รู้จัก! "ปันจักสีลัต" กีฬาที่ไทยคว้าเหรียญทองแรก ในศึกซีเกมส์

มหกรรมกีฬาซีเกมส์ครั้งที่ 31 เริ่มเปิดฉากแข่งขันกันแล้ว ขณะที่ทัพนักกีฬาไทยสู้กันอย่างเต็มที่ ล่าสุด ทีมปันจักสีลัตลีลาชาย คว้าเหรียญทองแรกให้ทีมชาติไทยได้สำเร็จ หลังโชว์ลีลาชนะใจกรรมการด้วยคะแนน 9.960 ล้มแชมป์เก่าทีมอินโดนีเซีย

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง : ปันจักสีลัตลีลาคว้า "เหรียญทองแรก" ให้ทัพนักกีฬาไทยในศึกซีเกมส์

ไทยพีบีเอสออนไลน์จะชวนมาทำความรู้จักกับ "กีฬาปันจักสีลัต (Pencak Silat)" โดยชื่อกีฬานี้มาจากภาษาอินโดนีเซียมาจากคำว่า ปันจัก (Pencak) หมายถึงการป้องกันตนเอง และคำว่า สีลัต (Silat) หมายถึงศิลปะ

ปันจักสีลัต (Pencak Silat) เป็นคำที่มาจากภาษาอินโดนีเซียมาจากคำว่า ปันจัก (Pencak) หมายถึงการป้องกันตนเอง และคำว่า สีลัต (Silat) หมายถึงศิลปะ รวมความแล้วหมายถึงศิลปะการป้องกันตนเอง กีฬาประเภทนี้เดิมเป็นศิลปะการต่อสู้ของคนเชื้อสายมาลายู ในภาคพื้นเอเชียอาคเนย์ ได้แก่ มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ บรูไน และพื้นที่ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย คือ ปัตตานี ยะลา สตูล นราธิวาส และสงขลา เรียกว่า “สิละ” “ดีกา” หรือ “บือดีกา” เป็นศิลปะการต่อสู้ด้วยมือเปล่าเท้าเปล่า เน้นให้เห็นลีลาการเคลื่อนไหวที่สวยงาม มีบางท่านกล่าวว่า สิละมีรากคำว่า ศิละ ภาษาสันสกฤต

ทั้งนี้ เพราะดินแดนของมลายูในอดีตเคยเป็นดินแดนอาณาจักรศรีวิชัย ที่มีวัฒนธรรมอินเดียเข้ามามีบทบาทที่สำคัญ จึงมีคำสันสกฤตปรากฏอยู่มาก ประวัติความเป็นมาของปันจักสีลัตนั้น มีตำนานเล่าต่อกันมาหลายตำนาน ซึ่งมีส่วนตรงกันและแตกต่างกันบ้างโดยเฉพาะต้นกำเนิดของกีฬาประเภทนี้ซึ่งเขียนขึ้นอยู่กับแต่ละประเทศที่ได้เขียนมา อินโดนีเซียเล่าไปอย่างหนึ่ง มาเลเซียก็เล่าไปอีกอย่างหนึ่ง ซึ่งผู้เขียนจะได้นำเสนอในโอกาสต่อไป แต่สำหรับครั้งนี้จะขอนำบทความส่วนหนึ่งที่เขียนโดย อาจารย์ประพนธ์ เรืองณรงค์ อดีตอาจารย์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เรื่องสิละมวยไทยมุสลิม เพื่อเป็นการศึกษาในเรื่องสิละที่ชาวไทยมุสลิมในจังหวัดทางภาคใต้รู้จักกันดี

กีฬาปันจักสีลัตในการแข่งขันกีฬาระดับนานาชาติ

กีฬาปันจักสีลัตคือศิลปะการป้องกันตัวซึ่งเป็นมรดกวัฒนธรรมกีฬาของชนชาวอาเซียน สำหรับในประเทศไทยนั้น จัดการแข่งขันในทุกระดับตั้งแต่กีฬานักเรียนนักศึกษาแห่งประเทศไทย กีฬามหาวิทยาลัย กีฬาเยาวชนแห่งชาติ และกีฬาแห่งชาติ โดยใช้ระเบียบ-กติกาของสหพันธ์ปันจักสีลัตนานาชาติ

ขณะที่ สหพันธ์ปันจักสีลัตนานาชาติตั้งอยู่ ณ นครจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย ได้จัดให้มีการแข่งขันปันจักสีลัตชิงแชมป์โลกมาแล้ว 7 ครั้ง ครั้งสุดท้ายจัดขึ้นที่อำเภอหาดใหญ่ ประเทศไทย ปี พ.ศ.2537 มีนักกีฬาจาก 18 ประเทศเข้าร่วมในการแข่งขันครั้งนี้ และกีฬาปันจักสีลัตก็ได้รับบรรจุให้มีการแข่งขันเป็นครั้งแรก ในกีฬาซีเกมส์ ครั้งที่ 14 ณ นครจาร์กาตา ประเทศอินโดนีเซีย เมื่อปี พ.ศ.2530 และได้มีการแข่งขันกีฬาซีเกมส์ในครั้งต่อ ๆ มาจนถึงปัจจุบัน ครั้งล่าสุดในกีฬาซีเกมส์ ครั้งที่ 20

กีฬาปันจักสีลัตแบ่งออกเป็น 4 ประเภท

• การต่อสู้ (Tanding)
• ประเภทเดี่ยวปันจักลีลา (Tunggal)
• ประเภทคู่ปันจักลีลา (Ganda)
• ประเภททีมปันจักลีลา (Rega)

ที่มา : การกีฬาแห่งประเทศไทย