นพ.จิรรุจน์ ชมเชย กุมารแพทย์เชี่ยวชาญโรคระบบหายใจ โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก Jiraruj Praise เมื่อวันที่ 12 ก.ย.ที่ผ่านมา ระบุว่า สุดยื้อ RSV เสียชีวิตแล้ว 1 คน เป็นการเปิดเกมในฤดูระบาดในเมืองโคราชที่โหดมาก กลุ่มที่มีโรคประจำตัวอย่างเช่นเคสนี้ มีความเสี่ยงสูงที่จะอาการรุนแรงมาก ถ้าไม่หยุดการระบาดนี้ เคสที่ 2, 3, 4 ตามมาแน่นอน เพราะเรามีเด็กที่มีโรคประจำตัวหลายอย่าง รักษาอยู่เป็นจำนวนมาก และกลุ่มนี้ก็ได้รับผลกระทบโดยตรง
สำหรับคนที่เสี่ยงเจออาการรุนแรง อาทิ อายุน้อยกว่า 1 ปี มีโรคหอบหืด โรคปอดเรื้อรัง โรคหัวใจแต่กำเนิด โรคภูมิคุ้มกันผิดปกติ โรคระบบประสาทผิดปกติ โรคความผิดปกติ ทางพันธุกรรมเช่นดาวน์ซินโดรม
สำหรับเด็กโตที่ไปโรงเรียน อาจไม่มีปัญหาเป็นเพียงแค่หวัดเล็กน้อย หรือ ไอ มีเสมหะมาก แต่หากเด็กเหล่านี้นำเชื้อกลับไปติดเด็กในกลุ่มดังกล่าว คงไม่ต้องบรรยายต่อเลย ส่วนผู้ปกครองที่ลูกเคยป่วยด้วยเชื้อนี้แล้ว คงจะทราบดีว่า เด็กจะได้รับความทุกข์ทรมานมากขนาดไหน หากอาการรุนแรง ตอนช่วงยุคโควิดระบาด เรายังไม่เจอเด็กที่เสียชีวิต หรือได้รับความเจ็บป่วยอย่างทุกข์ทรมาน จากระบบหายใจล้มเหลวบ่อยเท่าช่วงนี้
โควิดจางลงไปแล้ว ถือเป็นเรื่องที่ดี แต่ถ้าละเลยป้องกัน ปล่อยให้เชื้อไวรัสในระบบหายใจ อย่างเช่น RSV ระบาดแบบนี้ เด็กในกลุ่มเสี่ยง รวมถึงผู้สูงอายุ ก็มีความเสี่ยงที่จะป่วยอาการรุนแรง และเสียชีวิตได้เช่นเดียวกัน
ปัจจุบันเชื้อตัวนี้ อยู่กับเรามาหลายสิบปี ยังไม่มียารักษา ไม่มีวัคซีนป้องกัน ดังนั้นการรักษาจึงเป็นการประคับประคอง ส่วนการป้องกันก็สวมหน้ากากล้างมือ ไม่ปล่อยให้เด็กที่ป่วยมีไข้ไม่สบาย เข้าไปในเนอสเซอรี่ ส่วนเด็กโตที่ป่วยหรือไม่สบาย คนสวมหน้ากากล้างมือ และไม่ไปสัมผัสเด็กเล็กหรือเด็กที่มีความเสี่ยง ต่อการติดเชื้อแล้วมีอาการรุนแรง
ทั้งนี้ ขอให้ทุกคนช่วยกัน เบื้องต้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการระบาดขยับแล้ว แต่สิ่งที่สำคัญที่สุด คือ ประชาชนต้องตระหนักเรื่องนี้
แนะวิธีการดูแล หากสงสัยติดเชื้อ RSV
นอกจากนี้ ยังได้แนะนำการดูแลบุตรหลาน โดยเฉพาะเด็กต่ำกว่า 2 ปี หากสงสัยว่าติดเชื้อ RSV ดังนี้
1. พยายามหลีกเลี่ยงการใช้ยาลดน้ำมูกทุกชนิด เพราะยาจะทำให้น้ำมูกเหนียวและเสมหะเหนียว หากมีการติดเชื้อในหลอดลม เสมหะจะมีปริมาณมากและเหนียว ทำให้ไอออกยากมากขึ้น และอาจเป็นสาเหตุให้ต้องไปนอนโรงพยาบาลพ่นยาและดูดเสมหะ
2. ในเด็กเล็กที่ป่วยและมีประวัติสัมผัสผู้ป่วย RSV ชัดเจน หากอาการหลักอยู่ที่จมูกและคอหอย เช่น น้ำมูกมาก อาการไอส่วนใหญ่ จะเป็นจากน้ำมูกไหลลงคอ หากยังไม่หายใจหอบ ควรหลีกเลี่ยงการพ่นยาละอองฝอยโดยไม่จำเป็น เพราะละอองฝอยขนาดเล็กนี้ อาจเป็นเหตุนำพาเชื้อ จากโพรงจมูกส่วนบน ลงไปยังจมูกส่วนล่าง ผ่านการพ่นยา
ยิ่งถ้าเด็กไม่ให้ความร่วมมือในการพ่น ร้องหรือสำลักระหว่างพ่นยา ก็ยิ่งมีโอกาสพาเชื้อลงสู่ทางเดินหายใจส่วนล่าง เว้นแต่มีอาการของหลอดลมหดเกร็ง หายใจมีเสียงวี้ด จากการตรวจร่างกาย ตรงนี้ก็อาจจำเป็นจะต้องใช้ยาพ่นละอองฝอย ซึ่งขอให้อยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้ดูแล สิ่งสำคัญนั่นคือ ควรเน้นเรื่องการเคลียร์น้ำมูกในโพรงจมูก
3. ในช่วงที่มีการติดเชื้อ อย่าให้ขาดน้ำเป็นเด็ดขาด พยายามดื่มน้ำหรือจิบน้ำให้บ่อย ๆ เพราะภาวะขาดน้ำ จะยิ่งทำให้เสมหะแห้งและเหนียว ทำให้การไอเอาเสมหะออกมาทำได้ยาก อาจเป็นเหตุให้เด็กต้องไปรับการรักษาในโรงพยาบาล
4. จัดการกับภาวะไข้สูงอย่างรวดเร็ว ส่วนใหญ่ของเด็กที่ติดเชื้อ RSV จุดเริ่มต้นมักมีอาการไข้สูง ซึ่งไข้ที่สูงจะเป็นเหตุให้มีกระบวนการเมตาบอลิซึมที่สูงขึ้น มีการเพิ่มขึ้นของ คาร์บอนไดออกไซด์ หากการหายใจได้ไม่ดี อันเนื่องมาจากทางเดินหายใจ อักเสบบวมเสมหะมากจากการติดเชื้อ การระบายก๊าซดังกล่าวจะทำได้แย่ลง และอาจทำให้อาการเด็กทรุดหนัก
การลดไข้จึงเป็นสิ่งสำคัญ และควรรีบทำโดยเร็ว วิธีการก็คือพื้นฐานเลยครับ การเช็ดตัว การใช้ยาลดไข้ พาราเซตามอล ในขณะที่เหมาะสม จะสามารถบรรเทาอาการไข้ ช่วยลดความรุนแรงของตัวโรคลงได้
นพ.จิรรุจน์ ระบุว่า สำหรับ 4 ข้อนี้ เป็นหลักการพื้นฐานในการดูแลที่แนะนำผู้ป่วยและใช้มาตลอด ในระยะเวลานับ 10 ปี หากทำได้ทุกอย่างแล้วไม่ดีขึ้น มีอาการหายใจหอบมากขึ้น หายใจอกบุ๋ม กินได้น้อย ไม่ยอมกินโดยเฉพาะน้ำและนม แนะนำว่าควรไปพบแพทย์โดยด่วน