เกือบ 70 ปี ที่ชาวจีนในยุค ทหารจีนกองพล 93 อพยพเข้ามาช่องทางดอยอ่าง และตั้งรกรากยังบ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ หมู่บ้านในหุบเขาที่อุดมสมบูรณ์ด้วยพืชพรรณและสายน้ำ แม้กาลเวลาจะผ่านเลย แต่วิถีชีวิตที่เป็นรากเหง้าความเป็นจีนยูนนานของพวกเขาไม่ได้เปลี่ยนแปลงไปมากนัก แม้ว่าศาสนามีทั้ง จีนพุทธ จีนคริสต์ และจีนมุสลิม ซึ่งมีความแตกต่างกัน แต่คนที่นี่อยู่ร่วมกันได้ฉันท์พี่น้องบังรอฮาบ บุญเทียม ผู้ใหญ่บ้าน บ้านยาง ซึ่งนับถือศาสนาอิสลาม เล่าถึงความเกื้อกูลกันของคนต่างศาสนาว่า "ที่นี่มีตลาดแห่งเดียวจับจ่ายทุกศาสนาหรือในงานบุญไม่ว่าศาสนาใดศาสนิกต่างศาสนาจะเข้าไปช่วยกัน เพราะเป็นคนบ้านเดียวกัน"
ที่หมู่บ้านแห่งนี้ วิถีชีวิตชาวจีนยูนนานซึ่งนับถือศาสนาพุทธ ยังยึดมั่นและสืบทอดกันมา คือการเตรียมพร้อมทั้งก่อนและหลังความตาย คือ มีการเตรียมโลงศพเอาไว้ เพราะเชื่อว่าเป็นการต่ออายุให้ยืนยาวโดย ยิ่งอ๋ายชิง หรือ กฤษณายิ่งเจริญกิจ อายุ 49 ปีเล่าว่าซื้อโลงศพเก็บไว้ให้อาม่ามานาน เก็บไว้อย่างมิดชิด ตอนนี้อาม่าอายุ 90 ปี
ส่วนครอบอากงเหวินคั่ว แซ่เฉ่ว อายุ 84 ปีมีโลงศพในบ้านถึง 4 โลง อากงเล่าด้วยความภูมิใจเพราะ ลูกๆ พาไปเลือกซื้อตั้งแต่อายุ 50 ปี และเก็บไว้ใน 30 ปีกว่าแล้ว เฮียพงษ์เทพฉัตรฐาปนา (อายุ 58 ปี) ลูกชายของอากงเหวินคั่วเล่าว่า การซื้อโลงศพเตรียมไว้เป็นการแสดงความกตัญญูต่อพ่อแม่ที่สืบทอดกันมาในวิถีชีวิตของชาวจีนยูนนานช่างที่ทำโลงศพนั้น คือ ช่างชิงเหล่ย แซ่ม้า ซึ่งอยู่ที่บ้านใหม่หนองบัว อ.ไชยปราการ ห่างจากบ้านยาง 20 กม. ตัวช่างผู้ที่จะทำโลงศพได้นั้น เชื่อกันว่าต้องได้รับการถ่ายทอดมาวิชาโดยตรงจากผู้เป็นพ่อเท่านั้น
นอกจากความเชื่อทางศาสนา ความเป็นอยู่ของคนจีนยูนนานที่นี่ยังเรียบง่าย ใกล้ชิดธรรมชาติ และมีอาหารที่เป็นเอกลักษณ์ เช่น ซาลาเปาไส้มะพร้าว ขนมจีบ เส้นหมี่ที่ยังใช้การนวดเส้นแบบโบราณ นอกจากนั้นยังมีอาหารที่สุดพิเศษซึ่งจะทำได้เฉพาะในหน้าหนาวเท่านั้น คือ "เนื้อน้ำค้าง" หรือที่คนที่นี่เรียกว่า "กังปา" ความพิเศษก็คือ ต้องอาศัยลมเย็นและน้ำค้างของฤดูหนาวในการตาก เพราะจะมีน้ำค้างตกใส่ ทำให้เกิดความนุ่ม โดยจะตาก 7 - 10 แดด วิธีการตากก็คือ ต้องเอาแขวนกับยอดไม้ไผ่ ที่มีความยาวประมาณ 4 - 5 เมตร หลังจากนั้นก็ตั้งขึ้น ให้เนื้อโดนแดดมากที่สุด เมื่อเนื้อแห้งก็สามารถเอาลงมาทอดกิน บางคนก็ทำเยอะ เก็บไว้กินได้เป็นปีเนื้อน้ำค้างนี้เป็นอาหารที่พิเศษสำหรับคนที่นี่ด้วย เพราะหากมีญาติหรือคนรู้จักก็มักจะเอาเป็นของฝาก เพราะเนื้อน้ำค้างทำได้เพียงปีละหนึ่งครั้งเท่านั้น
ความเป็นจีนยูนนานของคนที่นี่ ถูกปลูกฝังและผูกพันอยู่ในวิถีชีวิต ทั้งคำสอน ความเชื่อ แม้จะมีการปรับเปลี่ยนไปบ้างตามยุคสมัย แต่ในด้านคุณค่าโดยเฉพาะความกตัญญูรู้คุณต่อบรรพบุรุษนั้นมิได้เสื่อมคลายลงตามกาลเวลา
ติดตามในรายการซีรีส์วิถีคน วันจันทร์ที่ 19 กรกฎาคม 2564 เวลา 17.30 - 18.00 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
ซีรีส์วิถีคน
หมอลำขอข้าว อาชีพที่ยังดำรงอยู่ด้วยน้ำใจ
ฉันให้เธอให้...แลกเปลี่ยนสร้างสุข บ้านสระแก้ว ต.สระแก้ว อ.เปือยน้อย จ.ขอนแก่น
หมู่บ้านโบราณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
บุญคุณต้นโหนด อ.สทิงพระ จ.สงขลา
เกลือสินเธาว์ มรดกจากผืนดิน บ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร
วิถี "คนเหนือเขื่อน" บ้านอูมฮวม ต.บ้านนา อ.สามเงา จ.ตาก
วิถี "เกษตรและเกลือโบราณ" เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
"มรดกวัวควาย" บ้านบึง ต.ดอนแรด อ.รัตนบุรี จ.สุรินทร์
“นางหาบ” สืบทอดวิถีบุญ บ้านแสงภา อ.นาแห้ว จ.เลย
วิถี "คนริมน้ำอิรวดี" ประเทศเมียนมา
วิถีคนเก็บเห็ดเผาะ บ้านปลายนาสวน ต.นาสวน อ.ศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี
วิถีคนขายน้ำ บ้านวังน้ำเย็น ต.วังสะพุง อ.วังสะพุง จ.เลย
วิถี "วัวเทียมเกวียน" บ้านป่าหัด ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน
วิถีคนเลี้ยงผึ้ง บ้านป่าไผ่ ต.ป่าไผ่ อ.ลี้ จ.ลำพูน
วิถีเรือขนทราย อ.เมือง จ.ปทุมธานี
วิถีคนเกาะกูด อ.เกาะกูด จ.ตราด
วิถี "คนหาปลา" ใน "ป่าพรุโต๊ะแดง"
วิถี "นายฮ้อย" บ้านโตนด ต.ระแงง อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์
"ซูเปอร์มาร์เก็ตธรรมชาติบ้านท่าเลน" บ้านท่าเลน ต.เขาทอง อ.เมือง จ.กระบี่
เรื่องเก่าในเมืองใหญ่ ซ.วานิช 1 (สำเพ็ง), ซ.วานิช 2 (ตลาดน้อย) กรุงเทพมหานคร
มรดกห้างนา บ้านป่าแดง อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
วิถี “ทุเรียนลับแล” บ้านผามูบ ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
“จองพารา” วิถีแห่งความศรัทธา บ้านนาปลาจาด ต.ห้วยผา อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีน้ำ "สายบุรี" บ้านโต๊ะโม๊ะ อ.สุคิริน จ.นราธิวาส
วิถีลูกหาบ หัวใจแห่งภูกระดึง บ้านศรีฐาน อ.ภูกระดึง จ.เลย
วิถีคนตีมีดโบราณ บ้านโนนหล่อ ต.หญ้าปล้อง อ.เมืองศรีสะเกษ จ.ศรีสะเกษ
วิถีคนป่าเมี่ยง บ้านขุนปั๋ง ต.แม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่
วิถีชุมชนเรือนแพสะแกกรัง จ.อุทัยธานี
วิถีคลองในเมืองกรุง ชุมชนพูนบำเพ็ญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
วิถีหลากศาสนาของ “ชาวจีนยูนนาน” บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่
ซีรีส์วิถีคน
หมอลำขอข้าว อาชีพที่ยังดำรงอยู่ด้วยน้ำใจ
ฉันให้เธอให้...แลกเปลี่ยนสร้างสุข บ้านสระแก้ว ต.สระแก้ว อ.เปือยน้อย จ.ขอนแก่น
หมู่บ้านโบราณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
บุญคุณต้นโหนด อ.สทิงพระ จ.สงขลา
เกลือสินเธาว์ มรดกจากผืนดิน บ้านหนองเทา ต.นาแก อ.คำเขื่อนแก้ว จ.ยโสธร
วิถี "คนเหนือเขื่อน" บ้านอูมฮวม ต.บ้านนา อ.สามเงา จ.ตาก
วิถี "เกษตรและเกลือโบราณ" เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
"มรดกวัวควาย" บ้านบึง ต.ดอนแรด อ.รัตนบุรี จ.สุรินทร์
“นางหาบ” สืบทอดวิถีบุญ บ้านแสงภา อ.นาแห้ว จ.เลย
วิถี "คนริมน้ำอิรวดี" ประเทศเมียนมา
วิถีคนเก็บเห็ดเผาะ บ้านปลายนาสวน ต.นาสวน อ.ศรีสวัสดิ์ จ.กาญจนบุรี
วิถีคนขายน้ำ บ้านวังน้ำเย็น ต.วังสะพุง อ.วังสะพุง จ.เลย
วิถี "วัวเทียมเกวียน" บ้านป่าหัด ต.ม่วงตึ๊ด อ.ภูเพียง จ.น่าน
วิถีคนเลี้ยงผึ้ง บ้านป่าไผ่ ต.ป่าไผ่ อ.ลี้ จ.ลำพูน
วิถีเรือขนทราย อ.เมือง จ.ปทุมธานี
วิถีคนเกาะกูด อ.เกาะกูด จ.ตราด
วิถี "คนหาปลา" ใน "ป่าพรุโต๊ะแดง"
วิถี "นายฮ้อย" บ้านโตนด ต.ระแงง อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์
"ซูเปอร์มาร์เก็ตธรรมชาติบ้านท่าเลน" บ้านท่าเลน ต.เขาทอง อ.เมือง จ.กระบี่
เรื่องเก่าในเมืองใหญ่ ซ.วานิช 1 (สำเพ็ง), ซ.วานิช 2 (ตลาดน้อย) กรุงเทพมหานคร
มรดกห้างนา บ้านป่าแดง อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์
วิถี “ทุเรียนลับแล” บ้านผามูบ ต.แม่พูล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
“จองพารา” วิถีแห่งความศรัทธา บ้านนาปลาจาด ต.ห้วยผา อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
วิถีน้ำ "สายบุรี" บ้านโต๊ะโม๊ะ อ.สุคิริน จ.นราธิวาส
วิถีลูกหาบ หัวใจแห่งภูกระดึง บ้านศรีฐาน อ.ภูกระดึง จ.เลย
วิถีคนตีมีดโบราณ บ้านโนนหล่อ ต.หญ้าปล้อง อ.เมืองศรีสะเกษ จ.ศรีสะเกษ
วิถีคนป่าเมี่ยง บ้านขุนปั๋ง ต.แม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่
วิถีชุมชนเรือนแพสะแกกรัง จ.อุทัยธานี
วิถีคลองในเมืองกรุง ชุมชนพูนบำเพ็ญ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
วิถีหลากศาสนาของ “ชาวจีนยูนนาน” บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่