ผลตรวจตะกอนหน้าดินแม่น้ำกก พบสารหนูโลหะหนักเกินค่ามาตรฐาน

วันนี้ (25 เม.ย.68) สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 (เชียงใหม่) เปิดเผย ผ่านเว็บไซต์ รายงานสถานการณ์คุณภาพตะกอนดินในแหล่งน้ำผิวดินแม่น้ำกก บริเวณพื้นที่ อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ และอ.เมือง จ.เชียงราย ที่เก็บตัวอย่างจำนวน 6 จุดเมื่อวันที่ 31 มีนาคม ถึง 1 เมษายน 2568 ล่าสุด พบสารหนู (As) มีค่าเกินค่ามาตรฐานทั้ง 6 จุด โดยจุดที่ 1 ชายแดนไทย-เมียนมา หย่อมบ้าน แก่งตุ๋ม ม.14 ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ มีค่าเท่ากับ 33 mg/kg เกินมาตรฐานคุณภาพตะกอนดินระดับที่ไม่ปลอดภัยต่อสัตว์หน้าดิน มากกว่าหรือเท่ากับ 33 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน้ำหนักแห้ง

อาจมีการสะสมในปลาถ้าชาวบ้านบริโภคปลาเป็นจำนวนมากและเป็นประจำ อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพอนามัย เช่น ชาที่ปลายมือปลายเท้า หรือป่วยเป็น "ไข้ดำ คืออาการป่วยผิวหนังหนาและเข้ม และมีอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ

ส่วนจุดเก็บตัวอย่างจดที่ 2-6 มีค่าเท่ากับ 22,20,21,20 และ 21 mg/kg ตามลำดับ ซึ่งอยู่ในระดับเกินค่ามาตรฐานคุณภาพตะกอนดินเพื่อปกป้องสัตว์หน้าดิน (ค่ามาตรฐานไม่เกิน 10มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน้ำหนักแห้ง) คุณภาพตะกอนดินอยู่ในระดับมีโอกาสเกิดผลกระทบต่อประชากรสัตว์หน้าดิน

อาจจะเกิดอันตรายต่อสัตว์หน้าดินที่เป็นอาหารของสัตว์น้ำ เช่น ปลา จะทำให้จำนวนหรือประเภทของสัตว์หน้าดินลดลง ความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศลดลง สัตว์น้ำลดจำนวนลง และชาวบ้านจับสัตว์น้ำได้น้อยลง แต่ไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของมนุษย์ที่กินสัตว์น้ำ

ส่วนผลตรวจโลหะหนักอื่นๆ เช่น นิกเกิล (Ni) มีค่าเกินมาตรฐานในจุดที่ 6 คือ สะพานแม่ฟ้าหลวง บริเวณหน้าศาลากลางจังหวัดเชียงราย ต.ริมกกอ.เมืองจ.เชียงราย มีค่าเท่ากับ 30 mg/kg (ค่ามาตรฐานไม่เกิน 23 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน้ำหนักแห้ง) และ โครเมียม (Cr) มีค่าเกินมาตรฐาน 2 จุด คือ จุดที่ 5 สะพานแม่น้ำกก ต.ดอยฮาง อ.เมืองจ.เชียงราย และจุดที่ 6 สะพานแม่ฟ้าหลวง บริเวณหน้าศาลากลางจังหวัดเชียงราย ต.ริมกก อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าเท่ากับ 45 และ 60 mg/kg ตามลำดับ (ค่ามาตรฐานไม่เกิน 43.4 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน้ำหนักแห้ง)

นอกจากนี้ สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 (เชียงใหม่) ยังได้อธิบายเพิ่มเติม มาตรฐานคุณภาพตะกอนดินเพื่อปกป้องสัตว์หน้าดิน หมายถึง หากค่าที่ตรวจพบเกินมาตรฐาน(มากกว่า 10 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน้ำหนักแห้ง) อาจจะเกิดอันตรายต่อสัตว์หน้าดินที่เป็นอาหารของสัตว์น้ำ เช่น ปลา จะทำให้จำนวนหรือประเภทของสัตว์หน้าดินลดลง ความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศลดลง สัตว์น้ำลดจำนวน
ลง และชาวบ้านจับสัตว์น้ำได้น้อยลง แต่ไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของมนุษย์ที่กินสัตว์น้ำ

ส่วนมาตรฐานคุณภาพตะกอนดินระดับที่ไม่ปลอดภัยต่อสัตว์หน้าดิน หมายถึง มีวัตถุประสงค์เพื่อปกป้องมนุษย์ผ่านห่วงโซ่อาหาร หากค่าที่ตรวจพบเกินมาตรฐาน (มากกว่าหรือเท่ากับ 33 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน้ำหนักแห้ง) อาจมีการสะสมในปลา ถ้าชาวบ้านบริโภคปลาเป็นจำนวนมากและเป็นประจำ อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ อนามัย เช่น ชาที่ปลายมือปลายเท้า (ไข้ดำ: ผิวหนังหนาและเข้ม) มีอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ

ขณะที่สัตว์หน้าดิน หมายถึงสัตว์ที่หากินอยู่ในตะกอนดินในแหล่งน้ำผิวดิน ส่วนใหญ่เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง เช่น ไส้เดือนน้ำ หนอนแดง และสัตว์จำพวกกุ้ง หอยขนาดเล็ก ผลกระทบหรืออันตราย สัตว์หน้าดินไม่โต หรือลดจำนวน

ผู้ว่าฯเชียงราย เผยสั่งเก็บตัวอย่างปลาต่อเนื่อง เตรียมประชุมมาตรการในพื้นที่เกษตรกรรม ย้ำน้ำประปาอุปโภคบริโภคได้

นายชรินทร์ ทองสุข ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย เปิดเผยหลังทราบผลตรวจตะกอนดินแม่น้ำกกที่มีสารหนูเกินค่ามาตรฐาน ระบุย้ำว่าน้ำที่ใช้อุปโภคบริโภคไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพประชาชนแน่นอน หลังมีผลการตรวจประปาส่วนภูมิภาคก่อนหน้านี้แล้ว

ส่วนน้ำที่ใช้เพื่อการเกษตร เนื่องจากผลตรวจตะกอนดินแม่น้ำกก ที่เพิ่งออกเป็นการเก็บไปเมื่อ 31 มี.ค.และ 1 เม.ย.68 และยังมีการเก็บต่อเนื่องเมื่อ 23 เม.ย.อีกรอบ เมื่อผลตรวจพบสารหนูเกินค่ามาตรฐาน จังหวัดจะมีการประชุมกันพรุ่งนี้ (26 เม.ย.68) เพื่อหามาตรการในพื้นที่เกษตรกรรมที่โครงการชลประทานจังหวัดและเกษตรจังหวัดรับผิดชอบอยู่กว่า 5 หมื่นไร่

ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย กล่าวถึงตะกอนดิน ซึ่งได้ข้อมูลจากนักวิทยาศาสตร์บอกว่าสารหนู เป็นสารโลหะหนักจะลง ตะกอนดิน จะสังเกตว่าการสุ่มตรวจน้ำสารหนูจะน้อยกว่า

กรณีตะกอนดินจะส่งผลต่อสัตว์น้ำมากกว่าส่งผลต่อตัวน้ำที่จะไหลในพื้นที่เกษตรกรรมสิ่งที่กังวลมากกว่าคือสัตว์น้ำ แต่ก็ไม่ละเลยทุกประเด็นจะต้องมีการหารือกันทุกประเด็น

ทั้งนี้ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย ได้สั่งย้ำการตรวจสัตว์น้ำกับประมงจังหวัด ได้ไปเก็บตัวอย่างได้เก็บตัวอย่างปลาสัตว์น้ำเมื่อวันที่ 11 เม.ย.68 และผลออกมาเมื่อวันที่ 23 เม.ย.ที่ผ่านมา พบว่าตัวอย่างสัตว์น้ำที่เก็บมีสารอยู่ในเกณฑ์ไม่เกินค่ามาตรฐาน

อย่างไรก็ตามได้ย้ำประมงจังหวัดจะต้องมีการไปเก็บตัวอย่างอย่างต่อเนื่องเพื่อให้เห็นแนวโน้มของการสะสมในปลา ดูน้อยลง

รายละเอียดทั้งหมด https://epo01.pcd.go.th/th/information/more/358

รายงาน : โกวิทย์ บุญธรรม ผู้สื่อข่าวไทยพีบีเอส ศูนย์ข่าวภาคเหนือ