รู้หรือไม่หนึ่งในโลโก้ที่เป็นที่รู้จักมากที่สุดในประวัติศาสตร์อย่างโลโก้ของนาซา (NASA) หรือองค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติ สหรัฐฯ นั้นซ่อนประวัติศาสตร์ที่มาอันยาวนานมากกว่า 65 ปี ซึ่งโลโก้ที่เราเห็นในยุคปัจจุบันนั้น ก็ได้มีมรดกตกทอดมาจากยุคก่อตั้งในช่วง ค.ศ. 1958 เลยทีเดียว
ในบทความนี้เราจะชวนมองย้อนประวัติศาสตร์ของนาซา ผ่าน 3 โลโก้สำคัญขององค์การอวกาศระดับโลกแห่งนี้
โลโก้ตราประทับ
ในปี ค.ศ. 1958 รัฐบาลสหรัฐฯ ได้ประกาศเปลี่ยนหน่วยงานคณะกรรมการที่ปรึกษาด้านการบิน (NACA) มาเป็นนาซา โดยใช้ตัวอักษร S แทนที่ตัว C โดยตัวอักษร S นั้นก็หมายถึงอวกาศ (Space) นั่นเอง โลโก้ยุคแรกที่เราจะเห็นกันก็คือตราสัญลักษณ์อันเป็นตราประทับของหน่วยงาน เป็นภาพดาวเคราะห์สีเหลืองพร้อมดวงจันทร์บริวารสีขาว บนพื้นสีฟ้าที่สื่อความถึงอวกาศ แม้ตราประทับนี้จะไม่ได้เห็นกันบ่อยนักในยุคปัจจุบันแต่หากย้อนกลับไปดูเอกสารในยุคอะพอลโล ช่วง ค.ศ.1960 จนถึง 1970 เราจะเห็นสัญลักษณ์นี้ปรากฏค่อนข้างบ่อย แต่ปัจจุบันเราไม่ได้เห็นตราประทับในลักษณะนี้อีกแล้ว
โลโก้ที่เป็นที่คุ้นเคย (Meatball)
ภาพโลกสีฟ้าและเส้นสายต่าง ๆ ที่เป็นตัวแทนของการพุ่งทะยานสู่อวกาศ ตราสัญลักษณ์นี้เป็นโลโก้ที่เราคุ้นเคยกันจากสื่อต่าง ๆ และน่าจะเป็นสัญลักษณ์ที่คนเห็นแล้วรู้ได้ทันทีว่าเป็นของหน่วยงานไหน โลโก้นี้มีชื่อเล่นว่า “Meatball” ล้อกับหน้าตาที่ดูเหมือนเป็นลูกชิ้นสีฟ้า แท้จริงแล้วโลโก้นี้ถูกสร้างขึ้นมาในปี ค.ศ.1958 เช่นเดียวกัน มันได้รับการออกแบบโดย เจมส์ ม็อดแดร์ลี (James Modarelli) เจ้าหน้าที่ฝ่ายศิลป์ของนาซาในยุคนั้น โลโก้นี้ปรากฎตั้งแต่ในยุคแรกรเริ่มของการสำรวจอวกาศ ได้แก่โครงการเจมิไน, อะพอลโล ตลอดมาจนถึงปัจจุบัน
โลโก้รูปตัวหนอน (Worm)
เป็นโลโก้ตัวอักษรสีแดงบนพื้นขาวล้วน โลโก้นี่อาจสร้างความแปลกใจให้กับหลายคน เพราะหากเราบอกว่า โลโก้ “Meatball” ถูกใช้งานมาจนถึงปัจจุบันนั้นเหตุใดเรายังจึงเห็นโลโก้สีแดงรูปตัวหนอนนี้อยู่ แท้จริงแล้วโลโก้เช่นนี้เกิดขึ้นเมื่อนาซา เดินทางมาถึงช่วงยุคกลาง 70 เมื่อโครงการอะพอลโลสิ้นสุดลง และนาซาต้องการปรับภาพขององค์กรให้ดูทันสมัย จึงได้เข้าร่วมโครงการของรัฐบาลกลางสหรัฐฯ ในการออกแบบโลโก้ขึ้นมาใหม่ ซึ่งโลโก้นี้สะท้อนแนวคิดโมเดิร์นในสหรัฐฯ ช่วงดังกล่าว
อย่างไรก็ตามภายหลังยุค 80 นาซา ได้กลับมาใช้โลโก้เดิมที่เป็น “Meatball” อีกครั้งเพื่อเรียกขวัญกำลังใจจากพนักงาน และหลังจากนั้นก็ไม่ได้มีใครเห็นนาซาใช้โลโก้รูปตัวหนอนอีกเลย จนกระทั่งในปี ค.ศ. 2021 นาซาได้นำโลโก้ดังกล่าวกลับมาใช้ในภารกิจการส่งนักบินอวกาศไปยังสถานีอวกาศนานาชาติภายใต้การว่าจ้างบริษัทเอกชนสเปซเอ็กซ์ (SpaceX)
ปัจจุบันนาซาได้มีการหยิบยกเอาโลโก้รูปตัวหนอนมาใช้ประกอบกับโลโก้ “Meatball” อยู่เรื่อย ๆ โดยเฉพาะในโครงการอาร์ทีมิส (Artemis) และลูนาร์เกตเวย์ (Lunar Gateway) ที่เป็นการเดินทางกลับสู่ดวงจันทร์อีกครั้งในรอบกว่า 50 ปี
และที่สำคัญรู้หรือไม่ว่าตราสัญลักษณ์ของนาซานั้นจัดว่าอยู่ในประเภทสมบัติสาธารณะ (Public Domain) ทำให้สามารถนำมาทำการค้าได้โดยไม่จำเป็นต้องขออนุญาต เราจึงเห็นสินค้าต่าง ๆ มักนำโลโกของนาซามาพิมพ์เป็นลวดลายให้เห็นอยู่บ่อยครั้ง
ที่มาข้อมูลและภาพ : NASA
“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech