อีกหนึ่งข้อสงสัยที่หลายคนสนใจ ทำไมประชาชนถึงให้ความสนใจเลือกตั้งองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) น้อยกว่าการเลือกตั้งทั่วไป ทั้ง ๆ ที่ การเลือกตั้ง อบจ. เป็นการเลือกตั้งขนาดใหญ่ที่เลือกกันทั้งประเทศ ไม่ต่างอะไรจากการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือการเลือกตั้งอื่น ๆ

โดยเฉลี่ย การเลือกตั้ง อบจ. มียอดผู้มาใช้สิทธิอยู่ที่ประมาณ 53.74% ซึ่งครั้งล่าสุดเมื่อปี 2563 มีผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้ง 29,274,372 คน จากจำนวนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 46,573,974 คน หรือคิดเป็น 62.8% ของผู้มาใช้สิทธิ เปรียบเทียบกับการเลือกตั้งทั่วไปในปี 2562 ที่ห่างกันแค่ปีเดียว แต่กลับมีผู้ออกไปใช้สิทธิเลือกตั้งทั้งหมดกว่า 38,341,644 คน จากผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 51,214,120 คนทั่วประเทศ หรือคิดเป็น 74.8%

สาเหตุสำคัญที่ทำให้การเลือกตั้ง อบจ.ได้รับความสนใจน้อยกว่าการเลือกตั้งระดับชาติ เนื่องจากกติกาการเลือกที่ไม่เปิดให้มีการใช้สิทธินอกเขตหรือเลือกตั้งล่วงหน้าได้ จึงเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้คนใช้สิทธิได้น้อย

อีกหนึ่งสาเหตุที่น่าสนใจไม่แพ้กัน โดยวิเคราะห์กันว่า เพราะการชิงลาออกก่อนหมดวาระเพื่อกลับเข้ามาเลือกตั้งใหม่ของนายก อบจ.คนเดิม สะท้อนถึงการพยายามรักษาตำแหน่งให้ตัวเอง มากกว่าที่จะมุ่งเน้นการพัฒนาจังหวัด เป็นเหตุผลที่ทำให้ความตื่นตัวของประชาชนลดน้อยลง

อีกสาเหตุที่มองข้ามไปไม่ได้ การที่ประชาชนไม่ตื่นตัวกับการเลือกตั้งท้องถิ่นเท่ากับการเลือกตั้งทั่วไป เพราะเลือกไปแล้วไม่เห็นความเปลี่ยนแปลง เห็นเพียงแต่ผู้สมัครหน้าเดิม ๆ นามสกุลเดิม ๆ การออกไปเลือกตั้งจึงไม่ใช่ทางออกในมุมมองของประชาชน

ทั้งนี้ การไม่ไปใช้สิทธิ ประชาชนจะเสียสิทธิในการลงสมัครหรือเข้ารับตำแหน่งทางการเมือง และการเข้าชื่อถอดถอนต่าง ๆ เพราะทำผิด พ.ร.บ. เลือกตั้งท้องถิ่นฯ โดยสิทธิที่เสียไปมีทั้งสิ้น 6 ประการ คือ

สิทธิในการสมัครรับเลือกตั้งเป็น สส. สว. สมาชิกสภาท้องถิ่น และผู้บริหารท้องถิ่น
สิทธิในการสมัครรับเลือกเป็นกำนันและผู้ใหญ่บ้าน
สิทธิในการเข้าชื่อร้องขอให้ถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น
สิทธิในการดำรงตำแหน่งข้าราชการการเมืองและข้าราชการรัฐสภาฝ่ายการเมือง
สิทธิการดำรงตำแหน่งรองผู้บริหารท้องถิ่น เลขานุการผู้บริหารท้องถิ่น ผู้ช่วยเลขานุการผู้บริหารท้องถิ่น ประธานที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น ที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น หรือคณะที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น
สิทธิการดำรงตำแหน่งเลขานุการประธานสภาท้องถิ่น ผู้ช่วยเลขานุการประธานสภาท้องถิ่น และเลขานุการรองประธานสภาท้องถิ่น

การหา “ทางออก” ปัญหาที่ประชาชนไม่สามารถไปใช้สิทธิเลือกตั้ง ทาง กกต. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการเลือกตั้ง อบจ. มีความพยายามอำนวยความสะดวกแก่ประชาชน

อาทิ กรณีผู้มีสิทธิเลือกตั้งทำงานโรงงาน หรือบริษัทเอกชน ไม่สามารถมาใช้สิทธิเลือกตั้งในวันเสาร์ที่ 1 ก.พ.68 กกต.จะมีหนังสือประสานไปยังสภาอุตสาหกรรมจังหวัด หอการค้าจังหวัด นายจ้าง สถานประกอบกิจการ และส่วนราชการต่าง ๆ ในพื้นที่ เพื่อขออนุญาตและอ้านวยความสะดวกให้ลูกจ้างไปใช้สิทธิเลือกตั้งในวันดังกล่าวโดยไม่ถือเป็นวันลา-วันหยุด ตามมาตรา 117 แห่ง พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่น

ทั้งหมดถือเป็นความพยายามของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง แม้ว่า “ต้นทางของปัญหา” จะยังไม่ถูกแก้ไขอย่างเป็นรูปธรรมก็ตามที

ติดตามข่าวและเช็กผลคะแนนเลือกตั้ง อบจ. ทั่วประเทศ ทางเว็บไซต์ https://www.thaipbs.or.th/localelection