ปัจจุบันเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ได้รับการพัฒนาอย่างก้าวกระโดด หนึ่งในนั้นคือ AI ที่สามารถสร้างภาพเสมือนจริงขึ้นมาได้ แม้การพัฒนาทางเทคโนโลยีจะมีประโยชน์ในการอำนวยความสะดวกให้กับมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นความสามารถช่วยสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ ออกแบบ และพัฒนาอุตสาหกรรมต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ก็แฝงโทษด้วยเช่นเดียวกัน โดยเฉพาะหากถูกมิจฉาชีพนำไปใช้เป็นเครื่องมือในทางที่ผิด เช่น การสร้างภาพลวง หรือ ภาพปลอม (Deepfake) สำหรับหลอกลวงเหยื่อ
Thai PBS Verify จึงนำเอาประโยชน์และโทษของ AI มารวมไว้ในบทความนี้ เพื่อให้ประชาชนได้รู้วิธีการใช้ประโยชน์จาก AI ในด้านต่าง ๆ และรับมือกับการใช้ AI เป็นเครื่องมือหลอกลวงของมิจฉาชีพได้อย่างทันท่วงที
ประโยชน์ของ AI ในการสร้างภาพ
งานศิลปะและการออกแบบ
– AI สามารถช่วยสร้างสรรค์ภาพศิลปะ ดิจิทัลอาร์ต และการออกแบบกราฟิกได้อย่างรวดเร็ว
วงการบันเทิงและภาพยนตร์
– ใช้ในการสร้างฉาก วิชวลเอฟเฟกต์ และการตัดต่อภาพยนตร์
อุตสาหกรรมโฆษณาและการตลาด
– AI สามารถสร้างโฆษณาและภาพประกอบสินค้าได้โดยไม่ต้องใช้ช่างภาพหรือดีไซเนอร์จำนวนมาก
การศึกษาและการฝึกอบรม
– ใช้สร้างภาพประกอบในหนังสือเรียน สื่อการสอน และการจำลอง
การแพทย์และวิทยาศาสตร์
– ใช้ช่วยวิเคราะห์ภาพทางการแพทย์ เช่น สร้างภาพสแกนสมอง หรือวิเคราะห์เซลล์
โทษและความอันตรายของ AI
ในการสร้างภาพลวง การปลอมแปลงข่าวสาร (Fake News & Deepfake)
– AI สามารถสร้างภาพหรือวิดีโอปลอมที่ทำให้คนเชื่อว่าเป็นความจริง ซึ่งอาจถูกใช้เพื่อหลอกลวงหรือใส่ร้ายผู้อื่น
การละเมิดสิทธิส่วนบุคคล
– การใช้ AI สร้างภาพใบหน้าของบุคคลโดยไม่ได้รับอนุญาตอาจเป็นการละเมิดความเป็นส่วนตัว
การใช้ในอาชญากรรมและการฉ้อโกง
– อาจถูกนำไปใช้เพื่อปลอมแปลงเอกสาร หลอกลวงทางการเงิน หรือแอบอ้างตัวตนของบุคคลอื่น
ผลกระทบต่อความเชื่อมั่นในข้อมูลดิจิทัล
– เมื่อภาพที่สร้างขึ้นโดย AI มีความสมจริงมากขึ้น อาจทำให้ผู้คนยากที่จะเชื่อถือภาพและวิดีโอที่เผยแพร่บนอินเทอร์เน็ต
ปัญหาด้านลิขสิทธิ์และศิลปะ
– AI อาจสร้างภาพที่ละเมิดลิขสิทธิ์ของศิลปินหรือใช้ข้อมูลต้นแบบโดยไม่ได้รับอนุญาต
เครื่องมือในการสร้างภาพ AI
ปัจจุบันมีเครื่องมือหลายตัวที่สามารถใช้สร้างภาพจาก AI ฟรี ซึ่งแต่ละตัวมีคุณสมบัติและฟีเจอร์ที่แตกต่างกันไป
- DALL·E 2 (โดย OpenAI) ใช้สร้างภาพจากคำบรรยาย (text-to-image) ใช้ฟรีในบางข้อจำกัด เช่น จำนวนเครดิตในการสร้างภาพที่จำกัด
- Craiyon (เดิมชื่อ DALL·E Mini) เครื่องมือสร้างภาพจากคำบรรยายที่เปิดให้ใช้งานฟรีและง่าย
- Deep Dream Generator สร้างภาพสไตล์ศิลปะจากรูปภาพที่คุณอัปโหลด หรือสามารถสร้างภาพจากข้อความได้
- Artbreeder เครื่องมือที่เน้นการผสมผสานภาพต่าง ๆ โดยใช้ AI เพื่อสร้างภาพใหม่จากการปรับแต่งพารามิเตอร์
- NightCafe Studio สร้างภาพจากข้อความและปรับแต่งได้หลายรูปแบบ ใช้งานได้ฟรีในบางจำนวนเครดิต
- Runway ML ให้บริการเครื่องมือ AI หลายตัวรวมทั้งการสร้างภาพจากข้อความ โดยสามารถใช้งานฟรีในบางฟีเจอร์
- StarryAI สร้างภาพจากข้อความที่คุณพิมพ์ โดยสามารถใช้งานได้ฟรีกับจำนวนเครดิตจำกัด
- PaintsChainer ใช้ AI เพื่อเปลี่ยนภาพร่างให้เป็นภาพวาดที่มีสไตล์
- This Person Does Not Exist สร้างภาพใบหน้าคนที่ไม่มีตัวตนจริง ๆ ด้วย AI (เหมาะสำหรับการสร้างภาพของคน)
- Fotor AI Image Generator ใช้ AI ในการสร้างภาพจากข้อความ โดยมีฟีเจอร์พื้นฐานให้ใช้ฟรี
เครื่องมือเหล่านี้มีลักษณะเฉพาะที่ฟรีบ้าง และบางตัวอาจมีข้อจำกัดในการใช้ (เช่น จำนวนเครดิต หรือขนาดภาพ) แต่ก็สามารถใช้ได้ดีในการทดลองและสร้างภาพจาก AI
ประโยชน์หรือโทษของ AI ขึ้นอยู่กับผู้ใช้
อ.ดร.บัณฑูร พานแก้ว อาจารย์คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ให้ความคิดเห็นถึงกรณีการนำภาพจาก AI มาใช้ในปัจจุบัน
อ.ดร.บัณฑูร ระบุว่า ในยุคที่เทคโนโลยีดิจิทัลเริ่มต้นขึ้นใหม่ ๆ คนก็จะเริ่มสามารถรีทัช ตัดต่อภาพ หรือ วิดีโอ และ AI ก็ถือเป็นเทคโนโลยีที่ต่อเนื่องมาจากยุคเริ่มต้นของการสร้างภาพเหล่านี้ ซึ่งประโยชน์ของ AI ถือว่ามีประโยชน์มาก แต่ในขณะเดียวกันก็มีโทษเช่นเดียวกัน โดยในส่วนของประโยชน์ของ AI ถือว่าสามารถช่วยเราในการสร้างภาพที่เราไม่สามารถถ่ายรูปได้ง่ายขึ้น หรือช่วยบางชิ้นงานที่ไม่มีโอกาสได้ถ่ายรูป เช่น ภาพของสัตว์ป่าบางชนิดที่หาได้ยากมาก การถ่ายรูปปกติทำไม่ได้ หรือ ไม่มีทักษะในการถ่ายรูป วาดรูป หรือทำอินโฟกราฟิก ที่ในอดีตอาจต้องใช้ระยะเวลานาน ดังนั้น AI จึงมามีบทบาทในการสร้างภาพเหล่านี้ เพื่อที่จะลดอุปสรรค์ต่าง ๆ ลง ซึ่งปัจจุบันถือว่ามีการใช้งานในทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นการศึกษา การโฆษณาประชาสัมพันธ์ ซึ่งถือว่ามีประโยชน์ทั้งหมด
แต่ปัญหาของการใช้ AI ยังเป็นเรื่องของเจตนา เพราะคนที่มีเจตนาในเชิงลบ ก็สามารถสร้างภาพเหล่านี้มาเพื่อวัตถุประสงค์อะไรบางอย่างของตนเองได้ด้วยเช่นเดียวกัน ซึ่งกรณีของการสร้างภาพที่แม้จะเพื่อความสนุกสนาน แต่เมื่อภาพดังกล่าวถูกปล่อยออกสู่สาธารณะ ก็สามารถสร้างความเข้าใจผิด และก่อให้เกิดสิ่งที่เรียกว่าการบิดเบือนข้อเท็จจริงตามมาได้
ข้อสังเกตว่าภาพไหนจริงหรือสร้างจาก AI
อย่างไรก็ตามภาพที่เกิดขึ้นจากการสร้างของ AI ก็ถือว่ายังสามารถจับผิด หรือสังเกตความผิดปกติได้ง่าย ๆ โดยดูได้จาก
1. ภาพเหล่านี้มีโอกาสเกิดขึ้นจริงหรือไม่ รูป AI เพราะภาพจาก AI ที่เราเห็นโดยส่วนใหญ่นั้น รูปแบบในพิกเซลอาจจะไม่เหมือนกับภาพถ่ายจริง โดยดูได้จากลักษณะทางทัศนมิติของภาพ ลักษณะของแสงเงาในภาพ
2. สังเกตรายละเอียดเล็ก ๆ เช่น ตัวอักษร ทัศนมิติของเลนส์ของภาพที่ไม่สอดคล้องกันของฉากหน้าหรือฉากหลัง และดูที่มาของภาพ หรือ EXIF DATA ว่ามาจากที่ใด หรือใช้เครื่องมือตรวจสอบภาพถ่ายย้อนกลับ และสังเกตลายน้ำของผู้ให้บริการ AI ติดมาด้วยหรือไม่
3. สังเกตว่าภาพที่ถูกแชร์นั้นมีมุมเดียวหรือไม่ เพราะเมื่อเกิดเหตุการณ์สำคัญ ก็มักจะมีภาพจากผู้คนในหลายมุมมอง แต่ในขณะที่ AI มักทำได้แค่มุมมองเดียว หรือมีเพียงไม่กี่รูป และหากมีเหตุการณ์ที่ถูกทำซ้ำ ๆ ให้สังเกตได้เลยว่าภาพเหล่านี้สร้างขึ้นจาก AI
4. ใช้เครื่องมือวิเคราะห์ภาพ โดยปัจจุบันมีเว็บไซต์และโปรแกรมที่สามารถช่วยตรวจสอบภาพที่สร้างด้วย AI ได้ เช่น AI-generated image detectors
AI สร้างภาพมีทั้งประโยชน์และโทษ การนำไปใช้ในทางที่สร้างสรรค์สามารถช่วยพัฒนาหลายอุตสาหกรรม แต่หากใช้ในทางที่ผิดอาจก่อให้เกิดปัญหาทางสังคมและกฎหมาย การตระหนักรู้และสามารถแยกแยะภาพที่ถูกสร้างโดย AI เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อป้องกันการถูกหลอกลวงและรักษาความน่าเชื่อถือของข้อมูลในโลกดิจิทัล
อ่านตัวอย่าง AI Fake News & Deepfake ที่ Thai PBS Verify เคยนำเสนอได้ที่นี่
ตรวจสอบพบ : คลิปปลอม "ช้าง" ตามทวงหูจาก "ไฮยีนา" https://www.thaipbs.or.th/now/content/1975
ตรวจสอบพบ : คลิป "AI Deepfake" อ้างหมอชื่อดังถูกวางระเบิด https://www.thaipbs.or.th/now/content/2000
ตรวจสอบแล้ว : ภาพปลอมอ้างปลาหมึกยักษ์เกยหาดที่อินโดฯ https://www.thaipbs.or.th/now/content/2065
ภาพจาก #AI ถูกแชร์ว่าเป็นสถานที่จริงของซีรีส์ #สควิดเกม https://www.thaipbs.or.th/now/content/2211
