สุนทรภู่ : มหากวีกระฎุมพีอาเซียน
จินตนาการก้าวล้ำกว่างานเขียนในยุคเดียวกัน ทำให้นิทานคำกลอนพระอภัยมณีดูสนุก แม้ผ่านเวลามาเกือบ 200 ปี กำเนิดสุดสาคร ตัดตอนมาแสดงโดยคณะโจหลุยส์ หุ่นละครเล็ก รำลึกผลงานชิ้นเอกของสุนทรภู่ เนื่องในวันสุนทรภู่ ให้เยาวชนได้เห็นถึงความงดงามและคุณค่าแห่งภาษาผลงานครูกลอนสุนทรภู่
หลายคนที่ได้สัมผัสวรรณคดีเรื่องพระอภัยมณี อาจจะไม่มีใครไม่รู้จักหรือประทับใจกับตัวละครเด่นๆ ในเรื่อง เช่นสุดสาคร ม้านิลมังกร พระอภัยมณีหรือนางผีเสื้อสมุทร ซึ่งก็เกิดจากจินตนาการอันโลดแล่นของกวีเอกสุนทรภู่ แต่ว่าใจความหลักของวรรณคดีเรื่องนี้ ถูกแต่งจากแนวคิดที่ยึดความสมจริงตามแบบสากล ที่ทั้งฉากและเนื้อหาสอดแทรกภาพวัฒนธรรม ประเพณี ประวัติศาสตร์ของไทยและต่างประเทศไว้ และยังเชื่อมโยงความหลากหลายของประเทศในแถบภูมิภาค
"ข้างพวกไทยได้ลมก็แล่นรี่
เข้ากรุงศรีอยุธยาภาษาสยาม
พม่ามอญย้อนเข้าอ่าวพุกาม
ฝรั่งข้ามฟากเข้าอ่าวเยียระมัน"
ความบางตอนจากกลอนพระอภัยมณีตอนเรือแตก ซึ่งมีมหาสมุทรแปซิฟิกกับมหาสมุทรอินเดียเป็นฉากหลัง แสดงถึงโลกทรรศน์ของสุนทรภู่ในการเชื่อมโยงความหลากหลายของเชื้อชาติในอุษาคเนย์ผ่านบทกวี การศึกษายังพบว่า ชื่อของบ้านเมืองในวรรณคดีล้วนเทียบเคียงได้กับสถานที่ของกลุ่มประเทศในมหาสมุทรอินเดียและทะเลอันดามันปัจจุบัน แทนสัญลักษณ์จากนานาชาติไว้ในฉากและตัวละครเชื่อมโยงเรื่องราว โดยแทรกแง่มุมการเมืองยุคยุโรปล่าเมืองขึ้น ขยายอิทธิพลในดินแดนแถบนี้ไว้อย่างแยบยล
ทองแถม นาถจำนง นายกสมาคมนักกลอนแห่งประเทศไทย กล่าวว่า โลกทรรศน์ของสุนทรภู่ทำให้เห็นความหลากหลายในภูมิภาค ขณะที่ วัฒนะ บุญจับ นักอักษรศาสตร์ชำนาญการพิเศษ กล่าวว่า บทกวีของสุนทรภู่สอดแทรกเรื่องราวการเมืองไว้ เช่นนางละเวงของลังกา เป็นตัวแทนของอังกฤษที่เข้ามายึกครองแต่ถ้าศึกษาจะทำให้รู้ความหลากหลายเพื่อเท่าทันการเปลี่ยนแปลงด้วยปัญญาความรู้
ทั้งนี้ สุนทรภู่ ได้ชื่อว่าเป็นกวีเอกแห่งสยาม มีความชำนาญทางกลอนและสร้างขนบใหม่ให้กับงานกวีนิพนธ์ไทย อย่างนิทานกลอนและกลอนนิราศ ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติจากยูเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก ในปี 2529 พระอภัยมณี นิราศภูเขาทอง นิราศสุพรรณ และกาพย์พระไชยสุริยา ถือเป็นตัวอย่างผลงานจากทักษะ ความรู้ และทัศนในการมองสังคม มองชีวิตอย่างรู้เท่าทัน ของมหากวีกระฎุมพี
โดยปีนี้กระทรวงวัฒนธรรม เตรียมจัดมอบรางวัลสุนทรภู่ ให้กับกวีดีเด่นที่มีผลงานจรรโลงสังคม เป็นสากลและสร้างงานต่อเนื่อง คัดเลือกจาก 10 ประเทศสมาชิกอาเซียน ที่นอกจากส่งเสริมความผูกพันทางวัฒนธรรมรากฐานของประชาคมอาเซียนจากบทกลอนตามประเพณีนิยมแต่ละชาติ ยังเผยแพร่เกียรติประวัติของสุนทรภู่กวีเอกผู้เป็นนายภาษา เรียงร้อยอักษรที่ให้ทั้งจินตนาการและปัญญา