนก็จะได้ความนิยมจากประชา คมอาเซียนและประชาคมโลกอาจจะมีการเสนอชื่อรับรางวัลยิ่งใหญ่เช่นโนเบลสาขาสันติภาพ

นอกจากนี้ ยังได้คะแนนจากไทยและเสียงสนับสนุนในประเทศจะเพิ่มมากขึ้น เท่ากับว่า พรรคอิสลามหรือพรรคปาส ของมาเลเซียจะมีคะแนนเสียงลดน้อยลงทั้งสี่รัฐทางภาคเหนือที่ติดกับชายแดนไทย ได้แก่ เกดะห์ ปะลิส เประ กลันตัน ซึ่งเป็นฐานเสียงเลือกตั้งของพรรคอิสลามปาส คะแนนส่วนใหญ่เป็นคนสองสัญ ชาติไทยและมาเลย์

ทุกวันนี้ สายตาชาวโลกกำลังเฝ้าดูมาเลเซีย มีเรื่องแปลกๆ ไม่น่าประหลาดใจ อันวาร์ ได้สั่งรื้อฟื้นการสืบสวนเที่ยวบินเอ็มเอช 370 ที่หายจากท้องฟ้าระหว่างบินจากกรุงกัวลาลัมเปอร์สู่กรุงปักกิ่งเมื่อสิบปีที่แล้วในวันที่ 8 มีนาคม 2014

อันวาร์ ต้องการเพิ่มบทบาทตนเองในเวทีการเมืองโลก หลังถูกกีดกันโดยคู่รักคู่แค้น อย่าง มหาเธร์ โมฮัมหมัด มานานเกือบสามสิบปี โดยอันวาร์ได้เชิญผู้นำรัสเซีย ประธานาธิบดี วลาดีมีร์ ปูติน มาร่วมประชุมสุดยอดอาเซียน ในปลายปี 2568 ก็จะไม่แปลกใจ ถ้าที่ปรึกษาเหล่านี้จะมีการพบปะพิเศษและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับปูตินที่กัวลาลัมเปอร์

โดยทั่ว ๆ ไป สัมพันธ์ไทยกับมาเลเซียยังล้าหลังมาก ควรจะเหนียวแน่นมากกว่านี้ ทั้งการค้าและการลงทุน โอกาสทองมาถึงแล้วหวังว่า อันวาร์ และทักษิณจะฟันฝ่าอุปสรรคตามชายแดนและหน่วยงานรับผิดชอบต่าง ๆ ส่วนทางด้านชาย แดนเมียนมา ปัญหาน้อยกว่าเยอะเพราะคนไทยไม่ได้ต่อสู้เข่นฆ่ากันเอง

ปราโบโว ซูบียันโต ประธานาธิบดีอินโดนีเซีย

คู่แข่งอันวาร์ในและจากเวทีอาเซียน คือ ปราโบโว ซูบียันโต ประธานาธิบดีอินโดนีเซีย ในฐานะผู้นำประเทศอิสลามสายกลาง ในเวทีการเมืองระดับนี้มีอีกสองประเทศ คือ ตุรกีกับซาอุดิอาระเบีย ซึ่งมีสนามเล่นการเมืองในตะวันออก กลาง ที่ผ่านมาปราโบโวได้เดินทางรอบโลกและมีข้อเสนอในระดับนานาชาติหลายประเด็น ที่เด่นที่สุด เป็นแผนสันติภาพในยูเครน แต่ยังไม่มีประเทศใดออกมาสนับสนุนอย่างจริงจัง

ทั้งมาเลเซียและอินโดนีเซียมีนโยบายชัดเจนต่อต้านอิสราเอล และยืนหยัดกับการต่อสู้ของชาวปาเลสไตน์ ทีท่าทีที่เข้มข้นที่สุดในกลุ่มอาเซียน สองประเทศนี้จะแข่งขันกันในเวทีการเมืองในตะวันออกกลางที่ใหญ่กว่าความขัดแย้งในฉนวนกาซา ต้องเฝ้าดูว่าผู้นำของสองประเทศนี้จะปฏิบัติต่อกันอย่างไร โดยทั่วไปทั้งคู่สนิทสนมกันดีมาก ๆ ในระดับหนึ่ง

อันวาร์เตรียมพร้อมที่จะรับศึกภูมิรัฐศาสตร์ทั้งการเมืองและเศรษฐกิจในประเทศ ในอาเซียนและในเวทีโลก ได้อดีตผู้นำในประเทศเพื่อนบ้านมาเป็นพรรคพวก ต้องถือว่า เป็นยุทธศาสตร์เหนือเมฆ

คอลัมน์ มองเทศคิดไทย: กวี จงกิจถาวร สื่อมวลชนอาวุโส

อ่านข่าว :

ถอดบทเรียน "ซีเรีย" ส่องอนาคต "เมียนมา" บนเส้นทางโลกคู่ขนาน

แผนกินรวบ “บูรพาบางปะกง-ทะเลชลบุรี” นายก อบจ.ค่ายเพื่อไทย

ทักษิณท้ารบ “ภูมิใจไทย” ปมสังหาร “สจ.โต้ง” ล้างอิทธิพล “โกทร”