หลังเลิกเรียน
“เลิกเรียนแล้วไปไหน” เป็นคำถามที่ผู้ปกครองหลายคนอาจสงสัยในตัวบุตรหลานวัยเรียนอยู่เสมอ ต่่อให้รู้ว่าพวกเขาไปไหนหรือทำอะไร เนื่องจากมันคือเวลาแห่งความอิสระเสรีก่อนจะกลับเข้าบ้าน แม้จะเพียงไม่นานแต่สำหรับวัยรุ่นหลายคนก็คงต้องหาอะไรทำเพื่อตัวเองเป็นเรื่องธรรมดาบางคนอาจจะไปเรียนพิเศษ บางคนอาจจะไปเดินห้าง เล่นกีฬาหรือหาของกินเล่นกับเพื่อนๆ แต่แท้จริงแล้วพวกเขาไปทำอะไร มาลองติดตามเรื่องราวชีวิต ความหวัง ความฝัน และมุมมองเด็กหนุ่ม 8 คนในช่วงเวลาที่ไม่มีผ...
ศิลปะนอกหอแสดง
สมัยก่อนอาจมีคนมองว่างานศิลปะ เป็นเรื่องของผู้มีความรู้เป็นของชนชั้นสูงเข้าถึงยาก และเป็นของประดับในหอศิลป์ หรือ พิพิธภัณฑ์เท่านั้น แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไป โลกหลังสมัยใหม่ก้าวเข้ามา ศิลปะก็เปลี่ยนสถานะ เริ่มรับใช้ผู้คนมีบทบาททางสังคมเข้าถึงง่าย และออกจากกรอบเดิมๆ ไปปรากฎอยู่บนท้องถนนจนถึงกำแพงบ้าน มาติดตามนิยามและรูปแบบงานศิลปะยุคใหม่ ที่ช่วยทำลายระดับชนชั้นทางสังคมใน สารคดีก(ล)างเมือง ตอน ศิลปะนอกหอแสดง วันอังคารที่ 3 พฤศจิกายน 2558 เวลา 13.30-...
ตนสยามมาเลย์ ตอนที่ 2
คนสยามมาเลย์ หรือ คนมาเลย์เชื้อสายไทย เป็นกลุ่มคนที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน มีประเพณีและวัฒนธรรมที่สั่งสมสืบสานต่อกันมานาน แต่ประชากรของประเทศมาเลเซียส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม การจัดงานประเพณีหรือวันสำคัญทางศาสนา จึงต้องจัดอยู่ในขอบเขตที่ได้รับความเห็นชอบจากรัฐบาลมาเลเชียก่อน ประเพณีวันสงกรานต์ของคนสยามมาเลย์ จะมีการจัดงานอย่างยิ่งใหญ่ทุกปีเพียงวันเดียว แต่ก็เป็นงานสำคัญที่ทุกคนต่างเฝ้ารอติดตามเรื่องราวของชีวิตคนสยามมาเลย์ผ่านงานวันสงกรานต์ได้ใน สา...
ตนสยามมาเลย์ ตอนที่ 1
ผลจากการทำสนธิสัญญาไทยอังกฤษในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ทำให้ไทยเสียดินแดนบางส่่วนให้ประเทศอังกฤษ แต่การขีดเส้นแบ่งเขตแดนในอดีตนั้น ยังมีผลให้ผู้คนที่เคยอาศัยอยู่ด้วยกันเป็นญาติพี่น้องกัน ต้องแยกจากกันด้วยเส้นแบ่งพรหมแดนในแผนที่ และกลายเป็นพลเมืองของประเทศที่ปกครองนั้นไปโดยปริยายอย่างที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ของไทย ผู้คนส่วนมากเป็นคนไทยเชื้อสายมาเลย์ ขณะที่ในประเทศมาเลเซียก็มีประชากรชาวมาเลย์ เชื้อสายไทยมาเลย์อยู่เช่นเดียวกัน มาติดตามชีวิตของกลุ่มคนมาเลย์...
ตลาดนัดหน้ากองสลาก
วิถีชีวิตแบบคนเมืองในปัจจุบัน เต็มไปด้วยสิ่งอำนวยความสะดวกมากมายให้เราได้จับจ่ายใช้สอย และการขยายตัวของชุมชนรอบๆ เขตเมืองก็มักจะมีร้านสะดวกซื้อและซุปเปอร์มาร์เก็ตติดแอร์ ตามไปค่อยให้บริการอยู่เสมอ เพื่อตอบสนองรูปแบบการใช้ชีวิตที่เร่งรีบตลอดเวลาเช่นเดียวกับตลาดนัดในย่านสนามบินน้ำ ซึ่งมีรูปแบบของตลาดสดแบบเดิมๆ ไม่มีแอร์เย็นช่ำค่อยให้บริการแต่ก็เปิดขายมานานกว่า 12 ปี แล้ว ก่อนที่กองสลากจะย้ายมาตั้งใกล้ๆ ทำให้ทำเลแห่งนี้คึกคักยิ่งขึ้นมาติดตามภาพชีวิต...
พมมะจัน
แม่แน็ต พมมะจัน หญิงชราวัย 60 ปี ผู้เปิดร้านขายของชำเล็กๆ ในเมืองชายขอบของสาธารณประชาธิปไตยประชาชนลาว ชีวิตอันแล้งแค้นของเธอและครอบครัวพมมะจัน ได้ผลักดันให้ลูกชายคนโต ต้องออกเดินทางมาแสวงโชคในประเทศไทย ก่อนถูกชักชวนให้ลงเรือประมง เพื่อไปหาปลายังหน้าน้ำเกาะอัมบน ประเทศอินโดนีเชีย 3 ปีที่ลูกชายหายสาบสูญแม่แน็ตยังคงชีวิตดำรงชีวิตด้วยความหวังวันต่อวัน จนกระทั่งวันหนึ่งเธอได้รับข่าวคราว ถึงชะตากรรมที่ลูกชายของเธอต้องเผชิญ เธอจึงตัดสินใจเดินทางข้ามแม่น...
อยู่ กับ เสือ
ศาลเจ้าพ่อเสือ บนถนนตะนาวใกล้กับเสาชิงช้าในกรุงเทพมหานคร เป็นศาลเจ้าของชาวจีนแต้จิ๋วที่เก่าแก่และมีชื่อเสียงมากที่สุดแห่งหนึ่ง ผู้คนที่เคารพนับถือเจ้าพ่อเสือ ทั้งชาวไทยและชาวจีน ต่างมาไหว้ขอพรเสริมบารมีกันอยู่เสมอ และธุรกิจที่มักเกิดขึ้นรายรอบสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ก็หนีไม่พ้นของไหว้บูชาแก้ปีชงที่พ่อค้าแม่ค้าส่วนใหญ่ก็คือ ชาวบ้านที่อาศัยอยู่ละแวกนั้นเอง “เอ๋ ” คือ อดีตพนักงานบริษัทที่ลาออกมาทำอาชีพขายเครื่องเซ่นไหว้ ต่อจากลุงที่เคยขายอยู่แถวนั้นจนเก...
แลนด์มาร์ก เจ้าพระยา
โครงการพัฒนาพื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา มีจุดมุ่งหมายเพื่อที่จะสร้างแลนด์มาร์กแห่งใหม่ให้แก่กรุงเทพมหานคร นอกจากเพื่อการท่องเที่ยวในพื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ยังจะสร้างเป็นเส้นทางจักรยาน และทางเดินเท้าเพื่อพักผ่อนหย่อนใจของคนเมืองอีกด้วย อย่างไรก็ตามภายใต้กรอบวิธีคิดของการพัฒนา ก็อาจจะเป็นการมองข้ามคนชายขอบในพื้นที่ริมน้ำไปโดยไม่ได้ตั้งใจ และสร้างผลกระทบความกังวลใจต่อวิถีชีวิตความเป็นอยู่ ทั้งปัจจุบันและอนาคตให้แก่ผู้คนที่อาศัยอยู่ริมน้ำ นับร้อยหลั...
บันทึกริมน้ำ
ชุมชนมิตรคาม เขตดุสิต ริมแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นชุมชนที่มีวิถีชีวิตเกี่ยวข้องกับน้ำมากว่า 60 ปี จากท่าเทียบเรือที่มีเรือขายถ่าน เรือขนทราย จนถึงเรือขายสินค้าเล็กๆ จนเมื่อเวลาผ่านไป การขนส่งทางน้ำไม่ได้รับความนิยม เรือที่จอดเทียบท่ามานานก็ถูกยกจากน้ำ และกลายมาเป็นที่อยู่อาศัย ขยายตัวเป็นชุมชนจนถึงทุกวันนี้แต่ชีวิตของชาวบ้านและนักประดาน้ำหาของเก่า ที่สืบทอดกันมานานของชุมชนนี้กำลังจะหายไป เพียงเพราะพวกเขาถูกบอกว่า กำลังลุกล้ำพื้นที่ริมฝั่งเจ้าพระยา มาต...
แดนเนรมิต
วัดพืชอุดม คลอง 13 ลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี เป็นวัดที่เชิญชวนให้พุทธศาสนิกชนเข้ามาทำบุญ ด้วยการมาเยี่ยมชมนรก สวรรค์จำลอง อันเป็นแนวคิดของท่านพระครูอุดม อดีตเจ้าอาวาส ซึ่งมรณะภาพไปตั้งแต่ปีพุทธศักราช 2542 ท่านได้เนรมิตวัดแห่งนี้ ขึ้นตามภาพนิมิตรและคติธรรมทางพุทธศาสนา เพื่อให้ผู้พบเห็นเกิดความเกรงกลัวต่อบาป ไม่ว่าเทคโนโลยีปัจจุบันจะก้าวกระโดดไปอย่างไร ก็ปฏิเสธไม่ได้ ว่าความเชื่อเรื่องนรก สวรรค์ยังมีอิทธิพล ต่อวิถีชีวิตคนไทยอยู่เสมอ มาสำรวจชีวิตของผู...
ต้นไม้ติดล้อ
กรุงเทพมหานคร เมืองหลวงที่มีการก่อสร้างตลอดเวลา จนเราสามารถมองหาตึกสูงได้ง่ายยิ่งกว่าร่มเงาต้นไม้ พื้นที่สีเขียวสำหรับพักผ่อน ออกกำลังกายและหาความสงบเพื่อคุณภาพชีวิตในเมือง จึงเป็นสิ่งที่หายากขึ้นทุกที แต่แม้คนในเมืองหลวงส่วนใหญ่จะต้องอาศัยอยู่ในพื้นที่ที่แสนจำกัด พวกเขาก็พยายามแบ่งปันพื้นที่ส่วนหนึ่งอย่างเช่น ด้านหน้าตึกแถว หรือตามระเบียงคอนโด เอาไว้จัดสวนหรือปลูกต้นไม้เล็กๆ เพื่อสร้างบรรยากาศในหน้าอยู่ยิ่งขึ้น และเมื่อพวกเขามักไม่มีเวลาไปเลือกซ...
คนไทยมาจากไหน
นับตั้งแต่ปีพุทธศักราช 2554 ถึงปัจจุบันโครงการวิจัยทางโบราณคดีของ รศ.ดร.รัศมี ชูทรงเดช ที่ศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับ แหล่งโบราณคดีวัฒนธรรมโรงไม้ ช่วยให้เรารู้จักล่องลอยของคนสมัยก่อนซึ่งมีประวัติศาสตร์อายุนับหมื่นปีอยู่ในดินแดนภาคเหนือ หลังจากมีการขุดค้นพบหัวกะโหลกมนุษย์โบราณที่ เพิงผา ถ้ำลอด อ.ปางมะผ้า จ.แม่ฮ่องสอน เมื่อปีพุทธศักราช 2546 ทีมนักโบราณคดี ก็พยายามสร้างภาพใบหน้าที่แทนจริงด้วยเทคโนโลยีและจิตนาการ เพื่อจะทำความเข้าใจอดีต แล้วนำมาอธิบายความ...
ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว
วิกฤติภัยแล้งในปีนี้รุนแรงกว่าทุกปีที่ผ่านมา ทำให้ชาวนาในหลายจังหวัดต่างประสบปัญหาขาดแคลนน้ำเพื่อทำนากันทั่วประเทศ พวกเขาต้องยอมเสียสละไม่ทำนาหารายได้อย่างที่เคยทำมาทุกปี เพื่อปฏิบัติตามนโยบายการบริหารจัดการน้ำของรัฐบาลซึ่งยังขาดประสิทธิภาพดังเช่น ชาวนาจังหวัดสุพรรณบุรีและชัยนาท ที่ดิ้นร้นช่วยกันวิดน้ำที่มีเหลือยู่น้อยนิดในคลองมะขามเฒ่า-อู่ทอง เพื่อไปรักษาต้นข้าวที่เพิ่งปลูกให้ยังอยู่ต่อได้ แต่ก็ไม่เป็นผลสำเร็จ พวกเขาต้องเห็นข้าวที่ลงทุนลงแรงไปยื...
บอย จอย
อำเภอมหาชัย จังหวัดสมุทรสาคร คือ เมืองประมงที่มีแรงงานข้ามชาติชาวมอญและเมียนมาหนาแน่นที่สุดเมืองหนึ่ง คนต่างสัญชาติเหล่านี้ เมื่อมีบุตรหลานอายุถึงวัยที่สมควรก็มักจะให้ออกไปใช้แรงงาน มากกว่าจะเรียนหนังสือ แต่ “บอย” กับ “จอย” คือคู่แฝดไร้สถานภาพทางทะเบียนราษฎร์เพียงไม่กี่คน ที่ยังคงมุ่งมั่นเลือกจะศึกษาต่อแม้ว่าพวกเขาเกิดและเติบโตในเมืองไทย และแทบไม่รู้จักอะไรเกี่ยวกับประเทศของพ่อแม่ แต่ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับเด็กต่างสัญชาติเหล่านี้ ที่ต้องมาร่ำเรี...
โหรามหานิยม
แม้ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ จะเป็นตัวบ่งชี้ยุคสมัยที่พัฒนาเปลี่ยนแปลงไปอยู่เสมอ แต่ดูเหมือนว่าความเชื่อในเรื่อง “ดวง” และหลัก “โหราศาสตร์” จะไม่เคยหายไปจากสังคมได้เลย สิ่งเหล่านี้ยังคงแทรกซึมอยู่ในทุกอณูของการใช้ชีวิต แถมยังกลายเป็นธุรกิจ ที่มีมูลค่ามหาศาลอีกด้วย“หลิว” คือพนักงานบริษัทธรรมดาๆ คนหนึ่งที่ชอบดูดวงเป็นอย่างมาก เธอมักจะดูดวงเพื่อนำมาเป็นแนวทางในการใช้ชีวิตอยู่เสมอ เรามาติดตามเรื่องราวของการดูดวง ผ่านสายตาของหมอดูและคนในวงการโหราศาสต...
มีผลไม้มาขาย
รถเข็นขายผลไม้ ที่เราเห็นกันอยู่ทั่วไปตามข้างทาง ดูเป็นอาชีพอิสระที่น่าจะมีรายได้พอเลี้ยงตัว และไม่ต้องอยู่ภายใต้แรงกดดันใดๆ เพียงแค่หาซื้อผลไม้มา ทาความสะอาด แล้วก็ขายไป แต่ในชีวิตจริง ไม่ใช่เรื่องง่ายขนาดนั้น“พี่ทัด” คือ หนุ่มลูกอีสานจากจังหวัดอุบลราชธานี ที่ยึดอาชีพขายผลไม้อยู่ในกรุงเทพฯมานานกว่า 20 ปี เพราะไม่อยากทำนาอยู่ที่บ้านเกิด เขาต้องเผชิญแรงกดดันจากหลายด้าน ทั้งเรื่องราคาผลไม้ที่สูงขึ้นทุกวันจากพ่อค้าคนกลาง คุณภาพของผลไม้ที่ไม่ได้มาตรฐ...
สวนผลไม้
แม้ว่าทุเรียนจะเป็นผลไม้ที่มีราคาซื้อขายสูง และให้ผลผลิตที่คุ้มค่าในการลงทุน แต่ว่าการตัดสินใจจะทำสวนทุเรียนในปัจจุบันนี้ก็ไม่ใช่เรื่องง่าย และไม่ใช่เรื่องที่ใครๆก็ทำได้ด้วยปัจจัยทางด้านต้นทุนค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาสวน อำนาจการต่อรองราคากับพ่อค้าคนกลางที่ขึ้นอยู่กับขนาดของแต่ละสวน รวมถึงปัจจัยธรรมชาติที่ทำให้ไม่สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้อย่างที่ควรจะเป็น ล้วนเป็นสิ่งที่ทำให้ชาวสวนหลายคนต้องท้อใจถึงขั้นอยากลาออกจากอาชีพชาวสวนบ้างแล้วมาติดตามชีวิต...
สวนเล็กๆที่เรียกว่ารัก
ที่สวนเกษตรอินทรีย์มลำสะปูน บ้านของยุ้ยและต๊ะ สองสามีภรรยาคนรุ่นใหม่ที่ลาออกจากงานชีวิตพนักงานประจำในเมืองมาสร้างชีวิตใหม่อยู่กับดินและแดด เพราะพวกเขาเชื่อว่าการทำเกษตรอินทรีย์ ไม่ใช่แค่การปลูกผักปลอดสารพิษ โดยไม่ใช้ปุ๋ยเคมีเท่านั้น แต่การมีวิถีชีวิตที่สอดคล้องกับธรรมชาตินั้นสำคัญกว่า เป็นเวลา 3 ปี แล้วที่พวกเขาปลูกผักและขายอาหารเพื่อสุขภาพในจังหวัดลำพูน จนสามารถขยายกิจการจากการขายผักที่ตัวเองปลูกไปยังเพื่อนบ้านให้มารับผักไปขายได้อีกด้วย เพราะสิ่...
ป่าน้ำจำ
“ป่าน้ำจำ” บ้านทุ่งยาว ตำบลศรีบัวบาน อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน คือป่าชุมชนตัวอย่างที่มักได้รับการศึกษาดูงาน ทั้งจากชาวไทยและชาวต่างชาติ เป็นจำนวนมากทุกปี เพื่อศึกษาความสำเร็จของการจัดการป่าโดยชุมชน เพราะความเข้มแข็งของชาวบ้านที่รวมตัวกันตั้งสัญญารักษาป่าด้วยวิถีชุมชน จนรอดพ้นจากการประกาศให้เป็นวนอุทานของรัฐบาล ติดตามชมรายการก(ล)างเมือง ตอน ป่าน้ำจำ วันอังคารที่ 7 กรกฎาคม 2558 เวลา 13.30-14.00 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or...
ปากบารา
ประเทศไทยมีความพยายามที่จะช่วงชิงความได้เปรียบทางการค้า ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาตลอดหลายร้อยปี วิธีหนึ่งในนั้นก็คือ แผนการสร้างท่าเรือน้ำลึกที่ปากคลองปากบารา อำเภอละงู จังหวัดสตูล เพื่อขนตู้สินค้าจากเรือขึ้นฝั่ง แล้วส่งต่อไปขึ้นเรือที่อ่าวไทย โดยทางรถไฟที่จังหวัดสงขลา แต่ก็มีเสียงคัดค้านถึงความไม่เหมาะสมหลายๆ ด้านๆ ตั้งแต่ระดับความลึกของน้ำ ผลเสียต่อระบบนิเวศ วิถีชีวิตของประชาชนในพื้นที่ ความคุ้มค่าของโครงการ หรือ แม้แต่ความกังวลเกี่ยวกั...
