กาฐมาณฑุในความทรงจำ

การกราบอัษฎางคประดิษฐ์ เพื่อสักการะสถูปโพธินาถ เจดีย์ซึ่งใหญ่ที่สุดในเนปาล ที่ด้านบนมีดวงตาเห็นธรรม 4 ทิศ ตามความเชื่อของพระพุทธศาสนา นิกายมหายาน แสดงให้เห็นถึงความศรัทธาในศาสนาของชาวเนปาลอย่างไม่เสื่อมคลาย ถูกบันทึกไว้โดยนายธีรภาพ โลหิตกุล ผู้หลงใหลในประวัติศาสตร์ แต่ความงดงามเช่นนี้เหลือเพียงความทรงจำ เพราะถูกทำลายลงด้วยแรงสั่นสะเทือนในเหตุการณ์แผ่นดินไหว เมื่อช่วงบ่ายวันที่ 25 เมษายน 2558

 

ภาพถ่ายกลายเป็นหลักฐานความงดงามที่ยืนยันว่าแอ่งกระทะที่โอบอุ้มมรดกทางวัฒนธรรมทางฮินดู และพุทธมานานนับพันปี ทำให้ทุกย่างก้าวในกรุงกาฐมาณฑุ เคยแออัดไปด้วยงานศิลปะโบราณ ที่แม้จะเดินทางไปแล้วมากกว่า 10 ครั้ง ก็ยังชื่นชมพิพิธภัณฑ์ที่มีชีวิตแห่งนี้ได้ไม่รู้จบ

 

ความเสียหายที่เกิดขึ้นจากแผ่นดินไหวเมื่อ 80 ปีที่แล้วที่ยังซ่อมไม่เสร็จ และพังทลายลงไปพร้อมกับแรงสั่นสะเทือนรอบใหม่ โดยเฉพาะกับโบราณสถานทั้ง 5 แห่ง ที่หาช่างสืบสานได้ยาก และอาจมีอุปสรรคด้านงบประมาณ ทำให้เชื่อว่างานศิลปะบางชิ้นอาจต้องสูญหายไป

 

นายธีรภาพ โลหิตกุล นักเขียน นักประวัติศาสตร์ กล่าวว่า การเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมทั้งหุบเขากาฐมาณฑุ เป็นสิ่งที่ยากจะหาสถานที่ใดมาเปรียบเทียบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับความกลมกลืนของพุทธ และฮินดูในกรุงกาฐมาณฑุที่ไม่อาจแยกออกจากกัน ทำให้ที่นี่มีมนต์ขลังจนยากแก่การลบลืม แต่จากความสูญเสียที่เกิดขึ้น ทำให้สิ่งที่ทั่วโลกต้องหันกลับมาเรียนรู้ร่วมกัน คือการให้ความสำคัญกับโครงสร้างของโบราณสถาน และการเตรียมการรับมือภัยพิบัติ เพื่อให้มรดกแห่งชนชาติยังคงอยู่ได้ต่อไป