วันนี้ (13 ส.ค.2562) มูลนิธิเข้าถึงเอดส์และเครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ ประเทศไทย เข้ายื่นจดหมายถึงอธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา เรียกร้องให้เร่งพิจารณา และยกเลิกคำขอรับสิทธิบัตร ที่บริษัท วีไอไอวี เฮลธ์แคร์ คัมปะนี ประเทศสหรัฐอเมริกา ยื่นจดสิทธิบัตรยาสูตรรวมเม็ด สำหรับรักษาเอชไอวีในประเทศไทย เพื่อปลดล็อกการผูกขาด ที่อาศัยช่องว่างกฎหมายสิทธิบัตร และให้ผู้ติดเชื้อเอชไอวีทุกคนในไทยได้รับการรักษาที่ดีขึ้น
บริษัท วีไอไอวีฯ ได้ยื่นขอจดสิทธิบัตรในยาต้านไวรัสเอชไอวี สูตรรวมเม็ด ที่มีส่วนผสมของยาโดลูเทกราเวียร์ (DTG) รวมกับยาต้านไวรัส อีก 2 ชนิดในไทย เมื่อวันที่ 25 ก.ค.2555 คำขอสิทธิบัตรในไทยเลขที่ 1201003753 โดยใช้เอกสารคำขอฯ ที่ยื่นในสหรัฐเลขที่ US2011/022219 เป็นเอกสารอ้างอิงสำหรับยื่นขอรับสิทธิบัตรในไทย
นายอภิวัฒน์ กวางแก้ว ประธานเครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี เอดส์ ประเทศไทย กล่าวว่า องค์การอนามัยโลกได้ประกาศให้ยาต้านไวรัสเอชไอวี ที่มีส่วนผสมของยาโดลูเทกราเวียร์ เป็นยาต้านไวรัส สูตรพื้นฐานของทุกประเทศในการรักษาเอชไอวี ยาสูตรผสมนี้จะช่วยให้ผู้ติดเชื้อฯ มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ผู้ติดเชื้อฯ ไม่จำเป็นต้องกินยาหลายเม็ด กินวันละครั้ง ประสิทธิภาพการกดเชื้อเอชไอวีดีกว่ายาต้านฯ ตัวอื่น ผลข้างเคียงจากยามีน้อยและไม่รุนแรง และทำให้เชื้อไวรัสเอชไอวีดื้อยายาก
ขณะนี้ผู้ติดเชื้อที่รักษาด้วยยาต้านฯ มาหลายปี ในสูตรพื้นฐานเดิม เริ่มมีผลข้างเคียงจากยาที่ใช้อยู่ ที่ทำให้ไขมันในเลือดสูง ความดันเพิ่ม ทำให้หมอต้องให้ยาลดไขมัน ยาลดความดัน จำนวนมาก ถ้ายาสูตรผสมโดลูเทกราเวียร์นี้ ไม่มีคำขอรับสิทธิบัตรยื่นคาไว้ องค์การเภสัชกรรมจะสามารถผลิตได้ และจะทำให้ยาราคาถูกลงมาก
นายเฉลิมศักดิ์ กิตติตระกูล เจ้าหน้าที่รณรงค์การเข้าถึงยาของมูลนิธิเข้าถึงเอดส์ กล่าวว่า เคยยื่นจดหมายคัดค้านคำขอฯ ในไทยฉบับนี้ต่ออธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญาไปครั้งหนึ่งแล้ว เมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2560 เพราะเป็นการขอคุ้มครองการนำยาเก่าไปรวมเม็ดกัน จึงไม่เข้าหลักเกณฑ์ที่จะพิจารณาให้สิทธิบัตร เพราะไม่ใช่สิ่งประดิษฐ์ใหม่ แต่เป็นการนำยา DTG เดิมไปรวมเม็ดกับยาต้านไวรัสชนิดอื่นเท่านั้น
และในสำนักสิทธิบัตรของยุโรป ก็เพิ่งมีคำตัดสินยกเลิกสิทธิบัตรสูตรยารวมเม็ดนี้ จากบริษัทดังกล่าว หลังมีการประกาศใช้สิทธิบัตรไปแล้วเมื่อวันที่ 23 กันยายน ปี 2559
นายนิมิตร์ เทียนอุดม ผู้อำนวยการมูลนิธิเข้าถึงเอดส์ กล่าวว่า ต้องการให้มียาสูตรรวมเม็ด 3 ตัว ยาโดลูเทกราเวียร์+ยาทีโนโฟเวียร์+ยาลามิวูดีน ในระบบหลักประกันสุขภาพ แต่เนื่องจากไทย มีคำขอรับสิทธิบัตรยื่นขวางท่อไว้ ทั้งๆ ที่ไม่ควรพิจารณาให้สิทธิบัตรเพราะยุโรปก็ได้ยกเลิกสิทธิบัตรยาสูตรผสมนี้ไปแล้ว
ยาสูตรนี้ มีราคาแพงกว่า 10,000 บาทต่อคนต่อเดือน ระบบหลักประกันสุขภาพ จึงยังไม่มียานี้เป็นสูตรพื้นฐานของประเทศอยู่ในชุดสิทธิประโยชน์หลักประกันสุขภาพ ยาต้านไวรัสฯ สูตรพื้นฐานของไทยในปัจจุบันมีราคา 710 บาทต่อคนต่อเดือน ในขณะที่ยาสูตรผสมโดลูเทกราเวียร์ในบางประเทศราคาไม่ถึง 200 บาทต่อคนต่อเดือน เพราะไม่มีสิทธิบัตรเป็นอุปสรรค
เราได้ช่วยกรมทรัพย์สินทางปัญญาทำการบ้าน และขอให้กรมฯ ปฏิเสธคำขอฯ ในไทยฉบับนี้ทันที เพราะไทยจะไม่สามารถต่อสู้กับเอชไอวีและเอสด์ได้สำเร็จ หากไม่มียาสูตรนี้ เมื่อกินยารักษาสูตรที่กินง่ายขึ้น ก็เท่ากับเป็นการป้องกันไม่ให้ส่งต่อเชื้อ เพราะยาจะช่วยกดเชื้อไวรัสให้ลดลงจนถึงระดับที่ส่งต่อให้กันไม่ได้