หากินลำบากแล้ว จะหากินกับปลาเล็กปลาน้อยยังพอได้กิน แต่ถ้าเป็นปลาเศรษฐกิจคือไม่มีแล้ว อาชีพเรามันหายไปแล้ว
นี่คือเสียงสะท้อนของชาวบ้านคันเปือย อ.สิรินธร จ.อุบลราชธานี ที่มีจำนวนไม่น้อย ยังคงต้องหาเลี้ยงครอบครัวด้วยการจับปลา แต่การวางอวนไว้ข้ามคืนและการออกเรือไปหาปลาแต่ละรอบ แทบไม่ได้ปลากลับมา สะท้อนวิกฤตด้านทรัพยากร
ปี 2543 คณะกรรมการเขื่อนโลก (The World Commission on Dams - WCD) แต่งตั้งโดยธนาคารโลก ใช้เขื่อนปากมูลเป็น 1 ใน 7 กรณีศึกษาทั่วโลก ศึกษาผลกระทบของเขื่อน และปี 2545 มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ศึกษาประเมินผลกระทบอีกครั้งในสภาพที่ประตูเขื่อนปากมูลเปิดให้น้ำไหลตลอดทั้งปี ผลการศึกษาของทั้งสองสถาบันมีความสอดคล้องกัน คือ เขื่อนปากมูลสร้างผลกระทบต่อระบบนิเวศประมง เศรษฐกิจปลา และการผลิตไฟฟ้าไม่ได้ตามที่วางแผนไว้
เผชิญความเดือดร้อนนานกว่า 30 ปี
ประตูระบายน้ำเขื่อนปากมูลทั้ง 8 บานที่ถูกปิดสนิท กลายเป็นสิ่งกีดขวางลำน้ำขนาดมหึมา ระดับน้ำที่ถูกกักไว้เหนือเขื่อนสูงกว่าท้ายเขื่อนไม่น้อยกว่า 10 เมตร ทำให้สภาพท้ายเขื่อน น้ำแห้งจนเห็นเกาะแก่งต่าง ๆ เหลือเพียงร่องน้ำลึกที่ถูกระเบิดเปิดช่องระบายน้ำ เพื่อผลิตไฟฟ้า สภาพที่เกิดขึ้นเช่นนี้ จึงยากที่จะมีปลาให้ชาวบ้านได้จับ และเมื่อวิถีที่ต้องหากินกับแม่น้ำมูลไม่เหมือนเดิม หลายคนจึงต้องเปลี่ยนอาชีพ
นอกจากสัตว์น้ำที่ค่อย ๆ ลดลงและสูญเสียถิ่นที่อยู่ของพันธุ์สัตว์น้ำ การเปิด-ปิดน้ำจากเขื่อนที่ไม่เป็นระบบ และความแรงของน้ำที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้ตลิ่งถูกกัดเซาะอย่างหนัก บ้านเรือนริมน้ำอยู่ในภาวะเสี่ยง
เรียกร้องมาทุกรัฐบาล แต่ยังไม่ได้รับการแก้ปัญหา
กรณีเขื่อนปากมูล เป็นหนึ่งในประเด็นที่กลุ่ม สมัชชาคนจน เรียกร้องมาทุกรัฐบาล แต่ยังไม่มีรัฐบาลไหนที่สามารถแก้ไขปัญหาได้ การเคลื่อนไหวล่าสุดที่กรุงเทพมหานคร ระหว่างวันที่ 6 - 23 ต.ค. ที่ผ่านมา พวกเขาร่วมชุมนุมกับชาวบ้านในหลายพื้นที่ ได้ข้อสรุป คือ รัฐบาลต้องแก้ปัญหาตามมติ ครม. 29 เม.ย.2540 เรื่องการเยียวยาและจัดหาที่ทำกินใหม่จากผลกระทบการสร้างเขื่อน พร้อมให้นำรายชื่อประชาชน 3,074 คน ที่ผ่านการตรวจสอบคุณสมบัติ เข้า ครม.เพื่อพิจารณาจัดหาที่ทำกิน 15 ไร่ และเงินชดเชยกรณีสูญเสียอาชีพประมงจากการสร้างเขื่อน
การทำให้ข้อสรุปต่อรัฐบาลชุดนี้ เกิดผลในทางปฏิบัติมากขึ้น จึงมีข้อเสนอให้ปรับสัดส่วนของคณะกรรมการทุกชุดใหม่ และให้มีตัวแทนสมัชชาคนจนครึ่งต่อครึ่ง โดยสมัชชาคนจนหวังว่า รัฐบาลชุดนี้จะไม่ทิ้งปัญหานี้ไว้เหมือนรัฐบาลทุกชุดที่ผ่านมา
ข่าวที่เกี่ยวข้อง