วางแผนเงินล้าน! รับมือค่าใช้จ่ายบ้านพักคนชราทั้งรัฐ-เอกชน

ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่ยุค "สังคมสูงวัย" อย่างเต็มรูปแบบ โดยมีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไป เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ข้อมูลปี 2567 จากสำนักงานสถิติแห่งชาติ เผยว่า มีผู้สูงอายุราว 14 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมด และคาดการณ์ว่าในปี 2576 จะเพิ่มเป็นร้อยละ 28

สะท้อนให้เห็นถึงความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ที่ส่งผลกระทบต่อสังคมหลายด้าน ทั้งภาระค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพที่เพิ่มขึ้น จำนวนแรงงานที่ลดลง ความต้องการบริการดูแลผู้สูงอายุที่มากขึ้น และการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างครอบครัวที่ทำให้ผู้สูงอายุอยู่ลำพังมากขึ้น

ในยุคนี้ ผู้สูงวัยจำนวนมากเลือกใช้ชีวิตบั้นปลายใน "บ้านพักคนชรา" ด้วยเหตุผลที่หลากหลาย ทั้งความเป็นอิสระ การไม่อยากเป็นภาระลูกหลาน การต้องการเพื่อนวัยเดียวกัน หรือการดูแลจากผู้เชี่ยวชาญตลอด 24 ชั่วโมง บ้านพักคนชราจึงเป็นเหมือน "บ้าน" อีกหลังที่มอบความอบอุ่นและความปลอดภัย การวางแผนชีวิตวัยเกษียณจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ควรเริ่มต้นตั้งแต่เนิ่น ๆ โดยเฉพาะเรื่องที่อยู่อาศัยและการดูแลสุขภาพ 

ในประเทศไทย บ้านพักคนชรามีให้เลือก 2 รูปแบบหลัก ๆ คือ ของภาครัฐและเอกชน ทั้ง 2 รูปแบบมีจุดเด่นและข้อจำกัดที่แตกต่างกันไป การเลือกบ้านพักคนชราที่เหมาะสม จึงขึ้นอยู่กับความต้องการและงบประมาณของผู้สูงอายุและครอบครัว โดยควรพิจารณาถึงปัจจัยต่าง ๆ เช่น คุณภาพการดูแล ทำเลที่ตั้ง และค่าใช้จ่าย เพื่อให้ผู้สูงอายุได้รับการดูแลที่ดีที่สุดในบั้นปลายชีวิต

ภาพประกอบข่าว

บ้านพักคนชราของรัฐ

สำหรับผู้สูงอายุที่ขาดแคลนที่อยู่อาศัยหรือต้องเผชิญชีวิตตามลำพัง รัฐบาลไทย โดยกรมกิจการผู้สูงอายุ ได้จัดตั้ง "ศูนย์พัฒนาการจัดสวัสดิการสังคมผู้สูงอายุ (ศพส.)" หรือบ้านพักคนชราของรัฐ เพื่อให้การดูแลและสนับสนุนผู้สูงอายุกลุ่มนี้อย่างครบวงจร โดยมีศูนย์ฯ ทั้งหมด 12 แห่งทั่วประเทศ ให้บริการใน 2 รูปแบบหลัก ได้แก่

รูปแบบในสถาบัน ให้บริการที่พักอาศัยแบบเต็มเวลาแก่ผู้สูงอายุ มุ่งเน้นการดูแลผู้สูงอายุที่ไม่สามารถดูแลตนเองได้ หรือไม่มีผู้ดูแล จำนวน 11 แห่ง

1. ศพส.บ้านธรรมปกรณ์ (เชียงใหม่) จำนวน 7 จังหวัด เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน พะเยา แพร่ น่าน และ ลำพูน
2. ศพส.ลำปาง จำนวน 8 จังหวัด ลำปาง พิษณุโลก อุตรดิตถ์ ตาก สุโขทัย กำแพงเพชร พิจิตร และ เพชรบูรณ์
3. ศพส.นครพนม จำนวน 13 จังหวัด นครพนม สกลนคร มุกดาหาร ยโสธร ร้อยเอ็ด อำนาจเจริญ อุดรธานี ขอนแก่น เลย หนองบัวลำภู กาฬสินธุ์ หนองคาย และ บึงกาฬ
4. ศพส.วาสนะเวศม์ จํานวน 8 จังหวัด พระนครศรีอยุธยา อ่างทอง ลพบุรี สระบุรี สิงห์บุรี ชัยนาท นครสวรรค์ และ อุทัยธานี
5. ศพส.บุรีรัมย์ จํานวน 7 จังหวัด บุรีรัมย์ นครราชสีมา สุรินทร์ ศรีสะเกษ ชัยภูมิ มหาสารคาม และ อุบลราชธานี
6. ศพส.ภูเก็ต จำนวน 5 จังหวัด ภูเก็ต พังงา กระบี่ ระนอง และ ชุมพร
7. ศพส.ปทุมธานี จํานวน 6 จังหวัด ปทุมธานี นนทบุรี สุพรรณบุรี นครนายก นครปฐม และ กาญจนบุรี
8. ศพส.สงขลา จํานวน 5 จังหวัด สงขลา พัทลุง ตรัง นครศรีธรรมราช และ สุราษฎร์ธานี
9. ศพส.บ้านบางละมุง จํานวน 7 จังหวัด ชลบุรี ระยอง จันทบุรี ตราด ฉะเชิงเทรา ปราจีนบุรีี
   และ สระแก้ว
10. ศพส.บ้านทักษิณ จังหวัดยะลา จํานวน 4 จังหวัด ยะลา สตูล ปัตตานี และ นราธิวาส
11. ศพส.บ้านบางแค จํานวน 7 จังหวัด กรุงเทพมหานคร ราชบุรี เพชรบุรี สมุทรสาคร สมุทรสงคราม สมุทรปราการ และ ประจวบคีรีขันธ์

รูปแบบ Day Center เป็นการให้บริการดูแลผู้สูงอายุแบบไป-กลับ ในเวลากลางวัน จำนวน 1 แห่ง คือ ศพส.ขอนแก่น เป็นหน่วยงานที่ให้บริการผู้สูงอายุในรูปแบบ Day Center โดยไม่มีบริการรูปแบบสถาบันแบบเต็มเวลา เหมาะสำหรับผู้สูงอายุที่ต้องการเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมและรับบริการดูแลในเวลากลางวัน แต่ยังสามารถกลับไปพักผ่อนที่บ้านได้ในเวลากลางคืน

ผู้สูงอายุที่มีความประสงค์เข้าใช้บริการในศูนย์ฯ ต้องมีคุณสมบัติ ดังนี้

1. มีอายุเกิน 60 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป และมีสัญชาติไทย
2. ไม่เป็นผู้ต้องหาว่ากระทำผิดอาญา และอยู่ระหว่างการสอบสอบสวนของพนักงานสอบสวน หรืออยู่ระหว่างการพิจารณาคดีของศาล
3. ไม่เป็นโรคติดต่อ ตาม พ.ร.บ.โรคติดต่อ 2523
4. สมัครใจ
5. สามารถช่วยเหลือตนเองได้ในกิจวัตรประจำวัน
6. ไม่มีอาการทางจิตที่รุนแรง หรือมีพฤติกรรมด้านลบที่จะส่งผลกระทบต่อผู้อื่น
7. ไม่ติดสารเสพติด ไม่ติดสุรา
8. กรณีคนเร่ร่อน ถูกทอดทิ้ง หรือไร้ที่พึ่ง ต้องผ่านกระบวนการตาม พ.ร.บ.คุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง 2557 ก่อน เช่น การเยี่ยมครอบครัว/ชุมชน การหาอาชีพที่เหมาะสม เป็นต้น

ภาพประกอบข่าว

ทั้งนี้ ผู้สูงอายุที่มีคุณสมบัติดังกล่าว ต้องเป็นผู้ประสบปัญหาความเดือดร้อนอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังนี้

• ฐานะยากจน
• ไม่มีที่อยู่อาศัย
• ขาดผู้อุปการะ หรือผู้ให้ความช่วยเหลือดูแล

การสมัครเข้าใช้บริการ

1. ในกรุงเทพมหานคร ให้ยื่นใบสมัครที่กรมกิจการผู้สูงอายุ หรือศูนย์ช่วยเหลือสังคม 1300
2. ในส่วนภูมิภาค ให้ยื่นเรื่องที่สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัด หรือศูนย์พัฒนาการจัดสวัสดิการสังคมผู้สูงอายุทุกแห่ง

หลักฐานในการสมัคร

1. สำเนาบัตรประจำตัวประชาชน (ถ้ามี)
2. สำเนาทะเบียนบ้าน
3. ใบรับรองแพทย์พร้อมผลการตรวจเอ๊กซเรย์ปอด
4. ภาพถ่าย (ถ้ามี)

อยู่บ้านพักคนชราของรัฐ มีค่าใช้จ่ายหรือไม่ ?

ต้องขึ้นอยู่กับประเภทของผู้ใช้บริการ ยกตัวอย่าง "บ้านบางแค"

• ประเภทสามัญ ให้การอุปการะเลี้ยงดูผู้สูงอายุโดยไม่ต้องเสียค่าบริการใด ๆ ทั้งสิ้น
• ประเภทเสียค่าบริการแบบหอพัก แบ่งออกเป็นห้องเดี่ยว เสียค่าบริการคนละ 1,500 บาทต่อเดือน และห้องคู่เดือนละ 2,000 บาท มีบริการทั้งหมด 40 ห้อง
• ประเภทพิเศษ (บังกะโล) เป็นบ้านเดี่ยวที่ปลูกสร้างตามแบบแปลนที่กำหนดในที่ดินของศูนย์พัฒนาฯ โดยผู้ปลูกสร้างสามารถพักอาศัยอยู่ได้จนถึงแก่กรรม
  • ค่าบำรุงแรกเข้า 300,000 บาท เพื่อนำเงินดังกล่าวมาใช้ในการปรับปรุงซ่อมแซมบังกะโลที่จะเข้าพัก
  • ค่าบริการรายเดือนกรณีพักคนเดียว เดือนละ 1,500 บาท และในกรณีเข้าพัก 2 คน เช่น คู่สามีภรรยา หรือพี่น้องเพศเดียวกัน เดือนละ 2,000 บาท
  • ค่าน้ำประปา เดือนละ 100 บาทต่อคน และค่าไฟฟ้าคิดค่าใช้จ่ายตามจริง

บ้านพักคนชราของเอกชน

การเข้าพักในบ้านพักคนชราของเอกชนนั้น จะมีค่าใช้จ่ายแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ ไม่ว่าจะเป็นทำเลที่ตั้ง สิ่งอำนวยความสะดวก และคุณภาพการบริการ โดยทั่วไปแล้ว ค่าบริการอาจรวมถึงค่าอาหาร ค่าดูแลสุขภาพ กิจกรรมสันทนาการ และบริการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง

ผู้ที่สนใจจะเข้าพักต้องพิจารณาปัจจัยหลาย ๆ อย่างที่มีผลต่อค่าใช้จ่าย ซึ่งถือว่าเป็นค่าใช้จ่ายก้อนใหญ่ เช่น

• ทำเลที่ตั้ง บ้านพักคนชราที่ตั้งอยู่ในเขตเมืองหรือทำเลที่มีความสะดวกสบาย มักมีค่าใช้จ่ายสูงกว่า
• สิ่งอำนวยความสะดวก บ้านพักคนชราที่มีสิ่งอำนวยความสะดวกครบครัน เช่น สระว่ายน้ำ ห้องออกกำลังกาย หรือสวนหย่อม มักมีค่าใช้จ่ายสูงกว่า
• คุณภาพการบริการ บ้านพักคนชราที่มีทีมแพทย์และพยาบาลผู้เชี่ยวชาญดูแลตลอด 24 ชั่วโมง มักมีค่าใช้จ่ายสูงกว่า
• ประเภทห้องพัก ห้องพักรวมจะมีราคาถูกกว่าห้องพักส่วนตัว
• บ้านพักคนชราเอกชน ค่าใช้จ่ายเริ่มต้นประมาณ 16,000-80,000 บาท/เดือน หรือมากกว่านั้น

หลังจากได้ข้อมูลเป็นที่พอใจแล้ว ควรติดต่อบ้านพักคนชราที่สนใจโดยตรง เพื่อสอบถามข้อมูลเกี่ยวกับราคาและบริการ ควรพิจารณาตารางราคา โปรโมชัน และข้อเสนอพิเศษต่าง ๆ ตรวจสอบรายละเอียดของบริการที่ครอบคลุมในสัญญาด้วย บ้านพักผู้สูงอายุบางแห่งอาจมีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมในส่วนของค่ายา ค่าหาหมอ ค่าเดินทางไปโรงพยาบาลในกรณีฉุกเฉิน ควรตรวจสอบรายละเอียดให้ถี่ถ้วนก่อนตัดสินใจ

ภาพประกอบข่าว

วางแผนปัจจุบัน เพื่อชีวิตในบั้นปลาย

การวางแผนบั้นปลายชีวิตในบ้านพักคนชราเป็นเรื่องที่ควรพิจารณาตั้งแต่เนิ่น ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเตรียมความพร้อมด้านการเงิน แม้ว่าบ้านพักคนชราของรัฐบาลจะมีค่าใช้จ่ายต่ำหรือไม่มีค่าใช้จ่าย แต่ก็ยังมีค่าใช้จ่ายส่วนตัวและค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมอื่น ๆ ที่ต้องเตรียมไว้ เช่น ค่าใช้จ่ายในการเดินทาง ค่าใช้จ่ายในการซื้อของใช้ส่วนตัว หรือค่าใช้จ่ายในการเข้าร่วมกิจกรรมต่าง ๆ ในขณะที่บ้านพักคนชราเอกชนมีค่าใช้จ่ายรายเดือนที่ค่อนข้างสูง ซึ่งอาจแตกต่างกันไปตามระดับของบริการและสิ่งอำนวยความสะดวก

การคำนวณเงินเก็บที่จำเป็นสำหรับการใช้ชีวิตในบ้านพักคนชราเมื่ออายุ 60 ปีนั้น ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ค่าใช้จ่ายรายเดือนที่คาดการณ์ อายุขัยเฉลี่ย และอัตราเงินเฟ้อ โดยทั่วไปแล้ว ผู้เชี่ยวชาญด้านการเงินแนะนำให้เตรียมเงินสำรองสำหรับค่าใช้จ่ายอย่างน้อย 10-15 ปี เพื่อให้ครอบคลุมค่าใช้จ่ายในช่วงบั้นปลายชีวิต

เช่น หากคาดว่าค่าใช้จ่ายรายเดือนจะอยู่ที่ 20,000 บาท และมีอายุขัยเฉลี่ย 80 ปี จะต้องเตรียมเงินสำรองไว้ประมาณ 2.4-3.6 ล้านบาท (20,000 บาท x 12 เดือน x 10-15 ปี)

อย่างไรก็ตาม ตัวเลขนี้เป็นเพียงการประมาณการเบื้องต้น และอาจแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล ดังนั้น ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านการเงินเพื่อวางแผนการเงินที่เหมาะสมกับสถานการณ์ของตนเอง และควรเริ่มวางแผนการออมเงินตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อให้มีเงินสำรองเพียงพอสำหรับการใช้ชีวิตในบั้นปลายชีวิตอย่างมีความสุข

ภาพประกอบข่าว

อ่านข่าวอื่น :

ใครบ้างเสี่ยง? เช็กอาการไข้อีดำอีแดงระบาดในโรงเรียน

ความดันดี = ชีวิตดี เคล็ดลับดูแลให้ค่าความดันเป๊ะ ก่อนต้องพึ่งยา