“สุนัข” เป็นสัตว์เลี้ยงของมนุษย์มายาวนาน ทว่าเมื่อเกิดเหตุด่วนเหตุร้าย สุนัขยังสามารถทำหน้าที่ “ช่วยเหลือมนุษย์” ได้อีกทางหนึ่งด้วย เรากำลังพูดถึงเหล่าสุนัขที่ได้รับการฝึกฝนให้มาปฏิบัติงานร่วมกับเจ้าหน้าที่ หรือที่หลายคนมักเรียกติดปากว่า “สุนัข K9”

ล่าสุดกับสถานการณ์แผ่นดินไหวในหลายจังหวัดของประเทศไทย และรวมถึงกรุงเทพมหานคร ได้มีการนำสุนัขตำรวจเข้ามาปฏิบัติหน้าที่ให้การช่วยเหลือ ค้นหาผู้ประสบภัยเช่นกัน

Thai PBS ชวนรู้จักเหล่าสุนัข K9 อีกหนึ่งฮีโร่ที่ช่วยชีวิตมนุษย์ให้รอดจากความสูญเสียมาแล้วมากมาย

รู้จัก “สุนัข K9”

สุนัข K9 คือ สุนัขตำรวจที่ผ่านการฝึกฝนทักษะ เพื่อนำไปใช้ปฏิบัติงานในหลายหน่วยงาน เช่น การเก็บกู้ระเบิด การรักษาความปลอดภัย หรือการค้นหาคนร้ายหรือยาเสพติด

ที่มาของชื่อ K9 เกิดขึ้นในประเทศอังกฤษ หน่วยงานสุนัขตำรวจมักเรียกสุนัขที่ได้รับการฝึกฝนเหล่านี้ว่า K9 โดยเป็นการเล่นคำที่มาจากคำว่า Canine (อ่านว่า เคนายน์) ซึ่งแปลว่า สุนัข จนต่อมาทำให้ผู้คนเขียนแทนคำนี้ง่าย ๆ ว่า K9

ในช่วงปี 1908 ตำรวจรถไฟในประเทศอังกฤษ เป็นเจ้าหน้าที่กลุ่มแรก ๆ ที่ฝึกสุนัขตำรวจ เพื่อเป็นตัวช่วยในการจับโจรผู้ร้าย นอกจากนี้ในประเทศอื่น ๆ ในยุโรป ได้เริ่มนำสุขนัขมาฝึกฝน เช่น ที่ประเทศสกอตแลนด์ มีการนำสุนัขพันธุ์บลัดฮาวด์มาใช้งาน พวกเขาเรียกพวกมันว่า Sleuth dogs ซึ่งคำว่า Sleuth หมายถึง นักสืบ

หรือที่กรมตำรวจในเบลเยียม ได้ริเริ่มโครงการประจำการสุนัขตำรวจในปี 1889 ก่อนที่จะแพร่หลายออกไปยังออสเตรียและฮังการี รวมทั้งในเยอรมนี ได้มีการเลือกสุนัขสายพันธุ์เชพเพิร์ด มาฝึกและใช้งาน แถมยังเปิดเป็นโรงเรียนฝึกสุนัขตำรวจครั้งแรกในปี 1920 อีกด้วย

ทำไมต้องใช้ “สุนัข” ในการปฏิบัติงาน

นอกจากสุนัขจะเป็นสัตว์ที่มีความซื่อสัตย์ พวกมันยังมีสัญชาตญาณในการค้นหาที่ดี และนี่คือทักษะพิเศษที่พวกมันมีมากกว่ามนุษย์อย่างเรา ๆ

หูสุนัข รับรู้ในการได้ยินดีกว่าคน 20 เท่า
ตาสุนัข สามารถมองเห็นได้ดีกว่าคน 10 เท่า
จมูกสุนัข สามารถรับกลิ่นได้มากกว่าคนถึง 40 เท่า

“สุนัข K9” ในเมืองไทย

สำหรับที่เมืองไทย เริ่มมีการนำสุนัขมาปฏิบัติหน้าที่ เมื่อราว 60 กว่าปีก่อน ในช่วงที่ พล.ต.อ.เผ่า ศรียานนท์ ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมตำรวจ (ชื่อสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ณ ขณะนั้น) โดยมีการส่งเจ้าหน้าที่ตำรวจไปศึกษาเกี่ยวกับการฝึกสุนัข พร้อมกับนำความรู้กลับมาถ่ายทอด ภายหลังจากนั้น จึงได้มีการตั้งกองกำกับการสุนัขและม้าตำรวจขึ้น เพื่อนำมาใช้ในภารกิจต่าง ๆ

ทั้งนี้ สุนัขตำรวจในประเทศไทย มีระยะเวลาประจำการราว 8 – 10 ปี ก่อนจะถูกปลดประจำการ โดยหลังจากนั้นจะได้รับการนำเข้าสู่กระบวนการประมูล หรือบางตัวก็อาจจะได้ใช้ชีวิตอยู่กับครูฝึก เนื่องจากมีความผูกพัน รวมทั้งบางตัวจะได้รับการดูแลจากหน่วยงานนั้น ๆ จนสิ้นอายุขัย

ลักษณะ “สุนัข K9” สเปกต้องเป็นอย่างไร

ลักษณะพื้นฐานของสุนัขที่เหมาะแก่การนำมาฝึกฝน ควรเป็นสุนัขที่มีท่าทางกระตือรือร้น อยากรู้ อยากเห็น ไม่กลัวเสียงดัง ไม่กลัวคน ไม่ก้าวร้าว ที่สำคัญต้องไม่หงอย เพราะอาการหงอย อาจบ่งชี้ถึงการเป็นสุนัขป่วย ทั้งนี้ สุนัขที่ผ่านการคัดลือก จะได้รับการฝึกฝน ก่อนจะนำไปแบ่งหน้าที่ ตามประเภทของภารกิจ โดยหลัก ๆ จะมีอยู่ 5 ประเภท

สุนัขค้นหาวัตถุระเบิด
สุนัขค้นหายาเสพติด
สุนัขติดตามหรือสะกดรอย
สุนัขอารักขาหรือจู่โจม
สุนัขแยกพิสูจน์กลิ่นของกลาง

ขั้นตอนการฝึกสุนัข อันดับแรก ต้องเรียนรู้จิตวิทยาและธรรมชาติของสุนัข โดยใช้เวลาฝึกการเชื่อฟังคำสั่งเบื้องต้น เช่น นั่ง หมอบ คอย เป็นเวลา 3 เดือน หลังจากนั้นจะเป็นการฝึกขั้นสูงอีก 3 เดือน และเริ่มทดลองปฏิบัติหน้าที่จริงเป็นเวลา 6 เดือน

การฝึกสุนัขแต่ละประเภทยังมีความแตกต่างกันไป อาทิ สุนัขค้นหาวัตถุระเบิด เน้นการฝึกการดมกลิ่นและการตะกุยดินให้คล่องแคล่ว ส่วนสุนัขจู่โจม เน้นฝึกความคล่องตัว การพุ่งเข้ากัดตามคำสั่งให้แม่นยำ และสุนัขอารักขา มักฝึกการอยู่นิ่งๆ และการสะกดรอยตามผู้คนหรือกลิ่นต่าง ๆ ในระยะทางไกล

สายพันธุ์สุนัขที่นิยมฝึกให้เป็น “สุนัข K9”

ปัจจุบันมีสายพันธุ์สุนัขที่นิยมนำมาฝึกฝนให้กลายเป็น “สุนัข K9” ได้แก่

สุนัขพันธุ์เยอรมันเชพเพิร์ด

เยอรมันเชพเพิร์ด หรือรู้จักกันในชื่อ “อัลเซเชียน” มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเยอรมนี เป็นสุนัขที่นิยมฝึกเพื่อต้อนสัตว์ โดยคำว่า เชพเพิร์ด มีความหมายว่า คนเลี้ยงแกะ จุดเด่นของสุนัขพันธุ์นี้คือ มีความจงรักภักดีสูง และเรียนรู้ไว มักนำมาใช้ในงานอารักขา หรือการค้นหา

สุนัขพันธุ์ร็อตไวเลอร์

ร็อตไวเลอร์ เป็นสุนัขพันธุ์เก่าแก่พันธุ์หนึ่งของโลก แม้จะดูดุ แต่ร็อตไวเลอร์มีอุปนิสัยอบอุ่นกับครอบครัวที่เลี้ยงดูมัน แถมยังมีความซื่อสัตย์ และมีความจงรักภักดีสูง ส่วนใหญ่มักฝึกฝนเพื่องานด้านอารักขา ป้องกันทรัพย์สินและความปลอดภัย

สุนัขพันธุ์ลาบราดอร์ รีทรีฟเวอร์

ลาบราดอร์ รีทรีฟเวอร์ มักถูกเลี้ยงในครอบครัว มีนิสัยร่าเริง จมูกไว และมีความอดทน ง่ายต่อการฝึกฝน จึงมักถูกนำไปฝึกเป็นสุนัขตำรวจ ช่วยงานในภารกิจค้นหายาเสพติด หรือค้นหาระเบิด

สุนัขพันธุ์โดเบอร์แมน พินสเชอร์

โดเบอร์แมน พินสเชอร์ เป็นสายพันธุ์ผสมของพันธุ์แมนเชสเตอร์ เทอร์เรียร์, ร็อตไวเลอร์ และเยอรมัน ฟินสเชอร์ มีอุปนิสัยกระตือรือร้น มีพลังงานสูง จนได้รับการนำมาฝึกเป็นสุนัขตำรวจอีกสายพันธุ์หนึ่ง

สุนัขพันธุ์บลัดฮาวด์

บลัดฮาวด์ เป็นสุนัขที่มีประสาทสัมผัสชั้นเลิศ สามารถแยกแยะและประมวลกลิ่นได้มากกว่ามนุษย์ถึง 40 เท่า มักได้รับการฝึกฝนให้เป็นสุนัขดมกลิ่น ค้นหาผู้รอดชีวิตจากภัยพิบัติ และค้นหายาเพสติด

สุนัขพันธุ์เบลเยียม มาลินอยส์

เบลเยียม มาลินอยส์ เป็นสุนัขสายพันธุ์ดั้งเดิมของเบลเยียม แต่เดิมมักถูกฝึกเพื่อต้อนฝูงแกะ แต่ด้วยอุปนิสัยที่ฉลาด ว่องไว จึงนิยมนำมาฝึกเป็นสุนัขตำรวจ ทำหน้าที่ค้นหายาเสพติด ตรวจวัตถุระเบิด และภารกิจค้นหาผู้คนที่สูญหาย

มากกว่าความเป็นสัตว์ลี้ยงที่สร้างความสุขให้กับมนุษย์ สุนัขหลายต่อหลายตัว ยังทำประโยชน์ และช่วยเหลือมนุษย์ได้อีกด้วย สมกับความเป็นเพื่อนรักสี่ขา ที่อยู่คู่กับสังคมมนุษย์มายาวนาน...

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้องอื่น ๆ

ดูคลิปวิดีโอ