นักวิชาการแนะปรับรูปแบบวิธีการ 
เสียงสะท้อนจากชาวนาเพียงบางส่วนต่อโครงการรับจำนำข้าวของรัฐบาลที่เดินหน้ามาเกือบครบ 1 ปี หลายคนบอกว่า รู้สึกพอใจกับราคาข้าวที่สูงขึ้นแต่ราคาข้าวที่เพิ่มขึ้นได้ส่งผลให้ต้นทุนการผลิตค่าใช้จ่ายของพวกเขาสูงขึ้นด้วยเช่นกัน
ขณะที่นาย ธนวรรธน์ พลวิชัย ผอ.ศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ให้ความเห็นว่า โครงการรับจำนำข้าวสามารถช่วยเหลือเกษตรกรที่เพียงระยะสั้น แต่ไม่ได้ตอบโจทย์การแก้ปัญหาเกษตรกรอย่างยั่งยืน
ด้าน รศ.สมพร อิศวิลานนท์ นักวิชาการจากสถาบันคลังสมองของชาติ มองว่า โครงการรับจำนำข้าวของรัฐบาลผลที่เห็นได้ชัดเจนคือการมุ่งยกระดับราคาที่ไม่สะท้อนความเป็นจริง ทำให้กลไกตลาดบิดเบือน แม้ว่าในระยะสั้นจะสามารถช่วยให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น แต่นำมาซึ่งปัญหาราคาปัจจัยการผลิตที่เพิ่มขึ้นเช่นกัน ซึ่งเป็นปัญหาที่รัฐบาลไม่เคยกล่าวถึง หรือ ให้ความสำคัญซึ่งเป็นสิ่งที่อันตรายสำหรับอุตสาหกรรมข้าวไทย
รศ.สมพร ยังเห็นว่า รัฐบาลควรใช้งบประมาณ 200,000 -300,000 ล้านที่ลงในโครงการรับจำนำไปสนับสนุนชาวนาในด้านอื่น เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต เช่น การสร้างความเข้มแข็ง ส่งเสริมการวิจัยและพัฒนาพันธุ์ข้าวเพื่อให้ได้ผลผลิตที่ดี การลงทุนสร้างระบบชลประทาน
โดยปัจจุบันมีเกษตรกรทั่วประเทศกว่า 6 ล้านครัวเรือน ในจำนวนนี้ประกอบอาชีพทำนาประมาณ 4 ล้านครัวเรือน ทั้งนี้ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตรรายงานว่า ในโครงการรับจำนำข้าว 2554/2555 มีเกษตรกรเข้าร่วมโครงการเพียง 1,200,000 ราย จากเกษตรกรที่ผ่านการรับรองการขึ้นทะเบียนผู้ปลูกข้าวกว่า 3 ล้านราย
ซึ่ง รศ.สมพร เห็นว่า มีเกษตรกรเพียงกลุ่มน้อยที่ได้ประโยชน์ โดยเสนอทางออกว่าหากรัฐบาลจะเดินหน้าโครงการรับจำนำต่อไปควรปรับวิธีการรับจำนำใหม่ โดยช่วยเหลือเกษตรกรเฉพาะกลุ่มที่ยากจนหรือมีที่นาต่ำกว่า 20 ไร่ ซึ่งเป็นชาวนาส่วนใหญ่ของประเทศ หรือ จำกัดปริมาณผลผลิตที่เข้าโครงการรับจำนำต่อครัวเรือน รัฐควรวางแผนการตลาดข้าวที่ดีในการส่งออกเพื่อไม่ให้เกิดปัญหา และ ร่วมมือกับเอกชนทำตลาด